Σκόπια, 20 χρόνια μετά
Tου Αθανασιου Ελλις
Συμπληρώνονται σήμερα είκοσι χρόνια από την ίδρυση της ΠΓΔΜ και η επέτειος φέρνει στη μνήμη τα λάθη που κάναμε και τις ευκαιρίες που απωλέσαμε ως χώρα. Οταν το 1991 εμφανίσθηκε μια ανεξάρτητη χώρα, η οποία χρησιμοποιούσε την ονομασία «Μακεδονία», έννοια συνυφασμένη με την ελληνική αρχαιότητα, οι Ελληνες ενοχληθήκαμε και εξοργισθήκαμε. Ομως, η διαχείριση των διεθνών σχέσεων δεν γίνεται με όρους ψυχικής φόρτισης, η οποία συνήθως αποδεικνύεται συνταγή αποτυχίας. Απαιτείται, ρεαλισμός, μεθοδικότητα και συνέπεια.
Εμείς, δυστυχώς, όταν προέκυψε το ζήτημα, επιλέξαμε να το αντιμετωπίσουμε «οπλισμένοι» με το συναίσθημα, υποβαθμίζοντας τα όποια στρατηγικά επιχειρήματα. Στον βωμό μαξιμαλιστικών και ανέφικτων επιδιώξεων, θυσιάσαμε μια έντιμη συμβιβαστική λύση, που θα απέτρεπε την απόδοση στη γειτονική μας χώρα της ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας», με την οποία την έχει πλέον αναγνωρίσει η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών του κόσμου, μεταξύ αυτών οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία.
Αντί να θέσουμε εφικτούς στόχους και να επιχειρήσουμε με συναίνεση στο εσωτερικό και συνέπεια στο εξωτερικό να τους πετύχουμε, μέσα από μια στρατηγική που θα βασιζόταν στον συσχετισμό δυνάμεων του σήμερα, και όχι σε ιστορικές αναφορές που μπορεί να αποτελούν χρήσιμο εργαλείο, αλλά στον κόσμο της realpolitik δεν αρκούν, υποκύψαμε για άλλη μια φορά στις εσωτερικές έριδες, αφήσαμε τον λαϊκισμό να μας παρασύρει και ξοδέψαμε άσκοπα το διπλωματικό κεφάλαιο που διαθέταμε ως η ισχυρότερη χώρα των Βαλκανίων.
Το 1992, στην αρχή της κρίσης αντί να αξιοποιήσουμε την ισχύ μας, προβάλλοντας έναν συμβιβασμό, εμμείναμε στην απόλυτη θέση περί μη χρήσης του όρου «Μακεδονία» και φθάσαμε στη σημερινή κατάσταση. Πριν από δύο χρόνια κάποιοι, πολιτικοί και μέσα ενημέρωσης, ανήγαγαν ως κορυφαίο θέμα το γεγονός ότι το αεροσκάφος που μετέφερε τον υπουργό Εξωτερικών της ΠΓΔΜ σε διεθνή διάσκεψη στην Κέρκυρα ανέγραφε τη συνταγματική ονομασία της χώρας. Καθώς προχωράμε, έχοντας διδαχθεί από την οδυνηρή εμπειρία της προηγούμενης εικοσαετίας, σήμερα η σταθερή προσήλωση στη συμβιβαστική θέση που ορθώς υιοθέτησε επίσημα η κυβέρνηση Καραμανλή το 2007, αποδεχόμενη τη σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό που να χρησιμοποιείται έναντι όλων, αποτελεί μονόδρομο. Πολλές προτάσεις και ιδέες έχουν εμφανισθεί όλα αυτά τα χρόνια, αλλά υπάρχει μια σύγκλιση στη λογική του γεωγραφικού προσδιορισμού, όπως το «Ανω Μακεδονία» (Gorna Makedonija), στο οποίο είχε σχεδόν συμφωνήσει ο Κώστας Σημίτης και ο Λιούπκο Γκεοργκίεφσκι το 2001, το «Μακεδονία του Βαρδάρη» (Vardar Macedonia) που συζητήθηκε έντονα πέρυσι, όπως, φυσικά, και το «Βόρεια Μακεδονία» που αποτελεί και την τελευταία επίσημη πρόταση του μεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς. Το διεθνές περιβάλλον είναι σήμερα λιγότερο εχθρικό προς την Ελλάδα. Η αποχώρηση της κυβέρνησης Μπους από το προσκήνιο περιόρισε τις πιέσεις, ενώ η Αθήνα ορθώς αξιοποιεί το ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί που της προσφέρει η συγκυρία, την αρχή της ομοφωνίας για την ένταξη μιας χώρας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., όπου διακαώς επιθυμεί να εισέλθει η ΠΓΔΜ.
Αλλά και οι γείτονές μας θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η ακατανόητη απόπειρα αρχαιοποίησης της κοινωνίας τους και οικειοποίησης αρχαίων ελληνικών μακεδονικών συμβόλων δεν τους αποφέρει κέρδη. Μόνο τη θυμηδία της διεθνούς κοινότητας και την οργή της Ελλάδας προκαλεί.
Οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για έναν έντιμο συμβιβασμό. Στην Ελλάδα το σύνολο σχεδόν του πολιτικού κόσμου, αλλά και η κοινωνία είναι έτοιμοι. Το ίδιο συμβαίνει με σημαντικό τμήμα της αντιπολίτευσης, αλλά και των Αλβανοφώνων στην ΠΔΓΜ. Πρέπει να το τολμήσει και ο κ. Γκρούεφσκι.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 8 Σεπτεμβρίου 2011
