ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Η επόμενη μέρα για Ελλάδα και ΠΓΔΜ
Της Δωρας Aντωνιου
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 6 Δεκεμβρίου2011)
«Νέα δεδομένα σε κρίσιμες παραμέτρους του σκοπιανού ζητήματος διαμορφώνει η χθεσινή απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, καθιστώντας σαφές ότι η προσεχής περίοδος θα απαιτήσει ιδιαίτερα λεπτούς χειρισμούς. Η κυβέρνηση Γκρούεφσκι θα θελήσει να αξιοποιήσει την απόφαση της Χάγης ως «πολιορκητικό κριό», που θα της ανοίξει τις πόρτες του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Παρά το γεγονός ότι το Δικαστήριο ήταν απόλυτο στην απόρριψη του αιτήματος των Σκοπίων να προκαθορίσει τη συμπεριφορά της Ελλάδας στην ευρωατλαντική προοπτική της ΠΓΔΜ, η πλευρά των Σκοπίων, με μια διασταλτική ερμηνεία της απόφασης, θα επιχειρήσει να παρακάμψει το ζήτημα της ονομασίας στην πορεία της γειτονικής χώρας προς ένταξη σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.
Την ίδια στιγμή, η Αθήνα έχει λάβει όλα τα μέτρα ώστε να λάβουν τα Σκόπια το μήνυμα, τόσο από την Ε.Ε., όσο και από το ΝΑΤΟ, ότι η απόφαση της Χάγης δεν μπορεί να ανατρέψει συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων ούτε να συμβάλει στην παράκαμψή τους. Προς αυτή την κατεύθυνση είχε εργαστεί και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών κ. Στ. Λαμπρινίδης, ο οποίος είχε συζητήσει το θέμα στη συνάντηση που είχε με τη Χίλαρι Κλίντον στις 27 Οκτωβρίου. Με δεδομένο ότι είχε διαφανεί η κατεύθυνση που θα έπαιρνε η απόφαση της Χάγης, ο κ. Λαμπρινίδης επιδίωξε να βεβαιωθεί ότι δεν θα αλλάξει η στάση των ΗΠΑ, αλλά και των υπόλοιπων εταίρων μας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Η Αθήνα καθιστά εξάλλου σαφές, και με τη χθεσινή δήλωση του πρωθυπουργού κ. Λ. Παπαδήμου που είχε την έγκριση των πολιτικών αρχηγών που στηρίζουν την κυβέρνησή του, ότι θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για το όνομα με καλή πίστη. Ταυτόχρονα ξεκαθαρίζει ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών με βάση τις διαδικαστικές τους επιταγές.
Το θέμα, πάντως, αναμένεται να αναβαθμισθεί και στην εσωτερική συζήτηση στη χώρα μας, ως προς τους χειρισμούς που θα πρέπει να ακολουθήσουν, κυρίως όσον αφορά τις προοπτικές της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Ενώ από ορισμένους εκτιμάται ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία έχει προ πολλού πάψει να υπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο συνήφθη, δεν λείπουν και οι φωνές που τονίζουν ότι αποτελεί το πλαίσιο που ρυθμίζει όχι μόνο τη διαπραγμάτευση για το όνομα, αλλά συνολικά τις σχέσεις μας με την ΠΓΔΜ και δεν μπορεί έτσι απλά να εκλείψει.
Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Νίκολα Γκρούεφσκι, έσπευσε στις δηλώσεις του να επισημάνει ότι, κατά τον ίδιο, η απόφαση σημαίνει πως η Ελλάδα δεν θα πρέπει να εμποδίζει την ΠΓΔΜ όσον αφορά την ενταξιακή της πορεία προς το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Σύμφωνα με τον κ. Γκρούεφσκι, η ΠΓΔΜ θα συνεχίσει τις υπό τον ΟΗΕ διαπραγματεύσεις για την επίλυση του ζητήματος του ονόματος και θα συμβάλει στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης με την Ελλάδα, μέσω απευθείας συναντήσεων και μέσω της στήριξης των προσπαθειών του μεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς. Η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της ΠΓΔΜ, Νίκολα Ποπόφσκι είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο σκοπεύουν να κινηθούν τα Σκόπια: «Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς το Δικαστήριο για την ξεκάθαρη απόφασή του ότι το βέτο της Ελλάδας στη σύνοδο του Βουκουρεστίου ήταν παράνομο. Η απόφαση είναι σημαντική επειδή η Ελλάδα έχει απειλήσει να ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο και στο πλαίσιο της Ε.Ε.».
Προδιαγραφές
Αυτό που τα Σκόπια θα επιχειρήσουν να προβάλουν είναι ότι η απόφαση θέτει προδιαγραφές για τη στάση που θα πρέπει να τηρήσει η Αθήνα στο μέλλον. Ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, αυτό ζητούσαν τα Σκόπια να πει ρητά το Διεθνές Δικαστήριο με το δεύτερο αίτημά τους και το Δικαστήριο δεν το είπε, αντίθετα απέρριψε καθολικά το αίτημα. Επιπλέον, η Αθήνα «απαντά» στα Σκόπια ότι η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου περιορίζεται χρονικά στο Βουκουρέστι, τη στιγμή που η απόφαση του ΝΑΤΟ για επίλυση της ονομασίας ως προϋπόθεση για ένταξη της ΠΓΔΜ, επαναλαμβάνεται και στα συμπεράσματα των συνόδων του 2009 και 2010. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι το προσεχές διάστημα τα Σκόπια θα επιχειρήσουν να περάσουν σε διεθνές επίπεδο την άποψη ότι το ζήτημα της ονομασίας είναι εντελώς διακριτό απ' οποιαδήποτε άλλη διαδικασία. Δεν αποκλείεται στο ίδιο μήκος κύματος να κινηθούν και χώρες που παραδοσιακά, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., έχουν ταχθεί υπέρ της επιχειρηματολογίας τους, όπως η Βρετανία, η Σουηδία και η Τουρκία.»
Από tovima.gr
Ο συνεργάτης του ιστότοπου tovima.gr κ. Άγγελος Αθανασόπουλος, αναλύοντας και σχολιάζοντας την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, γράφει σήμερα, μεταξύ άλλων:
«Η απόφαση πίσω από τις γραμμές
Ωστόσο, έμπειροι παρατηρητές εξηγούν ότι η Αθήνα πρέπει να δώσει έμφαση στους λόγους απόρριψης από το Διεθνές Δικαστήριο της επιχειρηματολογίας της σχετικά με την παραβίαση ή μη της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Και αυτό καθώς είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα δοκιμάζεται στη Χάγη, ένα φόρουμ που θεωρεί ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.
Κατ' αρχήν το Δικαστήριο ερμήνευσε διασταλτικά όσα αναφέρονται στο Αρθρο 11, παράγραφος 1, ότι η Ελλάδα «δεν πρέπει να προβάλλει αντίρρηση» σε αίτηση ή στη συμμετοχή των Σκοπίων σε διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς με το όνομα πΓΔΜ. Εκρινε ότι αυτό αφορά σε κάθε είδους αντίρρηση και όχι μόνο στην προβολή βέτο σε οργανισμούς που ζητούν ψηφοφορία. Επομένως, το σκεπτικό της ελληνικής πλευράς ότι η απόφαση του Βουκουρεστίου ήταν ομόφωνη δεν αναιρεί την παραβίαση της Συμφωνίας.
Επιπλέον, από τις δηλώσεις κορυφαίων ελλήνων αξιωματούχων αλλά και τη διπλωματική αλληλογραφία προκύπτει κατά τους δικαστές ότι η επίλυση της εκκρεμότητας της ονομασίας ήταν «το αποφασιστικό κριτήριο» για να δεχθεί η Ελλάδα το αίτημα των Σκοπίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ακόμη εντυπωσιακότερη είναι η απόφανση του Δικαστηρίου επί του ελληνικού επιχειρήματος ότι τα Σκόπια μπορεί να ενταχθούν σε έναν οργανισμό ως πΓΔΜ και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν σε αυτό το συνταγματικό τους όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Οι δικαστές έκριναν ότι τόσο από την Ενδιάμεση Συμφωνία όσο και από τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ δεν προκύπτει ότι η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να φέρει αντίρρηση σε αίτημα ένταξης των Σκοπίων βασιζόμενη απλά στην προοπτική ότι η πΓΔΜ μπορεί να χρησιμοποιήσει τη συνταγματική ονομασία μετά την ένταξη.
Τέλος, το Δικαστήριο απέρριψε τα ελληνικά επιχειρήματα ότι και η πΓΔΜ έχει στο παρελθόν παραβιάσει την Ενδιάμεση Συμφωνία μη διαπραγματευόμενη με καλή πίστη και προβαίνοντας σε εχθρική προπαγάνδα ή χρησιμοποιώντας σύμβολα όπως το αστέρι της Βεργίνας. Τονίζει στην απόφασή του ότι το γεγονός ότι επί 16 χρόνια μετά την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας δεν έχει βρεθεί λύση δεν σημαίνει ότι είναι ευθύνη των Σκοπίων. Επισημαίνει δε ότι λίγο πριν από τη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, ο Μάθιου Νίμιτς είχε καταθέσει την πρόταση «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)» για όλες τις χρήσεις, που δέχθηκε η πΓΔΜ αλλά όχι η Ελλάδα.
Οσον αφορά δε στο θέμα της αλυτρωτικής προπαγάνδας, το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η Αθήνα δεν προχώρησε σε σαφείς κινήσεις για να καταστήσει σαφές στα Σκόπια ότι παραβιάζουν τα συγκεκριμένα άρθρα της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Αναφέρεται δε χαρακτηριστικά στο θέμα των σχολικών εγχειριδίων, της χρήσης του Ηλιου της Βεργίνας και της μετονομασίας του αεροδρομίου σε «Μέγας Αλέξανδρος». Και καταλήγει βρίσκοντας ότι μόνο μία φορά υπήρξε ουσιαστική παραβίαση των σχετικών άρθρων από τα Σκόπια, το 2004 και ότι αφού η Ελλάδα έθεσε το ζήτημα, τα Σκόπια συμμορφώθηκαν το ίδιο έτος.»
