17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018



ΣΚΟΠΙΑΝΟ


Ο υπόγειος ρόλος ΗΠΑ και Ε.Ε.


Σταύρος Λυγερός


Η Δύση ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για την ουσία της μακρόχρονης διένεξης. Αυτό που την ενδιέφερε ήταν και είναι να αρθεί η εκκρεμότητα που εμπόδιζε το «σφράγισμα» της περιοχής των δυτικών Βαλκανίων από τη ρωσική επιρροή. Η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και η έναρξη της ενταξιακής πορείας της προς την Ε.Ε. είναι ένα αποφασιστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, το οποίο ουσιαστικά θα ενισχύσει την πίεση στην «περιχαρακωμένη» Σερβία να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο.

Τώρα που η συμφωνία είναι γεγονός, επιβεβαιώνονται οι πληροφορίες για τον παρασκηνιακό ρόλο του αμερικανικού παράγοντα, σε συντονισμό με το Βερολίνο και τους θεσμούς της Ε.Ε. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, αποφασιστικό ρόλο έπαιξε ο αρμόδιος για την περιοχή Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Γουές Μίτσελ, επικουρούμενος από τους Αμερικανούς πρεσβευτές στην Αθήνα και τα Σκόπια. Παραλλήλως και προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών και παράγοντες της Ε.Ε.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η Ουάσινγκτον κατέστησε σαφές στον Αλέξη Τσίπρα και τον Νίκο Κοτζιά ότι εάν από την πλευρά τους πράξουν ό,τι απαιτείται για να λυθεί το Μακεδονικό και κατ’ επέκταση για να ενταχθεί η ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, θα διευκολυνθεί καθοριστικά η γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας στο πλαίσιο του δυτικού στρατηγικού σχεδιασμού. Το ίδιο ακριβώς μήνυμα έχει σταλεί και για την επίλυση των εκκρεμοτήτων στις ελληνοαλβανικές σχέσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας δεν είναι μια υπόσχεση χωρίς αντίκρισμα. Ωθούν προς αυτή την κατεύθυνση οι προβληματικές σχέσεις Ουάσινγκτον - Αγκυρας και το γεγονός ότι παρά τις προσπάθειες της αμερικανικής διπλωματίας ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αρνείται να επιστρέψει στο δυτικό «μαντρί». Αν και οι προσπάθειες συνεχίζονται, ολοένα περισσότερο ενισχύεται στα αμερικανικά κέντρα αποφάσεων η τάση αναβάθμισης της Ελλάδας από χώρα δεύτερης γραμμής, που ήταν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε χώρα πρώτης γραμμής. Οι αμερικανικές πιέσεις συνδυάστηκαν με γερμανικές και ευρωπαϊκές υποσχέσεις για εποικοδομητική προσέγγιση αναφορικά με την ελάφρυνση του χρέους και το μεταμνημονιακό καθεστώς.

Στο σημείο αυτό, ωστόσο, είναι απαραίτητο να υπογραμμιστεί πως ούτε οι Αμερικανοί ούτε οι Ευρωπαίοι υπεισήλθαν σε λεπτομέρειες. Με άλλα λόγια, δεν άσκησαν πιέσεις στον Κοτζιά να αποδεχθεί το όνομα «Μακεδόνες», ούτε τη «μακεδονική» γλώσσα. Αυτό που τους ενδιέφερε ήταν να βρεθεί λύση και όχι το περιεχόμενό της. Το γεγονός ότι τα Σκόπια όχι μόνο δέχονταν ακόμα πιο ασφυκτικές δυτικές πιέσεις, αλλά και τα ίδια επείγονταν να πάρουν το εισιτήριο για το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. τα μετέτρεψε σε αδύνατη πλευρά των διαπραγματεύσεων. Η κυβέρνηση Τσίπρα, ωστόσο, δεν εκμεταλλεύτηκε το διαπραγματευτικό της πλεονέκτημα, αφενός επειδή ήθελε να δείξει καλή διαγωγή, αφετέρου επειδή υποτιμά τη σημασία του εθνικού αυτού θέματος και ήθελε να ξεμπερδεύει.

Για τους δικούς τους λόγους η καθεμία, η Μόσχα και η Αγκυρα επιδιώκουν τον τορπιλισμό της συμφωνίας, κυρίως μέσω του προέδρου Γκιόργκι Ιβανόφ και του Νίκολα Γκρουέφσκι, οι οποίοι αξιοποιούν τον εθνικισμό του VMRO. Η μεν Μόσχα επιδιώκει να εμποδίσει την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, η δε Αγκυρα να διατηρήσει την επιρροή που ασκούσε στα Σκόπια, εμφανιζόμενη ως υποστηρίκτρια-προστάτιδά τους στο πλαίσιο της διένεξης για το όνομα.


Οι σταθμοί του οδικού χάρτη


Το κλίμα, πάντως, στις άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες είναι βαρύ. Και αυτό δεν έχει σημασία μόνο για το πολιτικό-εκλογικό κόστος που ενδεχομένως θα κληθούν να πληρώσουν οι κυβερνήσεις Τσίπρα και Ζάεφ. Εχει σημασία επειδή θα κρίνει και την επιβίωση της συμφωνίας. Είναι δεδομένο ότι το τρένο θα φτάσει στον πρώτο σταθμό του οδικού χάρτη, που είναι η υπογραφή της συμφωνίας στις Πρέσπες. Κατά πάσα πιθανότητα, θα φτάσει και στον δεύτερο, που είναι η κύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή της ΠΓΔΜ.

Ο τρίτος σταθμός είναι η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. (28 Ιουνίου), όπου θα αποφασιστεί η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» πλέον. Η Ελλάδα θα άρει την αντίρρησή της, αλλά υπάρχουν χώρες-μέλη, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, οι οποίες είναι αντίθετες στο να τεθούν αυτή την περίοδο οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων σε τροχιά ένταξης.

Αυτό μπορεί να έχει συνέπειες για την εφαρμογή της συμφωνίας, δεδομένου ότι η αλλαγή-προσαρμογή των εγγράφων που είναι για εσωτερική χρήση στο γειτονικό κράτος θα πραγματοποιείται παραλλήλως με το άνοιγμα καθενός από τα 35 κεφάλαια και με μεταβατική περίοδο πέντε ετών. Απλοελληνικά αυτό σημαίνει ότι στα εσωτερικά έγγραφα το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» όχι μόνο θα παραμείνει για πολλά χρόνια, αλλά μπορεί και να μην αλλάξει αν για διάφορους λόγους που δεν έχουν να κάνουν με την Ελλάδα η ενταξιακή πορεία της «Βόρειας Μακεδονίας» παγώσει.

Ο τέταρτος σταθμός είναι η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στα μέσα Ιουλίου. Η Συμμαχία θα απευθύνει πρόσκληση στη «Βόρεια Μακεδονία» να γίνει μέλος, αλλά η πρόσκληση θα ενεργοποιηθεί μόνο όταν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες συνταγματικής αναθεώρησης στη γειτονική χώρα και η συμφωνία κυρωθεί από την ελληνική Βουλή. Η Αθήνα έχει, βεβαίως, το όπλο ότι η γειτονική χώρα δεν μπορεί να γίνει μέλος της Συμμαχίας προτού η ελληνική Βουλή κυρώσει το σχετικό πρωτόκολλο.

Ο Κοτζιάς, ωστόσο, θα έπρεπε να είχε φροντίσει κανένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ να μην μπορεί να προχωρήσει σε κύρωση του πρωτοκόλλου προτού ολοκληρωθούν οι διαδικασίες και η συμφωνία τεθεί σε εφαρμογή.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν το τρένο θα περάσει τον πέμπτο σταθμό, που είναι το δημοψήφισμα. Ο Ζάεφ αισιοδοξεί, αλλά τίποτα δεν είναι σίγουρο. Η τελετή στις Πρέσπες με την παρουσία πολλών διεθνών αξιωματούχων έχει σκοπό ακριβώς να δημιουργήσει την εντύπωση στους ψηφοφόρους της «Βόρειας Μακεδονίας» ότι δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής.

Παραλλήλως, ο Ζάεφ θα βάλει στο τραπέζι την απόφαση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων και την πρόσκληση για ένταξη στο ΝΑΤΟ προκειμένου να δελεάσει τους ψηφοφόρους. Σύμφωνα με πηγή από τα Σκόπια, το δίλημμα που θα τεθεί στους ψηφοφόρους είναι ότι το ΝΑΙ στη συμφωνία ισοδυναμεί με ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και εγγύηση για την ενότητα του κράτους. Αντιθέτως, το ΟΧΙ μπορεί να διατηρεί το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», αλλά σημαίνει απομόνωση και κίνδυνο διάλυσης λόγω του αλβανικού αλυτρωτισμού.

Εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι αρνητικό, το τρένο θα κολλήσει εκεί. Η συμφωνία θα ακυρωθεί και θα επιστρέψουμε στα προηγούμενα, με την ΠΓΔΜ να είναι, όπως προαναφέραμε, με το ένα πόδι μέσα και με το άλλο έξω από το ΝΑΤΟ.

Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, το τρένο θα πάει στον επόμενο σταθμό που είναι η συνταγματική αναθεώρηση στη Βουλή. Για να πραγματοποιηθεί απαιτεί πλειοψηφία 2/3, δηλαδή τουλάχιστον 80 βουλευτικές ψήφους, και ταυτοχρόνως πλειοψηφία και της ομάδας των Αλβανών βουλευτών και της ομάδας των Σλαβομακεδόνων βουλευτών.

Η κυβέρνηση Ζάεφ δεν διαθέτει την ενισχυμένη. Ποντάρει στο ότι θα μπορεί να επικαλεστεί τη λαϊκή ψήφο και να ζητήσει από το VMRO (αξιωματική αντιπολίτευση) να τη σεβαστεί και να ψηφίσει θετικά.

Αν το τρένο καταφέρει να περάσει και από τον σταθμό της συνταγματικής αναθεώρησης, ο επόμενος σταθμός είναι η κύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή. Ολα δείχνουν ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχει ρήγματα, αν και υπάρχουν πασοκογενείς βουλευτές, οι οποίοι είναι δυσαρεστημένοι με τη συμφωνία. Δεδομένου ότι οι ΑΝ.ΕΛ. θα καταψηφίσουν, υπάρχει ένα έλλειμμα το οποίο με κάποιον τρόπο το Μαξίμου θα προσπαθήσει να καλύψει.

Το Ποτάμι έχει δηλώσει ότι θα υπερψηφίσει, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να υπολογίζει και στην ψήφο του βουλευτή των ΑΝ.ΕΛ. Θανάση Παπαχριστόπουλου. Μετά την απορριπτική θέση της Φώφης Γεννηματά, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα υπάρξουν βουλευτές της Δημοκρατικής Συμπαράταξης που θα υπερψηφίσουν. Ολα δείχνουν ότι θα υπάρξουν. Προφανώς, τότε θα ασκηθούν και ασφυκτικές πιέσεις από τη Δύση στις ηγεσίες και σε επιλεγμένους βουλευτές της αντιπολίτευσης, με σκοπό να ψηφίσουν θετικά. Ακόμα και αν δεν φέρουν αποτέλεσμα, συγκροτείται κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αν και τίποτα δεν αποκλείει να προκύψουν εκπλήξεις.

Αμέσως μετά την κύρωση της συμφωνίας, η ελληνική Βουλή θα κυρώσει και το πρωτόκολλο ένταξης της «Βόρειας Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ. Είναι η στιγμή που το τρένο θα έχει φτάσει στον προορισμό του. Από κει και πέρα, ο χρόνος θα δείξει κατά πόσο η συμφωνία Κοτζιά - Ντιμιτρόφ ή Τσίπρα - Ζάεφ είναι ή όχι βιώσιμη και βεβαίως ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της στα εθνικά συμφέροντα.


ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, 17 Ιουνίου 2018


                                            *************************************


Στον βάλτο του διχασμού



Κρουστάλλη Δήμητρα



Αν πιστέψει κανένας τα δελτία ειδήσεων, η χώρα βρίσκεται μεταξύ μιας «ιστορικής συμφωνίας» και μιας «εθνικής ήττας», διχασμένη σε πατριδοκάπηλους και σε εθνομηδενιστές. Η συμφωνία Ελλάδας - ΠΓΔΜ δεν είναι ούτε θρίαμβος ούτε καταστροφή. Είναι μια συμφωνία με τα θετικά και τα αρνητικά της, η οποία θα μπορούσε να βελτιωθεί αν η κυβέρνηση έψαχνε για πραγματικές συναινέσεις. Αυτό προκαλεί εύλογες ανησυχίες για πιθανό εκτροχιασμό της στο μέλλον, αλλά δεν είναι η αιτία που έχει προκαλέσει τη σφοδρότατη σύγκρουση του πολιτικού συστήματος.

Τα κόμματα έχουν πιαστεί σε έναν ιστό εκλογικών τακτικισμών από τον οποίο δεν μπορούν να αποδράσουν ούτε χάριν ενός εθνικού θέματος, επιβεβαιώνοντας τη μόνη διαχρονικά «εθνική στρατηγική», που είναι η μεγάλη αντίφαση της ίδιας της χώρας καθώς προχωρεί, στους αιώνες των αιώνων, από θριάμβους σε καταστροφές και το αντίστροφο. Οσο διχαστική είναι η σύγκρουση στο εσωτερικό τόσο εξόφθαλμη γίνεται η παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα υπέρ της συμφωνίας. Το σκεπτικό είναι απλό: ένα πρόβλημα λιγότερο για τη Δύση και ένα εμπόδιο επιπλέον για τη Ρωσία στα Βαλκάνια. Το δηλητήριο της κούρασης για το Μακεδονικό έδρασε τελικά στο εξωτερικό, το εσωτερικό αποδείχθηκε ότι έχει ανοσία και προτιμά να σημάνει τις σάλπιγγες της Ιεριχούς παρά να συμβιβαστεί.


Ενταση στη Βουλή


Η Βουλή τις προηγούμενες ημέρες μετατράπηκε σε διακεκαυμένη ζώνη. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όμως, η ανακοίνωση από τον Δημήτρη Παπαδημούλη ότι οι κυβερνήσεις Αθήνας και Σκοπίων κατέληξαν σε ιστορική συμφωνία και η αντίδραση του Μανώλη Κεφαλογιάννη ότι πρόκειται για ξεπούλημα της ιστορίας της χώρας μας προκάλεσαν το γιουχάισμα των παριστάμενων ευρωβουλευτών. Αυτό είναι το κλίμα εκτός των συνόρων μας, κανένας δεν ενδιαφέρεται για τις επιμέρους πτυχές, όλοι είναι ευτυχείς που έχουν μια συμφωνία και την επαινούν, η ΕΕ, οι ΗΠΑ, ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Η «Handelsblatt» άσκησε κριτική στον Κυριάκο Μητσοτάκη για την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης. «Με αυτή την κίνηση απομονώνεται διεθνώς. Στα μάτια της Δύσης ο Μητσοτάκης εμφανίζεται με την πρόταση δυσπιστίας ως αρνητής που επιχειρεί να μπλοκάρει τη γεωπολιτικά σημαίνουσα πρόσδεση της Μακεδονίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Ούτως ή άλλως εντός της ΕΕ και μεταξύ των εταίρων της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ υπήρχε ελάχιστη κατανόηση για τη συνεχιζόμενη επί δεκαετίες διαμάχη για την ονομασία» μετέδωσε ο ανταποκριτής της γερμανικής εφημερίδας από την Αθήνα. «Οι ιθύνοντες διεθνώς οφείλουν να υποστηρίξουν τους ειρηνοποιούς στην πΓΔΜ και στην Ελλάδα» έγραψε η «Washington Post» στο κύριο άρθρο της.

Για τη σημερινή ανάφλεξη η κυβέρνηση Τσίπρα φέρει μεγάλη ευθύνη, γιατί είναι η πρώτη κυβέρνηση που βρέθηκε σε μια τόσο ευνοϊκή συγκυρία με την ηγεσία του γειτονικού κράτους να επιδιώκει τη συνεννόηση. Ο Πρωθυπουργός όμως από την πρώτη ώρα της διαπραγμάτευσης έψαχνε τρόπους να διχάσει τη Νέα Δημοκρατία και το Κίνημα Αλλαγής. Στην πρώτη φάση πόνταρε στη μετριοπάθεια του προέδρου της ΝΔ, τον οποίο επιχείρησε να φέρει απέναντι στη δεξιά πτέρυγα του κόμματος, και έπειτα τον κατηγόρησε ότι έγινε όμηρος των «ακροδεξιών» Σαμαρά και Γεωργιάδη. Αποτέλεσμα μηδέν, η ΝΔ συσπειρώθηκε αντί να διχαστεί και ο κ. Τσίπρας έχασε ψηφοφόρους.

Την Παρασκευή ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Κωνσταντίνος Μπαρμπαρούσης, μιλώντας στη Βουλή, κάλεσε τις Ενοπλες Δυνάμεις να παρέμβουν και να συλλάβουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Αμυνας, προκειμένου να μην υπογραφεί η συμφωνία. Η Χρυσή Αυγή τον διέγραψε, ερευνάται από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας, αλλά ο Δημήτρης Τζανακόπουλος απέδωσε την ευθύνη για το παραλήρημα του χρυσαυγίτη στον Κυριάκο Μητσοτάκη...

Με το Κίνημα Αλλαγής ο Πρωθυπουργός εφάρμοσε διαφορετική τακτική. Στην αρχή φλέρταρε με το ΚΙΝΑΛ αλλά την Τετάρτη, στη συνέντευξή του στην ΕΡΤ, προέβλεψε ότι ξεκινά «μια νέα περίοδος, μετατοπίζονται διαχωριστικές γραμμές στην πολιτική ζωή του τόπου και αυτό θα αναγκάσει και τα κόμματα της Κεντροαριστεράς - τα κόμματα, επαναλαμβάνω, της Κεντροαριστεράς, γιατί από ό,τι βλέπω δεν είναι εφικτό να γίνουν ένα κόμμα - να επανατοποθετηθούν στις εξελίξεις». Το Κίνημα Αλλαγής δεν έχει βρει τις εσωτερικές του ισορροπίες και στο ζήτημα της συμφωνίας οι διαφωνίες είναι βαθιές, αλλά η Φώφη Γεννηματά και ο Σταύρος Θεοδωράκης δεν έκαναν, προς το παρόν τουλάχιστον, το χατίρι του κ. Τσίπρα και αποφάσισαν παρά τις διαφορές τους να καταψηφίσουν την κυβέρνηση. Το ΠαΣοΚ δεν είχε πολλά περιθώρια, η κομματική βάση και οι βουλευτές του δεν απορρίπτουν μόνο τη συμφωνία αλλά και κάθε σύμπραξη με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το Ποτάμι είναι διχασμένο.


Χωρίς ενημέρωση


Αντί να ενημερώσει τις πολιτικές δυνάμεις για την πορεία των διαπραγματεύσεων, ο κ. Τσίπρας επέλεξε τον Ιανουάριο να συνομιλήσει με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Ακολούθησε μια περίοδος φημών, ότι η συμφωνία που θα φέρει η κυβέρνηση θα είναι «σαλαμοποιημένη», ότι θα είναι μια κακή συμφωνία εξαιτίας της κατάστασης στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ και των πιέσεων των ξένων. Τα κόμματα βρίσκονταν στο μαύρο σκοτάδι μέχρι τη συνέντευξη του Νίκου Κοτζιά στην ΕΡΤ, στην οποία αποκάλυψε το περίγραμμα της συμφωνίας και απείλησε, αν προκληθεί, να αποκαλύψει έγγραφα από τις διαπραγματεύσεις προηγούμενων κυβερνήσεων. Το ίδιο έκανε και ο Πρωθυπουργός στη Βουλή, λέγοντας στους βουλευτές της ΝΔ: «Θα τα πούμε όλα με ονόματα και διευθύνσεις. Ολα θα τα πούμε! Δεν πρόκειται να γλιτώσετε!».

Αυτές οι κινήσεις δεν είναι συναινετικές ούτε ο λόγος είναι εθνικά υπεύθυνος. Λεπτομέρειες, αφού τελικά ο στόχος επετεύχθη.

Η αντιπολίτευση πιάστηκε στον ύπνο όταν δημοσιοποιήθηκε η συμφωνία. Αυτό επεδίωκε ο Πρωθυπουργός, ο οποίος το μόνο που καταδέχθηκε να προσφέρει στους πολιτικούς του αντιπάλους ήταν η εκ των υστέρων ενημέρωση. Τους έφερε προ τετελεσμένων, όπως και την κοινή γνώμη, με τη δικαιολογία ότι πέτυχε μια εθνικά επωφελή συμφωνία και θα κριθεί για αυτήν από την Ιστορία, κατηγορώντας όσους διαφωνούν ως πατριδοκάπηλους.

Μπορούν να λυθούν τα μεγάλα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής χωρίς πολιτική και κοινωνική συναίνεση; Πώς θα προχωρήσει η υλοποίηση της συγκεκριμένης συμφωνίας όταν πέφτει πάνω της η σκιά μιας κυνικής συναλλαγής; Οταν δηλαδή κατηγορείται ο κ. Τσίπρας ότι αντάλλαξε τη «μακεδονική» γλώσσα και ιθαγένεια με ευνοϊκές ρυθμίσεις για το χρέος;

«Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι ανταλλάσσετε μια βαριά υποχώρηση στα εθνικά θέματα με κάποια μεγαλύτερη "κατανόηση" των εταίρων μας στα ζητήματα της οικονομίας» του είπε ο κ. Μητσοτάκης.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος επισήμανε τη σατανική σύμπτωση να ανακοινωθεί η συμφωνία πάνω στην ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και κάλεσε την κυβέρνηση να μην αναμειγνύει τα θέματα της οικονομίας με αυτά της εξωτερικής πολιτικής. Ο κ. Τσίπρας τούς πρόλαβε. Δεν δέχθηκε πιέσεις ούτε εκείνος ούτε ο κ. Κοτζιάς. «Είχαμε στρατηγική ενόραση για το πού πρέπει να πάει η χώρα» είπε στη συνέντευξή του.


ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 17 Ιουνίου 2018