31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Τμήμα της Ταξιαρχίας Ιππικού του ελληνικού στρατού εγκαθίσταται από κοινού με τους Βουλγάρους στις Σέρρες.

31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1207

Ο τσάρος των Βουλγάρων Ιωαννίτσης ή «Σκυλογιάννης» ( ονομάστηκε έτσι για τη σκληρότητά του ) πολιορκεί τη Θεσσαλονίκη, βασιλιάς της οποίας ήταν ο Ιταλός σταυροφόρος Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός, που σκοτώνεται σε ενέδρα των Βουλγάρων. Ο «Σκυλογιάννης» απωθείται, αλλά σε λίγο ξανά πολιορκεί τη Θεσσαλονίκη, στη νέα δε πολιορκία σκοτώνεται. Κατά την παράδοση το γεγονός αποδίδεται σε θαύμα του Αγίου Δημητρίου: Στις επάλξεις πολεμούσε και ο Άγιος, ο οποίος έρριξε το ακόντιό του και χτύπησε τον Ιωαννίτση κατευθείαν στην καρδιά. Οι στρατιώτες του όταν είδαν το συμβάν ετράπησαν σε φυγή και σώθηκε η Θεσσαλονίκη. Για τον Βονιφάτιο και την ανάρρυσή του στο θρόνο της Θεσσαλονίκης, ο αναγνώστης μπορεί να βρει περισσότερες πληροφορίες στην καταγραφή της 12ης Σεπτεμβρίου 1204.

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1948

Προσκρούει σε νάρκη, ενώ προσγειωνόταν στο αεροδρόμιο της Φλώρινας, το αεροπλάνο, στο οποίο επέβαιναν οι στρατηγοί Βαν Φλητ και Θρ. Τσακαλώτος και άλλοι Αμερικανοί αξιωματικοί, που γλυτώνουν από θαύμα. Την ίδια μέρα τίθεται εν ισχύϊ ο στρατιωτικός νόμος, γι΄ αυτό και δεν αναγράφεται η είδηση στις εφημερίδες.

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1821

Για να αντιμετωπίσει την εξέγερση στη Χαλκιδική ο σουλτάνος τοποθέτησε πασά της Θεσσαλονίκης τον Αμπντούλ Αμπούντ, ο οποίος με 14.000 άνδρες έκανε τα μεσάνυχτα της 29ης Οκτωβρίου γενική επίθεση στους αμυνόμενους στην τάφρο της Κασσάνδρας Έλληνες. Με τέχνασμα ο Τούρκος πασάς καταφέρνει να περάσει στη χερσόνησο και να καταδιώξει τους Έλληνες μέχρι να τους κατατροπώσει. (Στη μάχη έπεσαν τα ¾ των Ελλήνων!). Αμέσως αρχίζει σφαγές και καταστροφές. Χωρίς αντίσταση και με διαπραγματεύσεις καταλαμβάνει τη Σιθωνία, εγκαθίσταται στην Ιερισσό και απαιτεί από τα μοναστήρια του Άθω αποζημίωση 2,5 εκατ. γρόσια και να παραδόσουν τα όπλα και τον Παππά, ο οποίος είχε καταφύγει εκεί.

29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Φθάνει στη Θεσσαλονίκη, σιδηροδρομικώς, ο βασιλιάς Γεώργιος, ενώ διοριζόταν πρώτος γενικός διοικητής Μακεδονίας ο μέχρι τότε υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Ρακτιβάν. Η επίσημη υποδοχή έγινε στο σιδηροδρομικό σταθμό από τον γιό του, Διάδοχο Κωνσταντίνο και τον μητροπολίτη. Ο Γεώργιος παρέμεινε στη συμπρωτεύουσα συνέχεια μέχρι τη δολοφονία του, στις 5 Μαρτίου 1913. Από το ΣΚΡΙΠ της 31ης Οκτωβρίου μεταφέρουμε ένα απόσπασμα της περιγραφής της υποδοχής του Γεωργίου: «Ο Βασιλεύς και οι πρίγκηπες έφιπποι ανήλθον εις την πόλιν, του πρίγκηπος Νικολάου και της Αλίκης ακολουθησάντων επί αυτοκινήτου. Παρά την βροχήν χιλιάδες κόσμου εζητωκραύγαζον τον Βασιλέα εν απεριγράπτω ενθουσιασμώ. Πυροβολισμοί ηκούοντο πανταχόθεν. Από των οικιών, εστολισμένων δι΄ Ελληνικών σημαιών και σημαιών των συμμάχων στρατών, η Βασιλική ακολουθία ερραίνετο δι΄ ανθέων. Όταν ο Βασιλεύς εισήλθεν εις την παραλιακήν οδόν ο ενθουσιασμός έφθασεν εις το κατακόρυφον. Το πλήθος ηκολούθησεν εν ζητωκραυγαίς την Βασιλικήν ακολουθίαν μέχρι της οικίας Χατζηλαζάρου, όπου παρέμεινεν ο Βασιλεύς. Αύριον, επιθυμία του Βασιλέως, θα ψαλή δοξολογία εις τον ναόν του Αγίου Μηνά.»

29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1903

Βούλγαροι κατακρεουργούν μέσα στην εκκλησία του χωριού Ζίρνοβο Σερρών (σημερινό Κάτω Νευροκόπι) το δάσκαλο του χωριού και τρεις Έλληνες χωρικούς. Και δυό λόγια για το Κάτω Νευροκόπι. Στην κωμόπολη αυτή μετανάστευσαν οι Έλληνες του Νευροκοπίου (που σήμερα ανήκει στη Βουλγαρία) μετά την υπογραφή της συνθήκης του Νεϊγύ, στις 27 Νοεμβρίου 1919 και την ειδική συνθήκη που υπέγραψε η Ελλάδα με την Βουλγαρία, περί «εθελουσίας αμοιβαίας μετανάστευσης». Η συνθήκη του Νεϊγύ ήταν μεταξύ των κρατών της Αντάντ και της Βουλγαρίας, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1960

Θεμελιώνεται από τον πρωθυπουργό Καραμανλή, στον συνοικισμό Βότση Θεσσαλονίκης, προσφυγικός οικισμός 1.200 διαμερισμάτων σε πολυκατοικίες, που θα στεγάσουν πρόσφυγες, οι οποίοι ζούσαν σε παραπήγματα.

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1915

Δύο μεραρχίες αγγλικού στρατού, συνολικής δύναμης 36.000 ανδρών, φθάνουν στη Θεσσαλονίκη.

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912


Στις 11 το πρωί ο απελευθερωτής ελληνικός στρατός, με επικεφαλής τον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο εισέρχεται θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη και το μεσημέρι ψάλλεται, στην εκκλησία του Αγίου Μηνά, δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλης. Η Θεσσαλονίκη ήταν πλέον ελληνική. Στην Αθήνα εψάλει δοξολογία, παρουσία του πρωθυπουργού Βενιζέλου, ενώ εορτασμοί για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης έγιναν σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στη φωτογραφία η 1η σελίδα του ΣΚΡΙΠ, της 29ης Οκτωβρίου, με την αναγγελία της εισόδου του Κωνσταντίνου στη Θεσσαλονίκη.

27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1960

Εγκαινιάζεται το Καυταντζόγλειο Στάδιο Θεσσαλονίκης, το οποίο είχε θεμελιωθεί στις 27 Οκτωβρίου 1956. Τα εγκαίνια έγιναν ενώπιον των βασιλέων Παύλου και Φρειδερίκης, του Διαδόχου Κωνσταντίνου, ( ο οποίος δύο μήνες πριν είχε αναδειχθεί ολυμπιονίκης στην ιστιοπλοϊα ), μελών της βασιλικής οικογένειας, του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπουργών, εκπροσώπων των αρχών και πλέον των 40.000 λαού, που είχε κατακλύσει τις κερκίδες του Καυταντζογλείου και τον εκτός του σταδίου χώρο.

27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1959

Εγκαινιάζεται από τον βασιλιά Παύλο, παρουσία του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, στην Πτολεμαϊδα, το νέο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο, ισχύος 70.000 KW και αξίας 15.000.000 δολλαρίων. Το δεύτερο εργοστάσιο προγραμματίζεται να λειτουργήσει το 1962.

27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912


Υπογράφεται στη Θεσσαλονίκη συμπληρωματικό πρωτόκολλο και παραδίδονται στον ελληνικό στρατό ως αιχμάλωτοι 25.000 Τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί. Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος τηλεγραφεί στον πατέρα του βασιλιά Γεώργιο και τον πρωθυπουργό Βενιζέλο: «Χθες την εσπέραν υπεγράφη εν Θεσσαλονίκη σύμβασις παραδόσεως του τουρκικού στρατού, της πόλεως και του Καραμπουρνού. Ο τουρκικός στρατός, δυνάμεως 25.000 ανδρών, καταθέτει τα όπλα, αποκαθιστάμενος αιχμάλωτος. Οι αξιωματικοί θα τηρήσωσι τα όπλα των, παραμένοντες ελεύθεροι επί τω λόγω τιμής αυτών ότι δεν θα λάβωσι μέρος εις τον παρόντα πόλεμον. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ.»
Σχετικά με την μεταχείριση των αξιωματικών οι εφημερίδες έγραφαν ότι: «Οι Τούρκοι αξιωματικοί έδωσαν μόνον τον λόγον των, ότι δεν θα λάβουν πλέον μέρος εις τον παρόντα πόλεμον. Κατά τα διεθνή δε νόμιμα, εάν τίς εξ αυτών παραβαίνων τον λόγον του λάβη και πάλιν μέρος εις αυτόν τον πόλεμον, εάν συλληφθή εκ νέου, η εις αυτόν επιβαλλομένη τιμωρία είναι ο τουφεκισμός.»

*Απόσπασμα Ευζώνων καταλαμβάνει το Διοικητήριο. Σώματα εθελοντών απελευθερώνουν Καβάλα και   Ελευθερούπολη.


Στην πρώτη φωτογραφία η 1η σελίδα του ΣΚΡΙΠ της 28ης Οκτωβρίου, με την είδηση για την υπογραφή της συνθήκης παραδόσεως και σκίτσο από την «θριαμβευτικήν είσοδον του στρατού μας εις την Θεσσαλονίκην.» και στη δεύτερη το πανηγυρικό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ την επόμενη μέρα της απελευθέρωσης.

26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1949


Ο ναός του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης παραδίδεται και πάλι στη λατρεία των πιστών χριστιανών. Βιογραφία του Αγίου Δημητρίου μεταφέρομε από την εφημερίδα ΣΚΡΙΠ της 26ης Οκτωβρίου 1912, που είχε δημοσιευθεί μαζί με εικόνα του πολιούχου της Θεσσαλονίκης. (Φωτογραφία)
«Εν Θεσσαλονίκη εγεννήθη και ήκμασε κατά το έτος 290 ή 296 ο υπέροχος και στεφανωμένος της Εκκλησίας ήρως, ο Άγιος Δημήτριος, ο καταλαμπρύνας δια των θαυμάτων αυτού τον πνευματικόν της Εκκλησίας ημών ορίζοντα. Ήκμασε δε καθ΄ ήν ακριβώς εποχήν η εκκλησία ευρίσκετο εν διωγμώ και υφ΄ όλων των βασιλέων της γης κατεδιώκετο η θρησκεία του Χριστού. Η γενέτειρα του Μεγαλομάρτυρος Θεσσαλονίκη διέτρεχε τον έσχατον των κινδύνων από τον τότε κακή μοίρα διακυβερνώντα το Ρωμαϊκόν κράτος Μαξιμιανόν και όλοι οι εν αυτή χριστιανοί εφυλακίζοντο και βασανιζόμενοι εθανατούντο.
»Ο Μαξιμιανός επισκεφθείς την Θεσσαλονίκην εφυλάκισε τον Άγιον Δημήτριον μόλις έμαθεν ότι ήτο μαθητής και οπαδός του Χριστού. Από του σκότους όμως της φυλακής του ο Άγ. Δημήτριος εφώτιζε την πατρίδα του Θεσσαλονίκην. 

Γνωστόν δε είναι το γεγονός της ήττης και του φόνου του τρομερού παλαιστού Λυαίου, τον οποίον ενίκησε και εφόνευσεν ο μαθητής του Αγ. Δημητρίου Νέστωρ, παλαίσας μετ΄ εκείνου εις το στάδιον, αφού προηγουμένως μετέβη εις την φυλακήν του Αγίου Δημητρίου και εζήτησε τας ευχάς του και την ευλογίαν του.
»Το γεγονός τούτο, το θριαμβευτικόν δια την θρησκείαν του Χριστού και την πίστιν, εξώργισε τον Μαξιμιανόν, όστις διέταξε τον απαγχονισμόν του Νέστωρος και τον λογχισμόν του Αγίου Δημητρίου.»
Η δεύτερη εικόνα του Αγίου Δημητρίου είχε δημοσιευθεί στο ΕΜΠΡΟΣ της 26ης Οκτωβρίου 1949.

26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1931


Προσαράζει στα αβαθή νερά του Καραμπουρνού, λόγω πυκνής ομίχλης, το ιστορικό θωρηκτό “Αβέρωφ”, που μετέφερε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Αλέξανδρο Ζαϊμη στη Θεσσαλονίκη. Ο Πρόεδρος και η συνοδεία του μετεπιβιβάσθησαν στο καταδρομικό “Έλλη” και συνέχισαν για Θεσσαλονίκη. Στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 27ης Οκτωβρίου (φωτογραφία της σχετικής σελίδας) διαβάζουμε πώς έγινε το ατύχημα: «Κατά την διέλευσιν εκ Καραμπουρνού ο κυβερνήτης του “Αβέρωφ” κ. Καραβίδας είχεν αποσυρθεί δια να ενδυθή την επίσημον στολήν του, προκειμένου να αποβιβασθή και αυτός εις την αποβάθραν του Λευκού Πύργου μετά του κ. Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο αξιωματικός της πορείας ο οποίος ωδήγει κατά το τετράωρον εκείνο το θωρηκτόν, μολονότι είναι είς εκ των εμπειροτέρων αξιωματικών του πολεμικού μας Ναυτικού, δεν κατώρθωσε να διακρίνη το αβαθές των υδάτων, λόγω της πυκνοτάτης ομίχλης, η οποία επεκράτει την στιγμήν εκείνην. Και χωρίς κανείς εκ των επιβαινόντων να αντιληφθή πώς, το θωρηκτόν επόδισεν επί της άμμου.»

26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Ο ελληνικός στρατός, μετά διαπραγματεύσεις δύο ημερών με τους απεσταλμένους του Ταξίμ Πασά, αρχίζει στις 11 το πρωί την προέλασή του προς τη Θεσσαλονίκη, ενώ πλησίαζε και η βουλγαρική φάλαγγα. Στις 11 το βράδυ δύο Έλληνες αξιωματικοί, οι Β. Δούσμανης και Ιω. Μεταξάς συνυπέγραφαν με τον Ταξίμ Πασά το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τους όρους που είχαν ήδη συμφωνηθεί.

25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1900

Γιατρούς στέλνει στη Μακεδονία η Ρουμανική προπαγάνδα για την ιατρική περίθαλψη και χορήγηση δωρεάν φαρμάκων στους Ρουμανόφρονες.

25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1925

Δημοτικές και κοινοτικές εκλογές, στις οποίες επικρατούν οι βενιζελικοί υποψήφιοι. Ο πρωθυπουργός Θ. Πάγκαλος... καταργεί τον εκλεγέντα δήμαρχο Θεσσαλονίκης Μ. Πατρίκιο, γιατί... τον ψήφισαν και οι κομμουνιστές! Στις 21 Δεκεμβρίου όμως ο Πατρίκιος επανεκλέγεται. Δεν γνωρίζουμε τις αντιδράσεις των κομμουνιστών, γιατί ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ είχε καταδικασθεί στις 8 Αυγούστου 1925 και είχε διακόψει την έκδοση. Η εφημερίδα του ΚΚΕ δικάστηκε για παράβαση του «Ακυρωτικού». Το Ακυρωτικό ήταν νομοθετικό Διάταγμα, που θέσπισε ο Παπαναστασίου τον Απρίλιο του 1924, «περί κατοχύρωσης του Δημοκρατικού πολιτεύματος». Δημοσιεύτηκε στις 23 Απριλίου του 1924 και κατακρίθηκε από πολλούς ως αντιδημοκρατικό.Το άρθρο 8 πρόβλεπε την εκδίκαση των αδικημάτων κατά του πολιτεύματος από ειδικό τμήμα του αναθεωρητικού δικαστηρίου που προήδρευε στην Αθήνα. Κατακρίθηκε στη βουλή από τους φιλοβασιλικούς γιατί το Διάταγμα απαγόρευε τη χρήση των ονομάτων της βασιλικής οικογένειας και πρόβλεπε βαριές ποινές και εκτοπίσεις σε όσους έβριζαν τους πρόσφυγες ή το νέο Πολίτευμα. Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ξανακυκλοφόρησε στις 23 Αυγούστου του 1926. Την ημερομηνία αυτή είχε ανατραπεί ο δικτάτορας Πάγκαλος, από την επανάσταση του Κονδύλη, δημοσίευε μάλιστα και τη σχετική είδηση στο 1ο φύλλο της επανέκδοσης. Αυτά για την ιστορία!..

24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1978


Αφού παρέμεινε 800 χρόνια στην Ιταλία μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη η κάρα του Αγίου Δημητρίου, 1675 χρόνια μετά το μαρτύριό του. Στη φωτογραφία η 1η σελίδα της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, με κορυφαίο τετράστηλο τη σχετική είδηση.

24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1941

Τα ξημερώματα γερμανικές δυνάμεις κατοχής επιτίθενται στο χωριό Μεσοβούνι Πτολεμαϊδας και σκοτώνουν στην πλατεία 165 άνδρες. Την επομένη οι επιθέσεις συνεχίστηκαν σε χωριά του Κιλκίς, σε αντίποινα της δράσης της τοπικής ανταρτικής ομάδας «Αθανάσιος Διάκος».

24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν τις Σέρρες και στην Αθήνα εκφράζονται φόβοι ότι ο ελληνικός και ο βουλγαρικός στρατός θα φθάσουν ταυτόχρονα στη Θεσσαλονίκη.

23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 325 π. Χ.

Ο μακεδονικός στόλος του Νεάρχου, με ευνοϊκό άνεμο πλέον, ξεκινάει τον περίπλου του Ινδικού, κατά μήκος της ακτής, προς Δυσμάς. Αφού πέρασε κοντά από το σημερινό Καράτσι, έφθασε στις 28 Οκτωβρίου στις εκβολές του ποταμού Αραβίου. Την ίδια εποχή είχε αρχίσει και η από την ξηρά επιστροφή της στρατιάς του Αλεξάνδρου στα Σούσα. Ο Αλέξανδρος διέσχισε με τον στρατό του τη φρικτή έρημο της Γεδρωσίας, τον πιο άχαρο και άνυδρο τόπο του κόσμου, το σημερινό Βελουχιστάν. Τη δέκατη μέρα της πορείας οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου αντιμετώπισαν έλλειψη νερού και την εικοστή τροφίμων και κινδύνεψαν να πεθάνουν. Στην έρημο της Γεδρωσίας ο καύσωνας και η έλλειψη νερού προκάλεσαν μεγάλες απώλειες. Μετά από 60 μέρες σταμάτησε για ανάπαυση στην πρωτεύουσα της Γεδρωσίας, Πούρα, και προχώρησε στην Καρμανία όπου συνάντησε τον Κρατερό. Στην Καρμανία έφτασε και ο Νέαρχος όπου έδωσε αναφορά για την πορεία του, και συνέχισε τον περίπλου ως τις εκβολές του ποταμού Τίγρη. Στο δρόμο της επιστροφής ο Αλέξανδρος χώρισε το στρατό του σε 3 μέρη. Το πρώτο με τον Καρτερό, που βάδισε προς την Αλεξάνδρεια Αραχωσίας (Κανταχάρ), το δεύτερο με τον Νέαρχο και το τρίτο με τον ίδιο.

22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1928

Σημαντικά έργα στον ποταμό Στρυμόνα, που έτσι γίνεται πλωτός μέχρι τις Σέρρες. Ο Στρυμόνας πλημμύριζε συχνά την πεδιάδα των Σερρών. Έτσι για την τιθάσευσή του και την ανάσχεση των πλημμυρών, την άρδευση 345.000 στρεμμάτων και την συγκράτηση των φερτών δημιουργήθηκε το 1932, η τεχνητή λίμνη της Κερκίνης, με την κατασκευή φράγματος στη θέση Λιθότοπος καθώς και αναχωμάτων.

22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Σώματα εθελοντών του ελληνικού στρατού απελευθερώνουν τη Νιγρίτα και εκδιώκουν τα τουρκικά στρατεύματα από την περιοχή. Τήν ίδια μέρα ο Αρχιστράτηγος Διάδοχος Κωνσταντίνος τηλεγραφούσε στον πρωθυπουργό Βενιζέλο λεπτομέρειες για την πανωλεθρία των Τούρκων στα Γιαννιτσά. Το τηλεγράφημα, όπως δημοσιεύτηκε στο ΕΜΠΡΟΣ της 23ης Οκτωβρίου έχει ως εξής: « Ο εχθρός ο αντισταθείς καθ΄ ημών εις Γενιτσά απετελείτο εξ ολοκλήρου της μεραρχίας των Σερρών και πλείστων άλλων τμημάτων εν όλω δυνάμεως 25.000, μετά 24 έως 30 πυροβόλων και κατείχεν ωχυρωμένας θέσεις. Ηττηθείς και καταδιωχθείς απ΄ ευθείας δια του κέντρου Μου και πλαγίως δια του άκρου δεξιού Μου εκ Γιδά αποσυνετέθη. Εις Γιανιτσά ηλώθησαν περί τα 14 πυροβόλα και 4 πολυβόλα. Υπάρχει πλήθος αιχμαλώτων. Ολόκληρος λόχος κατέθεσε τα όπλα. Αι απώλειαί του είνε μεγάλαι. Πλήθος νεκρών αυτού καλύπτει τα πέριξ των Γιανιτσών. Η οδός η από Γιανιτσών προς Θεσσαλονίκην είνε εγκατεσπαρμένη εξ υλικού παντοδαπού του ατάκτως φεύγοντος εχθρού. Αγνοώ εισέτι αποτέλεσμα της εκ Γιδά δια γεφυρών του Καρά Ασμάκη καταδιώξεως. Περί απωλειών μας τηλεγραφήσω βραδύτερον άμα συγκεντρωθώσι πληροφορίαι. Κωνσταντίνος ΔΙΑΔΟΧΟΣ.»

21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010

Επίσκεψη στην Αθήνα πραγματοποιεί σήμερα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ κ. Αντερς Φογκ Ράσμουσεν. Νωρίς το απόγευμα ο Δανός αξιωματούχος έγινε δεκτός από τον πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου, ενώ προηγήθηκε η συνάντηση με τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας κ. Δημήτρη Δρούτσα.
Στη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Ελληνα ΥΠΕΞ, ο Γενικός Γραμματέας ρωτήθηκε για τις ενταξιακές συνομιλίες Συμμαχίας-ΠΓΔΜ. Ο κ. Ράσμουσεν είπε ότι οι συζητήσεις της Συμμαχίας για την ένταξη της ΠΓΔΜ μπορούν να ξεκινήσουν όταν θα έχει βρεθεί μια αμοιβαίως αποδεκτή λύση στο θέμα της ονομασίας. «Είναι ξεκάθαρη η απόφαση και πρέπει να προσθέσω ότι όλες οι αποφάσεις του ΝΑΤΟ απαιτούν ομοφωνία. Παροτρύνω όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να κάνουν ό,τι μπορούν, για να εξευρεθεί μια λύση το ταχύτερο δυνατόν» συνέχισε.

21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Η 5η Μεραρχία Κρητών (που είχε καταλάβει προ διημέρου τη Βεύη Φλώρινας) υφίσταται αιφνιδιαστική επίθεση τουρκικών δυνάμεων, που κατέρχονταν από το Μοναστήρι και υποχωρεί προς το Αμύνταιο. Απώλειες στη μάχη αυτή: 168 νεκροί, 196 τραυματίες και 10 αιχμάλωτοι. Για την ιστορία να πούμε ότι η μεραρχία πήρε μέρος και στους δύο Βαλκανικούς πολέμους και στον Α΄ Παγκόσμιο και να θυμίσουμε ότι στις 12 Σεπτεμβρίου 1916 (όπως είδαμε), η 5η Μεραρχία, υπαγόμενη στο Δ΄ Σ.Σ. με έδρα τη Δράμα, κατόπιν συνθηκολόγησης του Σώματος με τους Γερμανούς, αφοπλίσθηκε και μεταφέρθηκε στο Γκαίρλιτς της Σιλεσίας, όπου παρέμεινε καθ’ όλη η διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

Οι Ναζί εγκαταλείπουν τα επάκτια πυροβολεία τους, πηγαίνουν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Αλυκής Πιερίας και από κει ανατινάζουν τις εγκαταστάσεις των πυροβόλων τους.

20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Εξάωρη μάχη χρειάστηκε η ελληνική στρατιά για να αλώσει τα Γιαννιτσά. Έτσι στις 10 το πρωί ο Κωνσταντίνος τηλεγραφούσε στον πρωθυπουργό: «Ισχυρά εχθρική δύναμις εκ Στρατευμάτων νεοαφιχθέντων, οχυρωθείσα παρά την ιεράν των Μουσουλμάνων πόλιν των Γιαννιτσών αντετάχθη πεισματωδέστατα κατά του προελαύνοντος Στρατού μας. Μετά μάχην διαρκέσασαν χθες καθ΄ όλην την ημέραν και σήμερον από της 6ης πρωινής ο εχθρός ηττήθη υπό του Γενναίου Στρατού Μου και υποχωρεί καταδιωκόμενος. Τα Γιαννιτσά ηλώθησαν προ τετάρτου της ώρας. Κωνσταντίνος Διάδοχος.»

19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Τρεις ελληνικές μεραρχίες προελαύνουν προς τις βόρειες όχθες της λίμνης Γιαννιτσών, ενώ οι Τούρκοι έχουν παραταχθεί γύρω από την πόλη των Γιαννιτσών, την οποία θεωρούσαν ιερή για τους Μουσουλμάνους και ήθελαν να την προστατεύσουν. Άμεσος στόχος των ελληνικών δυνάμεων ήταν να περιορίσουν την εξάπλωση των τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή του ποταμού Λουδία. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι ήθελαν να αποκόψουν την πορεία των Ελλήνων προς τη Θεσσαλονίκη. Μέχρι τις βραδινές ώρες οι ελληνικές δυνάμεις με ολοήμερες μάχες, είχαν κατορθώσει να καταλάβουν θέσεις για την επίθεση της επομένης.
- Η 5η Μεραρχία καταλαμβάνει τη Βεύη Φλώρινας. Προηγουμένως οι Τούρκοι είχαν πυρπολήσει τα περισσότερα σπίτια της πόλης, αφού είχαν υποχρεώσει τις ελληνικές δυνάμεις να υποχωρήσουν. Οι Τούρκοι είχαν έλθει από το Μοναστήρι.
- Οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν το Νευροκόπι.

18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1925

Μετά από επίθεση των Βουλγάρων στο ελληνικό φυλάκιο του Δεμίρ Καπού στο Μπέλες, ο πρωθυπουργός Θεόδωρος Πάγκαλος διατάσσει το Γ΄ Σώμα Στρατού να εισβάλει στη Βουλγαρία και να καταλάβει το Πετρίτσι. Ο Πάγκαλος σε ερώτηση δημοσιογράφου του ΕΜΠΡΟΣ δήλωνε τα εξής:
«Κατά την γνώμην μου, πρόκειται περί επιθέσεως προμελετημένης ως αποδεικνύει η συγκέντρωσις μεγάλων δυνάμεων στρατού εις το μέρος εκείνο, και οφειλομένης εις την δρώσαν εν Βουλγαρία παρακυβέρνησιν των αυτονομιστών Βουλγαρομακεδόνων, εις την επιρροήν της οποίας υπάγεται η περιφέρεια εις την οποίαν εσημειώθησαν αι συμπλοκαί. Ελπίζω, ότι το επεισόδιον δεν θα έχη έκτασιν, πάντως όμως δεν θα μείνη άνευ συνεπειών.»


Οι εφημερίδες των επομένων ημερών δημοσίευαν πληροφορίες και αιτιολογίες γιατί εισήλθε ο ελληνικός στρατός στο Πετρίτσι, τονίζοντας ότι δεν βομβαρδίσθηκε η πόλη, αλλά μία βουλγαρική διλοχία ενισχύσεων, ενώ οι Βούλγαροι είχαν εγκαταλείψει το ελληνικό έδαφος το βράδι της 23ης Οκτωβρίου. Μετά από μερικές μέρες Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών (ο τότε ΟΗΕ) κατεδίκασε την Ελλάδα να πληρώσει αποζημιώσεις 50.000 χρυσών λιρών. Στη φωτογραφία γελοιογραφία του ΕΜΠΡΟΣ για το επεισόδιο, που δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 1ης Νοεμβρίου.

18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1916

Το πρώτο αιματηρό επεισόδιο του Διχασμού, έξω από την Κατερίνη. Τμήμα Κρητών, τάγματος της «Εθνικής Αμύνης» υπό τον λοχαγό, τότε, Νικόλαο Πλαστήρα, ενώ προωθείται να καταλάβει την Κατερίνη (με αιτιολογία ότι εκεί κατέφευγαν λιποτάκτες της «Εθνικής Αμύνης») συγκρούεται με δύναμη στρατού, πιστού στην κυβέρνηση της Αθήνας.

18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Η πρώτη μεγάλη ελληνική επιτυχία του ναυτικού στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο. Ο υποπλοίαρχος – τότε – Νικόλαος Βότσης, κυβερνήτης του τορπιλλοβόλου 11, με ύπαρχο τον σημαιοφόρο Χατζίσκο και οδηγούμενος από τους Λιτοχωρινούς ψαράδες Μιχαήλ Κωφό και Νικόλαο Βλαχόπουλο εισέρχεται με το μικρού εκτοπίσματος πολεμικό του, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και καταβυθίζει με δύο τορπίλλες το τουρκικό θωρηκτό “Φετίχ Μπουλέντ”, το οποίο με τα τηλεβόλα του είχε καθηλώσει τον ελληνικό στρατό στα Γιαννιτσά.

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1954

Εγκαινιάζεται το υδροηλεκτρικό έργο του Άγρα. Το έργο εκτελέστηκε με αμερικανική βοήθεια, στα πλαίσια αναπτύξεως του ενεργειακού προγράμματος της Ελλάδος. Μιλώντας κατά τα εγκαίνια ο Αρχηγός της Αμερικανικής Αποστολής Ντρέϊκ είπε ότι «το ποσόν των 115.000.000 δολλαρίων, το οποίον έχει διατεθή δια το ενεργειακόν πρόγραμμα της Ελλάδος συνιστά αξιόλογον κεφάλαιον, το οποίον με καλήν διαχείρισιν δύναται να καλύψη το κόστος των νέων εγκαταστάσεων παραγωγής και διανομής αι οποίαι θα απαιτηθούν εις το μέλλον, δια να δυνηθή ο εξηλεκτρισμός να συμβαδίση με την οικονομικήν ανάπτυξιν της Ελλάδος. Αφ΄ ετέρου δε η καλή διαχείρισις θα συμβάλη εις την παραγωγήν ηλεκτρικής ενεργείας με χαμηλόν κόστος.»

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1948

Επίσημες ανακοινώσεις υπουργών για την υπόθεση της δολοφονίας του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζωρτζ Πολκ. Ας δούμε χρονολογικά πώς εξελίχθηκε η ανάκριση. Στις 14 Αυγούστου συνελήφθη ο Θεσσαλονικιός δημοσιογράφος Γρηγόρης Στακτόπουλος και στις 16 η μητέρα του. Στις 2 Σεπτεμβρίου οι εφημερίδες ανέγραφαν ότι: «Συνελήφθησαν οι δολοφόνοι του Πολκ. Όλοι είναι σημαίνοντες κομμουνισταί.» Την ίδια μέρα ο εισαγγελέας απαγόρευε τη δημοσίευση πληροφοριών για την υπόθεση, είδηση που καταχωρούσαν οι εφημερίδες την επομένη.

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1941

Σε ύψωμα κοντά στα Κερδύλια Σερρών χιτλερικές δυνάμεις εκτελούν 250 Κερδυλιώτες, ηλικίας από 15 μέχρι 60 ετών, επειδή από το κοντινό μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, πέρασε το αντάρτικο σώμα «Οδυσσέας Ανδρούτσος», το οποίο οι Γερμανοί χαρακτήριζαν κομμουνιστικό! Στη συνέχεια πυρπόλησαν τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια και έδιωξαν τα γυναικόπαιδα. Στο ύψωμα υπάρχει σήμερα το Κοιμητήριο των πεσόντων.

Για την απάνθρωπη αυτή ενέργεια, στις 2 Νοέμβριου, στις γερμανόφιλες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης, θα δει το φως της δημοσιότητας η
 παρακάτω ανακοίνωση της Γερμανικής Διοίκησης:

«Εις τα βουνά δυτικώς του Στρυμόνος δρα από εβδομάδων μία κομμουνιστική συμμορία απαρτιζομένη από κατοίκους των πέριξ χωρίων και επιδιδομένη εις την ληστείαν των πλουσίων χωρικών της περιοχής όπως προσπορισθεί χρηματικά μέσα, την σύλληψιν Ελλήνων αστυνομικών προς αφαίρεσιν των όπλων των και δι' αυτών τον φόνον Γερμανών στρατιωτών. Θέτουσα εις εφαρμογήν το σχέδιόν της συνέλαβε και αφόπλισε εις την Ευκαρπίαν και Μαυροθάλασσαν Έλληνες χωροφύλακες, αφήρεσεν την 10ην Οκτωβρίου δια ληστείας από τον Γρηγόριον Καρακαλιόν εν Ηρακλεία 1000 δρχ. και εδολοφόνησε τον εργάτην τούτου Ιωάννην Κάρκαν. Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου εδολοφονήθησαν εις θέσιν Λαχανά 2 Γερμανοί στρατιώται και προ ημερών εγένετο απόπειρα εναντίον του γερμανικού στρατού με αποτέλεσμα τον φόνον δύο Γερμανών ναυτών και τον βαρύ τραυματισμόν ενός άλλου εις Καλόκαστρον. Εν συνεχεία διά των παρά του γερμανικού στρατού ληφθέντων μέτρων κατεστράφησαν παρ' αυτού τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλια, οι κάτοικοι των οποίων αποδεδειγμένως ανήκον εις την εν λόγω συμμορία τροφοδοτούντες και υποστηρίζοντες ταύτην παντοιοτρόπως»
Ναζιστική ωμώτητα σε όλο της το μεγαλείο!

Από αναφορά της εφημερίδας «δημοκρατία», 18 Μαρτίου 2015:

Στις αρχές Οκτωβρίου του 1941 ο Δημήτριος Κίκηρας, ένας κάτοικος του Κάτω Κερδυλίου, έλαβε από τους αντάρτες χρήματα και ένα ζώο προκειμένου να αγοράσει και να μεταφέρει σε αυτούς τρόφιμα. Ο Κίκηρας, όμως, καταχράστηκε τα χρήματα. Ενας από τους αρχηγούς των ανταρτών, ο Μιχάλης Μπογατσόπουλος, τον απείλησε να τα επιστρέψει. Εκείνος, για να τα βρει, προσπάθησε να ληστέψει, στις 10 Οκτωβρίου, τον καλόγερο Γρηγόριο Καρακαλινό από το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου. Σκότωσε τον βοηθό του καλόγερου, τραυματίστηκε ο ίδιος και διέφυγε. Την επομένη ο Κίκηρας συνελήφθη στην Ευκαρπία. Κατά την ανάκριση έδωσε τα ονόματα των ανταρτών, καθώς και τα ονόματα όσων τους τροφοδοτούσαν.

Στις 12 Οκτωβρίου το 382ο Σύνταγμα Πεζικού της Βέρμαχτ ερεύνησε τα δυο χωριά και αναζήτησε όσους είχε κατονομάσει ο Κίκηρας, χωρίς όμως να τους βρει. Κατά τη διάρκεια των ερευνών εκτέλεσε ένα άτομο στο Κάτω Κερδύλιο, πυρπόλησε ορισμένα σπίτια ανταρτών και συνέλαβε κάποια άτομα.

Ξημερώματα της 17ης Οκτωβρίου δύο λόχοι του 220ού Τάγματος Σκαπανέων της Βέρμαχτ υπό τις διαταγές των λοχαγών Βέντλερ και Σράινερ περικύκλωσαν τα Ανω Κερδύλια από τη θέση Στρόβολο και τα Κάτω Κερδύλια από τη θέση Λειβάδια.

Οι στρατιώτες της Βέρμαχτ συγκέντρωσαν τους άνδρες μεταξύ 16 και 60 χρόνων στις θέσεις Αλώνια και Κούτρες. Οι γυναίκες και τα παιδιά αρχικά συγκεντρώθηκαν στα σχολεία και στη συνέχεια, αφού είχαν απομακρυνθεί οι άντρες, τους επετράπη να φύγουν. Στις εννιά το πρωί δόθηκε το σήμα με μια φωτοβολίδα και οι Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να εκτελούν... Τα κτίρια των χωριών κάηκαν, εκτός από τις εκκλησίες...

Μόλις 17 άτομα έμειναν ζωντανά από τα δύο χωριά, μεταξύ των οποίων ο ιερέας, ο δάσκαλος και ο δασοφύλακας, για να θάψουν τους νεκρούς. Λίγες ώρες μετά, πυκνοί μαύροι καπνοί κάλυπταν τον ουρανό για πολλά χιλιόμετρα. Οι ναζί τα έκαψαν συθέμελα πριν αποχωρήσουν, αφήνοντας πίσω τους μόνο τη μυρωδιά του θανάτου.

Αριστείδης Μάτιος

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912


Τα ελληνικά στρατεύματα αναπτύσσονται στην πεδιάδα Βέροιας – Νάουσας και φθάνουν στην κοιλάδα των Γιαννιτσών, όπου τους περίμεναν οι Τούρκοι, οχυρωμένοι στη δεξιά όχθη του Αξιού. Στη Νάουσα – που τότε την έλεγαν Νιάουστα – οι κάτοικοι κήρυξαν μόνοι την απελευθέρωσή τους και συνέλαβαν τις τουρκικές αρχές!
Ο Ελληνικός Στόλος απελευθερώνει τα νησιά Θάσο, Ίμβρο, Άγιο Ευστράτιο και Σαμοθράκη. Στη φωτογραφία το δημοσίευμα του ΕΜΠΡΟΣ, στο φύλλο της 20ης Οκτωβρίου, με το τηλεγράφημα του αρχηγού του στόλου, για την απελευθέρωση των νησιών.

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912


Η 7η ελληνική μεραρχία με διοικητή τον Κλεομένη Κλεομένους, κατέρχεται από τα Στενά Πέτρας και απελευθερώνει την Κατερίνη. Στην είσοδο της πόλης δέχτηκε αιφνιδιαστική επίθεση μια μονάδα του 20ου Συντάγματος. Σκοτώθηκαν ηρωικά ο Αντισυνταγματάρχης Δημήτριος Σβορώνος, Διοικητής του 20ου Συντάγματος, ο Υπολοχαγός (ΠΖ) Δημήτριος Νίκας και ο 17χρονος εθελοντής από την Κρήτη Κονταξάκης. Στον τόπο που έπεσαν ο Σβορώνος και οι υπόλοιποι πολεμιστές ανεγέρθηκε μνημείο.
Η 2η ελληνική μεραρχία απελευθερώνει τη Βέροια, όπου και εγκαθίσταται το Γενικό Στρατηγείο. Στη φωτογραφία η 1η σελίδα του ΕΜΠΡΟΣ της 17ης Οκτωβρίου, που αναγγέλλει την κατάληψη της Αικατερίνης, όπως έγραφαν τότε την Κατερίνη. Το αναφερόμενο στον τίτλο Καϊλάριον είναι η σημερινή Πτολεμαϊδα.

15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Οι ελληνικές δυνάμεις προχωρούν σύμφωνα με το επιτελικό σχέδιο. Οι Τούρκοι υποχωρούν, προβάλλοντας όμως σθεναρή αντίσταση. Δύο τάγματα Ευζώνων, υπό τον συνταγματάρχη Γεννάδη, απελευθερώνουν τα Γρεβενά, όπου γίνονται δεκτά με ενθουσιασμό από τους πολίτες, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, δηλαδή ακόμη και από Τούρκους! Να σημειωθεί ότι τα Γρεβενά συχνά αναφέρονται στα δημοτικά τραγούδια, ως κέντρο αρματωλών και κλεφτών επί τουρκοκρατίας. Το απόσπασμα προσκόπων ανατινάζει τη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης – Βέροιας σε τρία σημεία. Για την απελευθέρωση των Γρεβενών διαβάζομε στην ανταπόκριση του ΕΜΠΡΟΣ, στις 17 Οκτωβρίου: « Η πόλις των Γρεβενών κατελήφθη υπό Τμήματος του άκρου αριστερού του Ελληνικού στρατού. Η κατάληψις αύτη εγένετο χωρίς να χυθή ούτε σταγών αίματος, των Τούρκων στρατιωτών τραπέντων εις άτακτον φυγήν ευθύς μόλις έμαθον ότι προελαύνει ο Ελληνικός στρατός.»

14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010

Στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ δημοσιεύεται η εξής ενδιαφέρουσα για την Μακεδονία παρουσίαση, με τίτλο: «Η Οξφόρδη συναντά τον Μ. Αλέξανδρο - Η κορυφή των αρχαιολογικών μουσείων, το Ashmolean, προβάλλει το «ελληνικό βασίλειο των Μακεδόνων», της συνεργάτιδός της κυρίας Γιώτας Συκκά.

«ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ. Αφού τον M. Αλέξανδρο τον έπιασαν από τα Σκόπια μέχρι το Χόλιγουντ, επιτέλους κινητοποιηθήκαμε. Καταλάβαμε ότι όσα χρόνια κι αν περάσουν θα είναι πάντα στο προσκήνιο. Οσο για το 2011, αφιέρωμα δεν ετοιμάζει μόνο το Λούβρο αλλά και το Ασμόλεαν. Το πανεπιστημιακό μουσείο της Οξφόρδης –το μεγαλύτερο διεθνές κέντρο των κλασικών σπουδών– θα υποδεχθεί στις πρόσφατα ανακαινισμένες αίθουσές του ευρήματα που βγαίνουν για πρώτη φορά από τα θησαυροφυλάκια και τις αποθήκες. Με εξαίρεση, μάλιστα, ένα πορτρέτο από την Πέλλα, όλα τα αντικείμενα προέρχονται από τις Αιγές, το λίκνο της βασιλικής δυναστείας και συγχρόνως το πατροπαράδοτο κέντρο των Μακεδόνων από τον καιρό της εγκατάστασής τους στα βόρεια του Ολύμπου.
Mικρά κομψοτεχνήματα, αλλά και θραύσματα, όστρακα, καρφιά, καμένες μάζες κ.ά. που σχετίζονται άμεσα με τη μακεδονική δυναστεία, ίσως κάνουν κάποιους να αναρωτηθούν για την παρουσία τους. Ωστόσο, βασικό κριτήριο της επιλογής τους αποτέλεσε η προσπάθεια της παρουσίασης των ανασκαφικών δεδομένων - συμφραζομένων που οδηγούν σε απόλυτα κρίσιμες ιστορικές ταυτίσεις και ερμηνείες (π.χ. βασιλικές ταφικές πυρές και ομηρικά έθιμα ταφής, χρονολογήσεις κ.ο.κ.).


Η ζωή στο βασίλειο


Η έκθεση «Από τον Ηρακλή στον Αλέξανδρο: Ο θρύλος της Μακεδονίας, ένα ελληνικό βασίλειο στην εποχή της δημοκρατίας» που έχει ως υπότιτλο «Θησαυροί από τις Αιγές, τη Μητρόπολη των Μακεδόνων» (7 Απριλίου ώς 29 Αυγούστου 2011) είναι σαφές πως θέλει να ταράξει τα νερά.
Παρουσιάζει περίπου 550 αντικείμενα που αποκαλύφθηκαν την τελευταία 20ετία, ακόμη και πρόσφατα του 2008, των οποίων για πρώτη φορά θα δούμε και τη δημοσίευση στον σχετικό κατάλογο. Η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη, άλλωστε, δεν κρύβει τις προθέσεις της. «Σε ένα μουσείο όπως αυτό που δέχεται 1 εκατ. επισκέπτες το χρόνο, για έξι μήνες θα είναι αναρτημένο σε μπάνερ στην πρόσοψή του ο τίτλος «Macedon an Hellenic Kingdom».
Τα αντικείμενα που επελέγησαν θα αποτελέσουν έναυσμα επιστημονικού διαλόγου. Ζητούμενο δεν είναι να προσελκύσουν μόνο την ακαδημαϊκή κοινότητα όσο να κερδίσουν το ευρύ κοινό. Πώς θα επιτευχθεί αυτό;
Βίντεο, φωτομωσαϊκά, τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις, θα ενισχύσουν την παρουσίαση του πρωτότυπου υλικού (όπλα, αγγεία, κοσμήματα κ.ά.) που παρουσιάζει τη δυναστεία των Τημενιδών ( γενεαλογικό δένδρο των βασιλέων από τον Δία και τον Ηρακλή μέχρι τον Αλέξανδρο Δ΄.) Οπλα του μακεδονικού στρατού δείχνουν τον πόλεμο αλλά και τις αγαπημένες συνήθειες όπως το κυνήγι με την παρουσίαση ενός μαρμάρινου συντάγματος που χρονολογείται γύρω στα 340 - 330 π.Χ. Ο κόσμος του βασιλιά και των εταίρων του, καθρεφτίζουν τη λειτουργία του μακεδονικού βασιλείου, τα έθιμα ταφής και τις βασιλικές ταφικές πυρές.
Οσο για τον ρόλο της γυναίκας στη μακεδονική αυλή –πριγκίπισσες, βασίλισσες, πρωθιέρειες– είναι από τις ενότητες οι οποίες θα κερδίσουν τις καρδιές του γυναικείου κοινού.
Κοσμήματα, σκεύη τουαλέτας, αλλά και αντικείμενα με ιερό - συμβολικό χαρακτήρα, όπως τα μοναδικά πήλινα κεφάλια των θεϊκών και δαιμονικών ξοάνων, που βρέθηκαν σε τάφους της συστάδας των βασιλισσών βοηθούν να προσεγγίσουμε τις γυναίκες των Τημενιδών από τα μέσα του 6ου προχριστιανικού αιώνα ώς τα χρόνια του Φιλίππου Β΄ με αποκορύφωμα την ίδια την Ευρυδίκη, μάνα τριών βασιλιάδων και γιαγιά του Μεγαλέξανδρου, τη γυναίκα που διαχειρίστηκε την εξουσία σαν να ήταν άντρας.
Το συμπόσιο αποκαλύπτει τη λαμπρότητα των περίφημων βασιλικών συμποσίων της εποχής, ενώ η έκθεση κλείνει με τις Αιγές, το οικοδομικό πλάνο του Φιλίππου Β΄, όπου πρωταγωνιστεί το ανάκτορο. Σχέδια, φωτογραφίες και τρισδιάστατες αναπαραστάσεις το παρουσιάζουν αυτόνομα αλλά και ενταγμένο στο γενικότερο πολεοδομικό σύστημα της πόλης.


Η διοργάνωση της έκθεσης περιλαμβάνει ακόμη ανοιχτά σεμινάρια και πρωτότυπες παρουσιάσεις κάθε εβδομάδα από ειδικούς επιστήμονες και ερευνητές με θέματα αρχαιολογίας, ιστορίας, επιγραφικής σχετικά με την προαλεξάνδρεια Μακεδονία.


Αλήθειες και σκοπιμότητες


Για την αρχαιολόγο Αγγ. Κοτταρίδη η έκθεση επιχειρεί κάτι ουσιαστικότερο. Τεκμηριώνει ότι η Μακεδονία είναι ελληνική από τα γεωμετρικά χρόνια. Η προϊσταμένη του τμήματος Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της ΙΖ΄ ΕΠΚΑ, πάλεψε γι’ αυτό. Κι όπως τονίζει: «Στόχος είναι να παρουσιαστεί μια απλή αλήθεια που για λόγους πολιτικών σκοπιμοτήτων από την ίδια την αρχαιότητα ακόμη –για να θυμηθούμε τον Δημοσθένη– συχνά συσκοτίσθηκε και παραποιήθηκε».


Aυτή η αλήθεια που αποκαλύπτεται βήμα βήμα από τον καιρό της μεγάλης ανακάλυψης του Ανδρόνικου, είναι πως «το βασίλειο των Μακεδόνων δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα από τα πολλά ελληνικά φυλετικά κρατίδια της Γεωμετρικής Εποχής που, όπως συνέβη και με άλλα αντίστοιχα μορφώματα που βρέθηκαν στην περιφέρεια των μεγάλων πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων του ελλαδικού Νότου, διατήρησε δομές και παραδόσεις της ομηρικής εποχής, ενώ στην Αθήνα και σε πολλές άλλες πόλεις–κράτη εγκαθιδρυόταν και εδραιωνόταν η δημοκρατία».
Στην έκθεση του μουσείου Ασμόλεαν (η συνδιοργάνωσή της εγκρίθηκε προχθές από το ΚΑΣ) η κυρίαρχη επιλογή είναι περισσότερο ιστορική παρά αρχαιολογική.
Στον κατάλογο θα παρουσιαστούν τα αντικείμενα των ανασκαφών από την αρχαϊκή νεκρόπολη, βασιλικές ταφικές συστάδες Β και Γ που έκανε η Αγγ. Κοτταρίδη, αλλά και ευρήματα από το ιερό της Εύκλειας και την ταφή Heuzey III που έφεραν στο φως η Χ. Παλιαδέλη και η Σ. Δρούγου οι οποίες συγγράφουν τα σχετικά κεφάλαια.»
Ανάλογη αναφορά στην έκθεση κάνει και ΤΟ ΒΗΜΑ, το οποίο προσθέτει την εξής παράγραφο:
«Ο στόχος είναι, όπως λέει η υπεύθυνη για τη διοργάνωση της έκθεσης αρχαιολόγος δρ Αγγελική Κοτταρίδη, μιλώντας στο «Βήμα», «να πούμε στους επισκέπτες με τρόπο απτό και κατανοητό μια απλή αλλά μεγάλη αλήθεια: ότι το βασίλειο των Μακεδόνων δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα από τα πολλά ελληνικά κρατίδια της Γεωμετρικής εποχής το οποίο, αντίθετα με άλλες πόλεις-κράτη της Αρχαιότητας, όπως η Αθήνα κυρίως, εκείνο διατήρησε δομές και παραδόσεις των ομηρικών χρόνων». Η ιδιαιτερότητα επομένως αυτής της έκθεσης είναι η ιστορική προσέγγιση του θέματος, παρά η αρχαιολογική.» (Σ.Σ. Οι υπογραμμίσεις στο παραπάνω κείμενο είναι του «Μακεδνού». Στις φωτογραφίες η αρχαιολόγος δρ. Αγγελική Κοτταρίδη και αναπαράσταση του τεράστιου πρόπυλου των διώροφων Μακεδονικών Ανακτόρων του Φιλίππου στις Αιγές. (Από το WWW.ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ.net)

14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Φτάνει στις 4.30 το απόγευμα στην Κοζάνη ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ και δύο ώρες αργότερα εκδίδεται η διαταγή να βαδίσει η στρατιά προς Βέροια και Θεσσαλονίκη. Ο Γεώργιος από την Κοζάνη απέστειλε στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο το εξής τηλεγράφημα: « Σάς πέμπω χαιρετισμόν εκ Κοζάνης. Είμαι υπερήφανος δια τον ανδρείον στρατό μου, όστις υπό την επιτυχή ηγεσίαν του προσφιλεστάτου μου υιού Διαδόχου εφάνη αντάξιος των προσδοκιών της φιλτάτης Πατρίδος και όστις πλήρης ενθουσιασμού χωρεί, όπου η τιμή και το καθήκον τον καλεί. ΓΕΩΡΓΙΟΣ».

14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1904

Ένα επεισόδιο, χαρακτηριστικό της αγριότητας των κομιτατζήδων, μια μέρα μετά τη δολοφονία του Παύλου Μελά. Βούλγαροι ένοπλοι στο χωριό Γρίτσιστα της περιοχής Γευγελής κυκλώνουν το σπίτι του Άγγελου Σίσκου, όπου έμενε η Ελληνίδα δασκάλα Αικατερίνη Χατζηγεωργίου. Οι κομιτατζήδες άρχισαν να πυροβολούν όταν η δασκάλα και οι άλλοι ένοικοι αρνήθηκαν να παραδοθούν και πρόβαλαν αντίσταση. Στο τέλος οι κομιτατζήδες κατέληξαν στην προσφιλή τους μέθοδο. Έβαλαν φωτιά στο σπίτι και έκαψαν ζωντανούς, όσους βρίσκονταν μέσα. Η θυσία της δασκάλας Χατζηγεωργίου έγινε θρύλος στη Μακεδονία και γι΄ αυτήν γράφτηκε το παρακάτω δημώδες τραγούδι:

- Παιδιά μου , γιατί χύνεται δάκρυα με τόση λαύρα
κι όλα φοράτε μαύρα στο έρμο αυτό σχολειό ;
- Έκαψαν τη δασκάλα μας Βούλγαροι δολοφόνοι
κι έχουμε μείνει μόνοι , χωρίς μανούλα πλειό .
Γιατί από μάνα πιο πολύ μας αγαπούσε εκείνη ,
η δόλια Αικατερίνη από τη Γευγελή .
Της είπαν να παραδοθεί τα τέρατα εκείνα.
Μ' αυτή σαν Μπουμπουλίνα, ενώ πυροβολεί, τους λέει
" Δεν παραδίνεται ποτέ της μια Ελληνίδα ".
Κι ως λύκαινα ηρωίδα τρεις ώρες τους κρατεί.
Μα τέλος την εκάψανε κι επέταξε στα ουράνια
κι εμάς σε μαύρη ορφάνια μας άφησε στη γη .

13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1995

Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας Κάρολος Παπούλιας και της ΠΓΔΜ Στέβκο Τσερβενκόφσκι, υπογράφουν στη Νέα Υόρκη, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, την «ενδιάμεση συμφωνία», που ρυθμίζει τις σχέσεις των δύο χωρών. Η Ελλάδα αίρει το εμπάργκο και αναγνωρίζει τα Σκόπια με το όνομα ΠΓΔΜ, ενώ οι Σλαβομακεδόνες αφαιρούν από τη σημαία τους τον Ήλιο της Βεργίνας. Τον οικονομικό αποκλεισμό των Σκοπίων είχε αποφασίσει στις 16 Φεβρουαρίου 1994 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, επιβάλλοντας εμπορικό εμπάργκο από την Ελευθέρα Ζώνη του λιμένα της Θεσσαλονίκης. Η οικονομική ζημία από το εμπάργκο, που υπέστη η Π.Γ.Δ.Μ. είχε υπολογιστεί στο 1,5 δισεκατομμύριο δολλάρια.

13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1904

Σκοτώνεται σε συμπλοκή με ισχυρό τουρκικό απόσπασμα στο χωριό Στάτιστα (σήμερα Μελά) ο Μακεδονομάχος που ξεσήκωσε και συγκίνησε το Πανελλήνιο με τον ηρωικό θάνατό του, Παύλος Μελάς ή καπετάν Μίκης Ζέζας. Το Σώμα του Μελά προδόθηκε σε σπίτι της Στάτιστας. Όταν επεχείρησαν έξοδο, τουρκική σφαίρα τραυμάτισε θανάσιμα τον Μελά στην οσφυική χώρα και πέθανε μετά δίωρο, μέσα σε φρικτούς πόνους. Η ιδέα της απελευθέρωσης της Μακεδονίας έγινε βίωμα του Παύλου Μελά, μετά τη συγγενική σχέση με την οικογένεια Δραγούμη (παντρεύτηκε την κόρη του Στέφανου Δραγούμη). Ο θάνατός του κατέστησε τον Μακεδονικό αγώνα, πανελλήνια υπόθεση και απέφερε τη συμμετοχή σε αυτόν πολλών άλλων αξιωματικών.
Στην 104η επέτειο από το θάνατο του Μελά, η εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ δημοσίευσε, στις 13 Οκτωβρίου 2008, ένα δισέλιδο αφιέρωμα με τίτλο “Το μοιραίον τέλος δια το πεδίον της εθνικής τιμής και των ευγενών παραδόσεων. - 104 χρόνια από τον θάνατο του Παύλου Μελά”, γραμμένο από τον συνεργάτη της Σπύρο Ζερβό. Ο Μακεδνός αναδημοσιεύει το αφιέρωμα αυτό, ως ένα μικρό χρέος τιμής στον Παύλο Μελά. Στη φωτογραφία το δισέλιδο της ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ.



12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1916

Ο Γάλλος συνταγματάρχης Μπονιέ αναλαμβάνει την οργάνωση και τον εφοδιασμό του στρατού της “Εθνικής Αμύνης”, ο οποίος, με την οικονομική ενίσχυση των Συμμάχων, φτάνει τους 100.000 άνδρες.

12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Πριν η στρατιά ξεκινήσει την επέλασή της για Θεσσαλονίκη, το Γενικό Στρατηγείο – που είχε εγκατασταθεί στην Κοζάνη – προβληματιζόταν αν έπρεπε να συνεχίσει την προέλαση προς Μοναστήρι (σήμερα Bitola που ανήκει στην Π.Γ.Δ.Μ.) ή να στραφούν προς Βέροια και Θεσσαλονίκη. Πέντε χρόνια αργότερα ο Ελευθέριος Βενιζέλος, μιλώντας στη Βουλή στις 13 Αυγούστου 1917, είχε υποστηρίξει ότι απαγόρευσε τότε στον Αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο (που στο μεταξύ ως βασιλιάς είχε εκθρονισθεί), να βαδίσει προς Μοναστήρι.

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1962

Αρχίζει τη λειτουργία του το εργοστάσιο τσιμέντων “Τιτάν” κοντά στη Θεσσαλονίκη, που είναι η πρώτη μεγάλη βιομηχανική μονάδα στη Βόρειο Ελλάδα.

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Ο στρατός της Θεσσαλίας προωθείται μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα, όπου και σταθμεύει, ενώ τμήμα της ταξιαρχίας ιππικού, καταλάμβάνει αμαχητί, τις πρώτες βραδινές ώρες, την Κοζάνη. Τώρα η σκέψη όλων των Ελλήνων ήταν στην προέλαση προς τη Θεσσαλονίκη, ο υπουργός Εξωτερικών δε Λ. Κορομηλάς, τηλεγραφούσε σχετικά στον Αρχιστράτηγο Διάδοχο: “Φρονώ ότι πρέπει κατά το δυνατόν εντείνωμεν ημετέρας ενεργείας, ώστε καταληφθή όσον τάχιστα Θεσσαλονίκη, ίνα μη ημέτερα αποτελέσματα έλθωσι πολύ ύστερον των στρατών των συμμάχων.” Η πορεία προς τη Θεσσαλονίκη άρχιζε.

10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Ημέρα της ολοκλήρωσης της εποποιίας του Σαρανταπόρου, με τη μεγάλη νίκη στα Στενά της Πόρτας των Σερβίων (Σιδηρόπορτα), ενώ οι Τούρκοι υποχώρησαν πριν τον ποταμό Αλιάκμονα. Στην υποχώρησή τους, περνώντας από τα Σέρβια εκτέλεσαν το πρωί της ημέρας αυτής 75 Έλληνες προκρίτους, ενώ λίγες ώρες αργότερα οι ελληνικές δυνάμεις με τον Αρχιστράτηγο Διάδοχο απελευθέρωναν τα Σέρβια “εν μέσω ενθουσιωδών ζητωκραυγών στρατού και χριστιανικού πληθυσμού” όπως αναφέρει το επίσημο ανακοινωθέν της επομένης. Στις μάχες του Σαρανταπόρου συνελήφθησαν και πολλοί Τούρκοι αιχμάλωτοι, οι οποίοι μετεφέρθησαν στην Αθήνα. Το ΕΜΠΡΟΣ στο φύλλο της 13ης Οκτωβρίου δημοσίευε την καταχωρούμενη φωτογραφία των αιχμαλώτων. Στη δεύτερη φωτογραφία η 1η σελίδα του ΕΜΠΡΟΣ της 11ης Οκτωβρίου, που αναγγέλλει την κατάληψη των Σερβίων.


9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Ημέρα της πρώτης μεγάλης νίκης των ελληνικών δυνάμεων, κατά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο, ημέρα της εποποιίας των Στενών του Σαρανταπόρου που υπήρξε σημαντική για το ηθικό του στρατού, αλλά και για την εξέλιξη του πολέμου.

9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1904

Τούρκοι στο χωριό Μπροντ του Μοναστηρίου κατακρεουργούν - με 60 μαχαιριές – τον ιερέα του χωριού.

8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1962

Την επιθυμία του για τη βελτίωση των ελληνογιουγκοσλαβικών σχέσεων και την αποφυγή κάθε αφορμής, η οποία θα επανέφερε στο προσκήνιο το Μακεδονικό, εκφράζει ο στρατάρχης Τίτο, ενώ οι σχέσεις της Γιουγκοσλαβίας με τη Σόφια και τα Τίρανα είναι τεταμένες.

7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Ο Οκτώβριος μπορεί να χαρακτηριστεί μήνας της Θεσσαλονίκης, μια και στο πέρασμα των αιώνων έχουν καταγραφεί στις ημερομηνίες του σημαντικά γεγονότα , με κορυφαία τη θανάτωση του προστάτη Αγίου Δημητρίου και την απελευθέρωσή της, την ημέρα της εορτής του.

6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010

Δημοσιεύονται στον Τύπο οι εξής ενδιαφέρουσες ειδήσεις για το Σκοπιανό:
«Κάθε ενδεχόμενο ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, εάν προηγουμένως δεν βρεθεί λύση στο ζήτημα της ονομασίας απέκλεισε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν. «Η απόφαση του Βουκουρεστίου είναι σαφής: πρέπει να βρεθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση, ενώ όλες οι αποφάσεις στο ΝΑΤΟ λαμβάνονται με την αρχή της ομοφωνίας», δήλωσε ο κ.Ράσμουσεν στον τηλεοπτικό σταθμό των Σκοπίων «Α1». Σε ερώτηση εάν υπάρχει δυνατότητα άσκησης πίεσης προς την Ελλάδα για να κινηθεί πιο ευέλικτα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ ανέφερε: «Δεν θα αναμειχθώ στις συνομιλίες μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων. Καλώ όλες τις πλευρές να επιδείξουν ευελιξία για την εξεύρεση λύσης».

Στο μεταξύ, ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. στην ΠΓΔΜ, Ερβαν Φουερέ, επανέλαβε σήμερα τη θέση της Ε.Ε. δηλώνοντας ότι η εξεύρεση λύσης στο ζήτημα του ονόματος είναι ουσιαστικής σημασίας όσον αφορά στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Ε.Ε. - ΠΓΔΜ. «Η θέση της Ε.Ε. για το ζήτημα είναι ξεκάθαρη από την αρχή. Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε πέρυσι σύσταση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, επρόκειτο για ενθάρρυνση προς την κυβέρνηση να διευθετήσει το ζήτημα του ονόματος το συντομότερο δυνατό. Αυτή η θέση δεν έχει αλλάξει ακόμη», δήλωσε ο κ. Φουερέ ο οποίος πρόσθεσε ότι αυτό το μήνυμα έχει διαμηνυθεί σε πολλές περιστάσεις σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους της ΠΓΔΜ.»

6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Ο στρατός της Θεσσαλίας, με διοικητή τον αρχιστράτηγο, διάδοχο Κωνσταντίνο καταλαμβάνει στις 2 το μεσημέρι την Ελασόνα και στις 4 τη Δεσκάτη. Στη φωτογραφία η 1η σελίδα του ΣΚΡΙΠ, στις 7 Οκτωβρίου 1912, που αναγγέλλει την κατάληψη, με ωραία ζωγραφική σύνθεση επελάσεως του στρατού μας.

6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1911

Γίνεται γνωστό στην Αθήνα ότι ο Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός δολοφονήθηκε σε ενέδρα από ρουμανική συμμορία. Οι πρώτες πληροφορίες, μεταδιδόμενες από την Κωνσταντινούπολη, ανέφεραν ότι είχε εξαφανισθεί μαζί με τον διάκονό του και τον υπηρέτη του, ενώ μετέβαιναν σε περιοδεία στην περιφέρειά του. Είχαν βρεθεί μόνο τα άλογά τους και οι αποσκευές τους. Αγωνία και κατακραυγή στο Πανελλήνιο.

6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1014

Πεθαίνει από αποπληξία ο ηγεμόνας των Βουλγάρων Σαμουήλ, μόλις αντίκρυσε τους 15.000 Βουλγάρους αιχμαλώτους που είχε τυφλώσει ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος. Το γεγονός αυτό αμαύρωσε τη λαμπρή νίκη του Βυζαντινού στρατού στη μάχη του Κλειδίου, που έτρεψε σε άτακτη φυγή τους Βουλγάρους. Η μάχη αυτή τερμάτιζε τον 40ετή αγώνα του Βουλγαροκτόνου, εναντίον των επιδρομέων Βουλγάρων, που λεηλατούσαν την Μακεδονία. Βάση των επιχειρήσεων του Βασιλείου κατά τον 40ετή αυτόν πόλεμο υπήρξε η Θεσσαλονίκη.

5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Η Ελλάδα είχε σπεύσει να κηρύξη πρώτη τον πόλεμο κατά της Πύλης, σε εφαρμογή της Ελληνοβουλγαρικής συμμαχίας και αφού η Τουρκία από την προηγουμένη, απορρίπτουσα το ελληνο-σερβο-βουλγαρικό τελεσίγραφο, είχε κηρύξει τον πόλεμο μόνο εναντίον Σερβίας και Βουλγαρίας. Οι Τούρκοι δεν είχαν κηρύξει τον πόλεμο επιδιώκοντας να κερδίσουν χρόνο για να μεταφέρουν στρατό στη Μακεδονία ή να αποσπάσουν την Ελλάδα από τη συμμαχία.

4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912


Αφού ολοκληρώθηκε η γενική επιστράτευση, μετα την απόφαση της κυβέρνησης Βενιζέλου, την 1η Οκτωβρίου, να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Πύλης – απόφαση που χαιρετίσθηκε με ενθουσιασμό από την κοινή γνώμη – ο πρεσβευτής μας στην Κωνσταντινούπολη ανακοινώνει στην τουρκική κυβέρνηση την κήρυξη του πολέμου. Η επιστράτευση που είχε αρχίσει στις 17 Σεπτεμβρίου είχε αποδώσει για το στρατό ξηράς μάχιμη δύναμη 135.000 ανδρών, από τους οποίους οι 95.000 βρίσκονταν ήδη σε θέση εξόρμησης στα σύνορα. Στη φωτογραφία οι τίτλοι ΣΚΡΙΠ και ΕΜΠΡΟΣ, στις 5 Οκτωβρίου, που αναγγέλλουν την κήρυξη του πολέμου.

3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010

Στο σημερινο φύλλο της εφημερίδας «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» δημοσιεύεται ένα ενδιαφέρον άρθρο για την πορεία του Σκοπιανού, με τίτλο «Βαλτώνουν οι συνομιλίες για το όνομα. - Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός κ. Γκρούεφσκι επιλέγει τακτική απομονωτισμού, καθώς βλέπει ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ μειώνεται.» Λόγω ακριβώς αυτού του ενδιαφέροντος, αναδημοσιεύουμε το άρθρο, το οποίο υπογράφει η κυρία Δωρα Αντωνιου.

3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1945

Εγκαινιάζεται από τον υπουργό Συγκοινωνιών Μαχά, η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης.

3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1926

Στο «Πεδίο του Άρεως» μπροστά από το Γ΄ Σώμα Στρατού και σε έκταση 37.500 τ. μ. «ανοίγει» η πρώτη Διεθνής Έκθεσις Θεσσαλονίκης, με διάρκεια 15 μέρες, 600 εκθέτες ( 310 εξωτερικού ) δύο επίσημες συμμετοχές κρατών ( Σοβιετική Ένωση και Ουγγαρία ). 150.000 επισκέπτες. Η τελευταία ΔΕΘ της πρώτης περιόδου έγινε το 1940.


Από το ρεπορτάζ του ΕΜΠΡΟΣ της 4ης Οκτωβρίου αντιγράφουμε τον πρόλογο. «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 3 Οκτ. Μεγαλοπρεπέστατα ετελέσθησαν σήμερον την 10ην πρωινήν τα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Παρέστησαν οι υπουργοί κ.κ. Δροσόπουλος και Νάκος, ο Γεν. Διοικητής κ. Καλεύρας, ο στρατηγός κ. Οθωναίος, Ο Σ. Μητροπολίτης κ. Γεννάδιος και το Δημοτικόν Συμβούλιον Θεσσαλονίκης, ο Δήμαρχος Αθηνών κ. Πάτσης, ο πρόεδρος της Παμβιομηχανικής Ενώσεως Αθηνών κ. Ανδρ. Χατζηκυριάκος, οι πρόεδροι των Εμπορικών Επιμελητηρίων, οι ενταύθα πρόξενοι, ο πρεσβευτής κ Ουστίνωφ, πλείστοι εκθέται ημέτεροι και ξένοι και πλήθος προσκεκλημένων. Αι μουσικαί της φρουράς και του “Κιλκίς” επαιάνιζον». Στις φωτογραφίες η πρώτη σελίδα της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, η οποία είχε και λεπτομερέστερο ρεπορτάζ για τα εγκαίνια της έκθεσης, την οποία χαρακτήριζε στον τίτλο ως “φωτεινά δείγματα προόδου της Θεσσαλονίκης” και φωτογραφία γενικής άποψης της έκθεσης, που δημοσίευε η ίδια εφημερίδα στο φύλλο της ημέρας των εγκαινίων.

3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1913

Οι Μονές του Αγίου Όρους ανακηρύσσουν την ένωση της χερσονήσου του Άθω με την μητέρα Ελλάδα. Στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 4ης Οκτωβρίου 1913, διαβάζουμε στην ιδιαίτερη ανταπόκρισή της από τις Καρυές: «Σήμερον αι ιεραί και σεβάσμιαι Μοναί του Αγίου Όρους προέβησαν εις την κήρυξιν της ενώσεως της αγιωνύμου χερσονήσου μετά της Μητρός Ελλάδος. Το πρωτόκολλον δια του οποίου κηρύσσεται η ένωσις υπεγράφη υπό πάντων των τακτικών και εκτάκτων επί τούτω εκλεγέντων αντιπροσώπων των Μονών εν τω ναώ του Πρωτάτου. Μετά την υπογραφήν του πρωτοκόλλου εψάλη δοξολογία παρισταμένων απείρων μοναχών. Ο ενθουσιασμός των αγίων πατέρων είνε απερίγραπτος. Ολόκληρον το Άγιον Όρος φρενιτιωδώς πανηγυρίζει το χαρμόσυνον γεγονός.»

2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 331 π. Χ.

Η «επόμενη μέρα» στα Γαυγάμηλα. Ο ηττημένος Δαρείος με το στρατό του έχει τραπεί σε φυγή, στα βουνά της Μηδίας. Ο Αλέξανδρος καταμετρά νεκρούς και τραυματίες, δικούς του και του αντιπάλου. Οι απώλειες κατά τον Αρριανό είναι: « Εκ των ανδρών του Αλεξάνδρου εφονεύθησαν περίπου εκατόν και περισσότεροι των χιλίων ιππείς, λόγω των τραυμάτων των και των κατά την καταδίωξιν κακουχιών. Εξ αυτών οι μισοί ανήκον εις το ιππικόν των εταίρων. Εις την πλευράν των βαρβάρων οι νεκροί υπελογίζοντο εις τριάντα χιλιάδας περίπου, ενώ οι αιχμάλωτοι ήσαν πολύ περισσότεροι των φονευθέντων. (Σ. Σ. Κατά τον πάπυρο 1798 της Οξυρύγχου οι νεκροί ήταν 53.000 Πέρσες και 1.200 Έλληνες.) Συνελήφθησαν επίσης και οι ελέφαντες και εκυριεύθησαν όσα εκ των αρμάτων δεν ηχρηστεύθησαν κατά την μάχην. Τούτο υπήρξε το τέλος της μάχης αυτής, όταν επώνυμος άρχων εις τας Αθήνας ήτο ο Αριστοφάνης, κατά μήνα Πυανεψιώνα (Αττικός μήνας από 15 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου). Επηλήθευσε ούτω η μαντεία του Αριστάνδρου ότι θα συμπέση η μάχη και η νίκη του Αλεξάνδρου κατά τον αυτόν μήνα, κατά τον οποίον θα συνέβαινε η έκλειψις της σελήνης.»

 Στη συνέχεια ο Αρριανός μιλάει γιατί ο Αλέξανδρος δεν θα τον κατεδίωκε, αλλά θα βάδιζε κατά της Βαβυλώνας. Γράφει σχετικά: « Ο Δαρείος επίστευε ότι το βραβείον του πολέμου ήτο η Βαβυλών και τα Σούσα, ενώ, αντιθέτως η οδός προς την Μηδίαν ήτο δυσκολοδιάβατος δια μέγα στράτευμα. Πράγματι ο Αλέξανδρος εκκινήσας από τα Άρβηλα, ηκολούθει την οδόν που ωδήγει προς την Βαβυλάνα. Ήδη ευρίσκετο πλησίον της Βαβυλώνος, όταν οι Βαβυλώνιοι εξήλθον όλοι μαζί εις προϋπάντησίν του μετά των ιερέων και των αρχόντων, κομίζοντες είς έκαστος χωριστά και όλοι μαζί δώρα παραδώσαντες εις τον Αλέξανδρον την πόλιν, την ακρόπολιν και τα χρήματα. Ο Αλέξανδρος τότε εισήλθεν εις την Βαβυλώνα.»
Στη φωτογραφία κεφαλή του Αλεξάνδρου, ενώ επιτιθεται κατά του Δαρείου, κατά τη μάχη των Γαυγαμήλων, λεπτομέρεια από το ψηφιδωτό της Πομπηίας.

1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1916

Η «Εθνική Άμυνα» παραθέτει γεύμα προς τιμήν του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος μιλώντας λέει μεταξύ άλλων και τα εξής: « Ο Κωνσταντίνος πιστεύει ότι είναι βασιλεύς ελέω Θεού, αντιθέτως προς την θέλησιν του Έθνους, όπερ, μη θίγον τον θεσμόν του στέμματος, θέλει όπως η Ελλάς παραμείνη Δημοκρατουμένη Μοναρχία. Η συνείδησις του Έθνους εννοεί τον βασιλέα ως πρώτον υπάλληλον του κράτους, του οποίου η εξουσία δεν έγκειται εις την επιβολήν της προσωπικής αυτού θελήσεως, αλλ΄ εις την άγρυπνον προστασίαν της θελήσεως του Έθνους.»

1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1915

Γαλλικά και αγγλικά μεταγωγικά, μονάδες του Συμμαχικού Στόλου της Αντάντ, εισπλέουν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και αποβιβάζουν στρατεύματα. Είναι η αρχή της συγκέντρωσης συμμαχικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, που έσυρε την Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ενώ παράλληλα εκδηλωνόταν και η ρήξη Ελευθερίου Βενιζέλου και βασιλιά Κωνσταντίνου, δηλαδή η αρχή του Εθνικού Διχασμού. Στις 12 Οκτωβρίου έφθανε στη Θεσσαλονίκη ο Γάλλος στρατηγός Σαρράιγ.

1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1911

Πέφτει σε ενέδρα Νεοτούρκων και θανατώνεται κατά τον πιο άγριο τρόπο ο εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης. Από το site greveniotis.gr αντιγράφουμε ένα απόσπασμα από το ιστορικό του μαρτυρικού θανάτου του.
«Μαρτυρικός είναι ο θάνατος του μητροπολίτου Γρεβενών Αιμιλιανού Λαζαρίδη τον Οκτώβριο του έτους 1911 και του διάκου Δημητρίου Αναγνώστου, στο χωριό των Γρεβενών Γκριντάδες από τα αποσπάσματα των Νεότουρκων. Ο Αιμιλιανός Λαζαρίδης το 1908 έγινε Μητροπολίτης Γρεβενών, όπου διεξήγαγε δεινούς και σκληρούς αγώνες κατά του τοπικού Νεοτουρκικού Κομιτάτου Γρεβενών, ενισχυμένου από τους Αρουμούνους. Κατά την αφήγηση του γέροντα ιερέα Γρεβενών παπά-Γιώργη Σιρβιρή, ή Ντελή-Παπά, ο σεβασμιότατος λειτούργησε το πρωί της 1ης Οκτωβρίου 1911 μέρα Σάββατο με τον διάκο του Δημήτριο στο χωριό Σνίχοβο. Κατά το μεσημέρι αναχώρησαν οι δυο τους με τα ζώα καί τον κυρατζή για το χωριό Γκριντάδες που απέχει 2 ώρες από το Σνίχοβο. Έπρεπε να περάσουν μία δασώδη χαράδρα. Εκεί όμως τους είχαν στήσει ενέδρα τα Τουρκικά αποσπάσματα. Λέγεται ότι η Ρουμανική προπαγάνδα είχε συκοφαντήσει στους Νεότουρκους τον Άγιο των Γρεβενών, ότι δηλ. ο Δεσπότης κατά τις περιοδείες του υποκινούσε τους ομοεθνείς του σε εξέγερση.
Τα δύο πτώματα τα έκρυψαν μέσα στο δάσος, όπου έμειναν ως τον Οκτώβριο. Η παράδοσις λέει, ότι τα σεπτά λείψανα ανακάλυψε κατά θείαν υπόδειξη ένας βοσκός. Έβοσκε τα πρόβατά του την νύκτα, όταν μέσα στο δάσος είδε να καιει ένα φως σαν κανδήλι. Το είπε στους συγχωριανούς του και πολλοί μαζί πήγαν στο μέρος εκείνο. Βρέθηκαν προ εκπλήξεως. Είδαν τα πτώματα του Δεσπότη και του Διάκου παραμορφωμένα. Τα πήραν και τα έφεραν στα Γρεβενά. Είχαν έκδηλα τα σημεία του μαρτυρικού τους θανάτου. Του Αιμιλιανού είχαν βγάλει το ένα μάτι με ξιφολόγχη, και είχαν κατακομματιάσει τα χέρια. Το σώμα του έφερε πολλά τραύματα. Του είχαν δε ξεσχίσει τα άμφια. Του Διάκου Δημητρίου έλειπε το μισό κρανίο, ο εγκέφαλος και η γενειάδα του.
Κατανυκτική ήταν η κηδεία των δύο τούτων εθνομαρτύρων στα Γρεβενά την 11 Οκτωβρίου 1911, χοροστατούντων τριών μητροπολιτών και πολλών πρεσβυτέρων της Επαρχίας Γρεβενών, από τον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου - Βαρόσι. Τα ιερά λείψανα ετάφησαν στον περίβολο του ναού.»
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων ΕΜΠΡΟΣ και ΣΚΡΙΠ των ημερών εκείνων η δολοφονία διεπράχθη από νεοτουρκορουμανική συμμορία και προκάλεσε πανελλήνια αγανάκτηση, ενώ σημειώθηκε, όπως τόνιζαν, και «εξέγερσις εν Μακεδονία δια την δολοφονίαν του Μητροπολίτου μας». Στο ΣΚΡΙΠ της 10ης Οκτωβρίου 1911 και υπό τον τίτλο «ΟΙ ΣΚΟΥΜΠΡΑΙΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΜΙΤΑΤΟΝ ΔΡΑΣΤΑΙ ΤΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ» διαβάζουμε: «Κατ΄ εξηκριβωμένας νεωτέρας πληροφορίας η δολοφονία του Μητροπολίτου και των συνοδών του είνε έργον της Τουρκορρουμανικής συμμορίας των Σκουμπραίων, μεθ΄ ών συμπράττει και ο γνωστός λήσταρχος Τσακμάς. Κρατεί εν τούτοις, η πεποίθησις ότι και οι Νεότουρκοι συνετέλεσαν εις την δολοφονίαν ταύτην.»

Το ΕΜΠΡΟΣ της ίδιας ημέρας πρόσθετε ότι «Η δολοφονία του ταλαιπώρου Μητροπολίτου (φωτογραφία από το ίδιο φύλλο) διεπράχθη κατ΄ απόφασιν του εν Μοναστηρίω Κομιτάτου, άγνωστον δε αν προς τούτο υπάρχη η συγκατάθεσις της εν Θεσσαλονίκη διευθυνούσης επιτροπής. Δια να εκτελεσθή η απαισία απόφασις του εν Μοναστηρίω Κομιτάτου, έπρεπε προς τούτο να ειδοποιηθή και το εν Σέρραις εδρεύον εκτελεστικόν αυτού τμήμα, το οποίον ώρισε τον Μπεκήρ βέην, λοχαγόν της χωροφυλακής εν Γρεβενοίς προς εκτέλεσιν της απαισίας αποφάσεως. Προς τούτο ο Μπεκήρ συνεννοήθη με την ρουμανικήν συμμορίαν και εξετέλεσε το κακούργημα παρά το Ζίχοβον, εις το δάσος του οποίου, εντός χάνδακος ευρέθησαν τα πτώματα του Μητροπολίτου και των συνοδών του.»
Ο Τούρκος λοχαγός Μπεκήρ – κατά το ΣΚΡΙΠ - «λέγεται ότι μισθοδοτείται παρά της ρουμανικής προπαγάνδας.» Κατά τηλεγράφημα του Πρακτορείου Αθηνών από την Κωνσταντινούπολη «Πάντες οι Έλληνες βουλευταί απηύθυναν εις τον Μ. Βεζύρην και τον υπουργόν της Δικαιοσύνης και των Θρησκευμάτων τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας, ζητούντες την παραδειγματικήν τιμωρίαν των δολοφόνων του Μητροπολίτου Γρεβενών.» Διαβήματα διαμαρτυρίας προς την Πύλη έκαναν και τα δύο Σώματα του Πατριαρχείου, ενώ οργανώθηκαν μνημόσυνα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Τέλος επεδόθησαν ψηφίσματα διαμαρτυρίας προς τις Μεγάλες Δυνάμεις και τους θρησκευτικούς ηγέτες.















Στις εικόνες η 1η σελίδα του ΣΚΡΙΠ της 10ης Οκτωβρίου, που μιλάει για εξέγερση στη Μακεδονία και μία φωτογραφία του Μητροπολίτη Αιμιλιανού, με την εξής λεζάντα: «Ο κρεουργηθείς Μητροπολίτης Γρεβενών εις μίαν τελευταίαν εκδρομήν εν τη περιφερεία του.»

1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 331 π. Χ.

Η μάχη στα Γαυγάμηλα. Η περιγραφή που δίνει ο Αρριανός για τη μάχη αυτή είναι συγκλονιστική. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα που αναφέρεται στο σημείο εκείνο της μάχης, που ο Δαρείος τρέπεται σε φυγή: