ΑΜΦΙΠΟΛΗ:
Μετά την απογοήτευση,
αναζητούν
τώρα νέους τάφους
στον τύμβο
Ενώ η ελληνική και
παγκόσμια κοινή γνώμη -και ο αρχαιολογικός
κόσμος- περίμεναν με κομμένη την ανάσα
τα καθημερινά νέα από την ανασκαφή της
Αμφίπολης, στοιχηματίζοντας για το
ποιος μπορεί να είναι ο σπουδαίος νεκρός
«ένοικος» του τάφου, η τελευταία
ανακοίνωση της ομάδας Περιστέρη ήταν
μια ψυχρολουσία.
Η ανακοίνωση διατύπωσε
αυτό που κανείς πραγματικά δεν περίμενε:
η έως τώρα ανασκαφή βρήκε μόνο τρεις
θαλάμους και δεν έχει ανευρεθεί σε
αυτούς ο αρχαίος νεκρός, ούτε ίχνη του.
Για πρώτη φορά διαψεύστηκε
η ύπαρξη μικρής πόρτας στον τρίτο θάλαμο
που ενδεχομένως θα οδηγούσε σε άλλους
χώρους.
Η απογοήτευση όσων
παρακολουθούσαν με πάθος τα τεκταινόμενα
υπήρξε μεγάλη, αφού δεν έχουν ευρεθεί
κτερίσματα που θα αποδείκνυαν την ύπαρξη
ενός διάσημου ή μη αρχαίου νεκρού.
Κρύβει και άλλους
τάφους ο τύμβος Καστά;
Μετά την πρώτη ψυχρολουσία,
άρχισαν και πάλι να φουντώνουν τα σενάρια
για το τι άλλο μπορεί να κρύβει ο τύμβος
Καστά. Και η σεναριολογία επικεντρώνεται
σε δύο θέματα: Το ενδεχόμενο να υπάρχουν
και άλλοι τάφου εντός του τύμβου Καστά
ή το ενδεχόμενο ο ήδη γνωστός τάφος να
συνεχίζεται υπογείως.
Εσκαψαν μόνο 25 μέτρα
από τα 158,4
Ο τύμβος έχει διάμετρο
158,4 μέτρα, εκ των οποίων η ανασκα- φή
καλύ- πτει μόνο 25 μέτρα, όπως φαίνεται
και στο παρακά- τω σχήμα. Γι' αυτό και
ορισμέ- νοι αρχαι- ολόγοι διατυπώνουν τη
θεωρία ότι είναι πιθανό να υπάρχουν και
άλλοι τάφοι εντός του τύμβου. Είναι
χαρακτηριστικό ότι στον τύμβο της
Βεργίνας, που έχει τη μισή διάμετρο,
βρέθηκαν περισσότεροι του ενός τάφοι.
Στο παραπάνω σχεδιάγραμμα αποτυπώνεται το μέγεθος
της τωρινής ανασκαφής σε σχέση με το
μέγεθος του τύμβου:
Το παράδειγμα της
Βεργίνας
Την άποψη αυτή εξέφρασε
και στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΡΙΤ
ο αρχαιολόγος Κώστας Σουέρεφ, ο
οποίος τονίζει ότι «θα πρέπει να
ελεγχθεί ο περίβολος του τάφου της
Αμφίπολης, προκειμένου να διαπιστωθεί
αν υπάρχουν και άλλοι τάφοι».Ο ίδιος
υπενθύμισε ότι και στους τάφους των
Αιγών συνέβη το ίδιο, ενώ συντάσσεται
με την άποψη της ανασκαφικής ομάδας
αναφορικά με το ενδεχόμενο να υπάρχει
δάπεδο στον τρίτο θάλαμο και από κάτω
και νέο δωμάτιο.
Ανάλογη άποψη εκφράζει
μιλώντας στην εφημερίδα «Ελεύθερος
Τύπος» και άλλος γνωστός αρχαιολόγος.
«Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλες
ταφές κάτω από τον λόφο», λέει και
επικαλείται το παράδειγμα της Βεργίνας.
Νακάσης: Αν ψάξουν
καλύτερα, θα βρουν και άλλους τάφους
Ο επίτιμος πρόεδρος
της Διεύθυνσης Αναστηλώσεων Αρχαίων
Μνημείων Αθανάσιος Νακάσης εκτίμησε
ότι υπάρχουν και άλλοι τάφοι στον τύμβο
και πρόσθεσε, μεταξύ άλλων, ότι δεν έγινε
σωστά η ανασκαφή. Συγκεκριμένα, μιλώντας
χθες στο ΣΚΑΪ, είπε πως «αν ψάξουμε
στον τύμβο Καστά, ίσως βρεθούν και άλλοι
τάφοι, μεγαλύτεροι, και ίσως ο Λέων να
συνδέεται με κάποιο άλλο μνημείο της
Αμφίπολης».
Ο περίβολος δείχνει
συστάδα τάφων
Στο ίδιο κλίμα και
ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
που μίλησε στην εφημερίδα «Τα Νέα»,
ο οποίος τονίζει ότι λογικά πρέπει να
υπάρχει και άλλος τάφος μέσα στον τύμβο
Καστά. «Η ύπαρξη περιβόλου αφήνει
ανοιχτό το ενδεχόμενο να πρόκειται για
συστάδα τάφων», λέει.
Πώς μπορεί να διαπιστωθεί
αν υπάρχουν και άλλοι τάφοι
Από την πλευρά της, η
επίτιμη διευθύντρια κλασικών αρχαιοτήτων
Κατερίνα Ρωμιοπούλου λέει: «Για
να έχουμε μια σαφή απάντηση θα πρέπει
να γίνει μια μαγνητική διασκόπηση, που
θα δείξει σε ποιο σημείο θα πρέπει η
ανασκαφική ομάδα να ''χτυπήσει''».
Ομως, όπως εξηγεί
μιλώντας στα «Νέα» ο ομότιμος καθηγητής,
θα μπορούσε να δοθεί και με άλλο τρόπο:
Μια λύση θα ήταν να ξυριστεί η επιφάνεια
του λόφου πάνω από τον περίβολο, ώστε
να διαπιστωθεί αν εξέχει κάτι, όπως
εξείχαν άλλωστε οι παρειές του δρόμου
του συγκεκριμένου ταφικού μνημείου.
Υπάρχουν κρύπτες;
Μέσα σε αυτό το κλίμα
που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες
ημέρες, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που
υποστηρίζουν ότι ο τύμβος Καστά μπορεί
να κρύβει ακόμη μια έκπληξη και το
μνημείο να έχει συνέχεια όχι οριζόντια,
αλλά... κάθετη. Θα μπορούσε, δηλαδή, να
υπάρχει μία (ή ακόμα και περισσότερες)
καταπακτή που οδηγεί σε έναν υπόγειο
θάλαμο όπου ίσως να βρίσκεται ο νεκρικός.
Ενδεχόμενο το οποίο
άφησε ανοιχτό και η γ.γ. του υπουργείου
Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία
είπε προχθές ότι δεν αποκλείεται να
υπάρχει δάπεδο σφράγισης στον τρίτο
θάλαμο του τάφου. Την ίδια ώρα, η επικεφαλής
των ερευνών Κατερίνα Περιστέρη δεν
επιβεβαιώνει τέτοια σενάρια, αλλά ούτε
και τα απορρίπτει, παραμένοντας πιστή
στο μότο «η ανασκαφή θα δείξει».
«Υπάρχουν πολλά που ακούγονται, αλλά
για τη δική μας ανασκαφή δεν μπορούμε
να πούμε τίποτα αν πρώτα δεν το αγγίξουμε
με τα χέρια μας», σημείωσε με νόημα
όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους.
Σύμφωνα με ορισμένες
πληροφορίες, για να διαπιστωθεί αν
υπάρχει τοίχος σφράγισης ή όχι θα πρέπει
να αφαιρεθεί όλο το χώμα το οποίο
βρίσκεται στον τρίτο θάλαμο, κάτι το
οποίο δεν αναμένεται να έχει γίνει πριν
από το ερχόμενο Σάββατο.
Δεν έχει βρεθεί μέχρι
τώρα μακεδονικός τάφος με κρύπτες
Ωστόσο, ήδη αρκετοί
αρχαιολόγοι σβήνουν τις ελπίδες, λέγοντας
ότι δεν υπάρχει τέτοιο ανάλογο προηγούμενο.
«Δεν υπάρχει προηγούμενο καμαροσκέπαστου
μακεδονικού τάφου με υπόγειο. Δεν νομίζω
ότι υπάρχει κάτι από κάτω, να σας πω την
αλήθεια. Είναι ό,τι βλέπουμε. Η εκτίμηση
αυτή υπήρχε από την προηγούμενη εβδομάδα»,
τόνισε ο κ. Νακάσης.
Στο ίδιο κλίμα και άλλος
αρχαιολόγος με μεγάλη ανασκαφική
εμπειρία, που μίλησε στον «Ελεύθερο
Τύπο», τονίζοντας ότι μέχρι σήμερα δεν
έχει βρεθεί κρύπτη κάτω από δάπεδο
μακεδονικού τάφου.
Με την άποψη των δύο
προηγουμένων συμφωνεί και η κ. Ρωμιοπούλου,
η οποία τονίζει μιλώντας στην εφημερίδα
«Τα Νέα» ότι «δεν υπάρχουν τέτοιου τύπου
κρύπτες στους μακεδονικούς τάφους,
τουλάχιστον στην εποχή που χρονολογείται
το συγκεκριμένο μνημείο, δηλαδή στο
τέλος του 4ου ή τις αρχές του 3ου αιώνα
π.Χ.».
ΠΗΓΗ: iefimerida.gr
**************************************
Η Αμφίπολη από τα
ευρήματα
ως την άκρατη
συνωμοσιολογία
Της
ΓΙΩΤΑΣ ΣΥΚΚΑ
Ούτε άγαλμα Νίκης, ούτε
«ένοικος» από βασιλικό σόι που θα βόλευε
κάποιους λόγω εθνικής γιορτής, βρέθηκε
στην Αμφίπολη. Από την παραμονή της 28ης
Οκτωβρίου (όπως άλλωστε και στην αρχή
των αποκαλύψεων το περασμένο καλοκαίρι),
εξυφαίνονταν σενάρια τα οποία μεταβλήθηκαν
σε θεωρίες συνωμοσίας. Ειδικά μετά την
προχθεσινή απογοήτευση που προκλήθηκε
από την ανακοίνωση του υπουργείου
Πολιτισμού, τόσο τα σόσιαλ μίντια όσο
και ειδησεογραφικές ιστοσελίδες πλάθουν
ιστορίες για κρυμμένους νεκρούς,
δαιδαλώδεις σήραγγες με κρυμμένα μυστικά
και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο
ανθρώπινος νους. Την πρωτοκαθεδρία σ’
όλα αυτά βέβαια έχουν τα εθνικιστικά
σάιτ.
Το 2΄.10’’ βίντεο της
αποκάλυψης του ψηφιδωτού όμως, που
δόθηκε στη δημοσιότητα αποζημίωσε
πολλούς. Καταγράφει τον τρόπο εργασίας
των αρχαιολόγων, των συντηρητών και
όλης της ομάδας στον λόφο Καστά, την
υπομονή τους καθώς αναζητούν ευρήματα
στο χώμα αλλά και τη λεπτοδουλειά με το
πινέλο σαν απομακρύνουν την άμμο από
το περίφημο ψηφιδωτό που απεικονίζει
την αρπαγή της Περσεφόνης από τον
Πλούτωνα. Κι όλα αυτά, περίπου 2.300 χρόνια
από την εποχή που φιλοτεχνήθηκε.
Αμοντάριστο υλικό, που
προκαλεί συγκίνηση για τα ευρήματα και
την ανασκαφική διαδικασία, μιας
επιστημονικής καθημερινότητας που
αγνοεί το ευρύ κοινό. Μαζί φωτογραφίες
από τα τμήματα των φτερών των Σφιγγών,
τον λαιμό της δεύτερης καθώς και μια
ακόμη σχεδιαστική απεικόνιση από τον
αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή που
φωτίζει τη γεωμετρία του μνημείου.
Ο χρόνος πια δείχνει
να τελειώνει για τη λύση του μυστηρίου
στην Αμφίπολη -εκτός απροόπτου βέβαια-,
αφού και τα μηνύματα από την ανασκαφική
ομάδα λένε ότι δεν θα ξεπεράσει τις 15
ημέρες.
Ποιος είναι ο «ένοικος»
σ’ αυτό το μεγαλοπρεπές ακριβό μνημείο
δεν απαντήθηκε, όμως οι περισσότεροι
συμφωνούν ότι έγιναν απόπειρες τυμβωρυχίας
και σίγουρα σύληση πάνω από μία φορά.
Χθες, άρχισαν πάλι τα
σενάρια για το πώς βρέθηκαν το κεφάλι
της Σφίγγας και τα φτερά στο βάθος του
μνημείου κάτω από τους πωρόλιθους του
δαπέδου και οι εικασίες για την εικόνα
καθίζησης που παρουσιάζει.
Κι ενώ από το υπουργείο
Πολιτισμού υποστηρίζουν πως δεν γνωρίζουν
αν θα βρουν κι άλλα τμήματα από τις
Σφίγγες πιο κάτω, ούτε είναι σίγουροι
αν υπάρχει κατεβαίνοντας κι άλλος
θάλαμος, κορυφαίο στέλεχος κάνει λόγο
για «πιθανή κρύπτη». Ο τρίτος θάλαμος
για τον οποίο χύθηκε πολύ μελάνι, είναι
μάλλον ο τελευταίος, καθώς δεν υπάρχει
τέταρτο θύρωμα όπως υπολόγιζε αρχικά
η ομάδα. Αλλά κι αυτή δεν αποκλείει έναν
υπόγειο χώρο όπως άλλωστε και η γ.γ του
ΥΠΠΟΑ κ. Λίνα Μενδώνη.
Στην επιφάνεια έρχονται
πάλι οι εικασίες περί Πολυάνδριου ή
Ηρώου που άλλοι επιστήμονες απορρίπτουν,
επειδή δεν υπάρχει κεντρικός μεγάλος
χώρος. Η διαπίστωση της ομάδας πως η
κατάχωση αλλά και η κατασκευή των τοίχων
σφράγισης έγιναν σε υστερότερο χρόνο
και ότι δεν ταυτίζονται χρονικά, απαιτεί
συστηματική μελέτη. Οπως άλλωστε ολόκληρο
το μνημείο για το οποίο θα χρειαστεί
«να ιδρώσουν χρόνια στις βιβλιοθήκες
και τα εργαστήρια» σύμφωνα με την εύστοχη
δήλωση της καθηγήτριας Κλασικής
Αρχαιολογίας, Γεωργίας Αλευρά στον
ΣΚΑΪ.
Αναρωτιέται κανείς
γιατί αυτό το δάπεδο, παρουσιάζει τέτοια
ακαταστασία; Η γεωλογική τομή δείχνει
ότι το βάθος του τρίτου θαλάμου είναι
7,53 μέτρα, δηλαδή βαθύτερος τουλάχιστον
κατά 1,50 μ. από τους προηγούμενους
μετρώντας από το ύψος της θόλου.
Αρχισαν όμως πάλι οι
εικασίες για τον Λέοντα της Αμφίπολης,
που κάποιοι επιστήμονες θεωρούν ότι
δεν ανήκει στον συγκεκριμένο τύμβο.
Αλλοι αρχαιολόγοι εστιάζουν στο κεφάλι
της Σφίγγας και επιμένουν ότι δεν ανήκει
στο συγκεκριμένο γλυπτό, όπως επίσης
ότι είναι κατασκευασμένο από άλλο
μάρμαρο.
Η γ.γ. του υπουργείου
Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη στην τελευταία
ενημέρωση των δημοσιογράφων δεν απέκλεισε
το ενδεχόμενο να είναι οριζόντιος
σφραγιστικός τοίχος το δάπεδο του τρίτου
θαλάμου. «Αποτελεί και για μας υπόθεση
εργασίας» που δεν απέκλεισε αλλά
ούτε επιβεβαίωσε. Αντίθετα ήταν
κατηγορηματική στην απάντηση ότι: «ο
τάφος έχει δεχθεί σαφέστατα ανθρώπινη
παρέμβαση, μέχρι εδώ που βρισκόμαστε».
Στην ερώτηση ποιος
τελικά είναι θαμμένος εκεί, δεν έδωσε
απάντηση πριν ολοκληρωθεί η ανασκαφή
και η μελέτη του μνημείου η οποία μπορεί
να κρατήσει κάποια χρόνια. «Είναι
ένα μοναδικό εύρημα για την επιστήμη
της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας, το
οποίο θα απασχολήσει, για πολλά χρόνια,
τους ειδικούς επιστήμονες».
Στο μεταξύ στον λόφο
Καστά συνεχίζεται η αφαίρεση του χώματος
από τον τρίτο θάλαμο, ενώ υλοποιείται
σχέδιο για τη σύνταξη προγράμματος και
μελετών προκειμένου το ταφικό συγκρότημα
να μπορεί να αντέξει ως έχει μέχρι και
τρία χρόνια. Εξετάζεται παράλληλα η
πιθανότητα να επιτραπεί ελεγχόμενη
επισκεψιμότητα στον χώρο για ειδικές
κατηγορίες επιστημόνων.
Σοβαροί επιστήμονες
πάντως επισημαίνουν ότι ο τύμβος μπορεί
να κρύβει κι άλλους τάφους και ότι δεν
τελειώνει τόσο εύκολα η ανασκαφή ενός
τέτοιου μοναδικού μνημείου τόσο γρήγορα.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30 Οκτωβρίου 2014
