Πώς υπονομεύθηκε η ελληνική θέση
στη δίκη της Χάγης με τα Σκόπια
Τρία καυτά ερωτήματα για το τι έκανε το υπουργείο Εξωτερικών (επί Δρούτσα!)
και κυρίως τι δεν έκανε για να υπερασπισθεί τη χώρα στον «πόλεμο» για την ονομασία
Από τον πρέσβη ε.τ,
Αλέξανδρο Μαλλιά *
Συνεπώς, εκείνοι που έλαβαν την απόφαση να ξεκινήσει μια προσπάθεια «διαπαιδαγώγησης» των μέσων ενημέρωσης, λίγες ημέρες πριν από τη γνωστοποίηση της αποφασης και προετοιμάζοντας έτσι την κοινή γνώμη πού στόχευαν; Μήπως στην απάλυνση των ευθυνών τους για την εξέλιξη αυτή; Μια εξέλιξη όμως απόλυτα προβλέψιμη;
Εχω μελετήσει προσεκτικά, εδώ και πολλους μήνες, τα γραπτά κείμενα που υπέβαλαν οι δύο πλευρές και παρακολούθησα την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του Δ.Δ.Χ. Συνεπώς βάσει των
στοιχείων που είναι ήδη γνωστά, θα ήθελα να υποβάλω μια σειρά ερωτημάτων στον έχοντα τη βασική πολιτική ευθύνη, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της διαδικαοίας, πρώην υπουργό Εξωτερικών κ. Δ. Δρούτσα και στον έχοντα τον γενικό συντονισμό για θέματα της Χάγης στο υπουργείο Εξωτερικών.
1. ΠΡΩΤΟΝ, γιατί δεν έκριναν σκόπιμο και χρήσιμο να υιοθετήσουν την πρόταση μου για υποβολή ελληνικής προσφυγής κατά της ΠΓΔΜ για συστηματική παραβίαση σειράς από τις θεμελιώδεις διατάξεις της Ενδιάμεσης Συμφωνίας; Κυρίως δε των άρθρων 6 (έγερση μειονοτικού), 7 (εχθρική προπαγάνδα) και άλλων; Είναι αλήθεια ότι την πρόταση αυτή είχα υποβάλει, αρχικά, τον Ιούνιο του 2007 και, εν συνέχεια, σε πιο επεξεργασμένη μορφή τον Νοέμβριο του 2007, λίγο πριν από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ οτο Βουκουρέστι;
Κατά τρόπο δε συνεχή και (τολμώ να πω) πιεστικό την υπέβαλα και από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του κ. Δρούτσα. Προσέκρουσε πάντοτε στην άρνηση τόοο του κ.
Δρούτσα όσο και του έχοντος τον γενικό συντονισμό για τα θέματα της Χάγης. Ποτέ όμως δεν άκουσα θεμελιωμένη και τεκμηριωμένη αιτιολόγηση.
Στη γνωστή πια σύσκεψη της 16ης Μαρτίου 2011, λίγα 24ωρα πριν από την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας στη Χάγη, παρουσία του συνόλου της πολιτικής και υπηρεσιακής ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, αλλά απόντος του Γενικού Συντονιστή (Γ.Σ.), ανέλυσα τα πλεονεκτήματα από πλευράς πολιτικής σκοπιμότητας και ουσίας μιας ελληνικής προσφυγής. Θυμάμαι μάλιστα ότι έκανα έκκληση στον νυν ευρωβουλευτή να το ξανασκεφθεί, συμπληρώνοντας ότι, με βάση το άρθρο 11, οι πιθανότητες καταδίκης της Ελλάδος στη Χάγη είναι μεγαλύτερες. Πρόσθεσα ότι, στην περίπτωση αυτή, «η νίκη θα έχει πολλούς πατέρες και η ήττα όμως δεν θα είναι ορφανή». Ο κ. Δρούτσας ήταν αντίθετος. Ουδείς άλλος έλαβε τον λόγο. Δυστυχώς. Μετά το πέρας της τρίωρης αυτής συσκεψης ένας εκ των παρισταμένων υφυπουργών μου είπε ότι
συμφωνεί απόλυτα με τη θέση μου. Μια τελευταία λέξη σε αυτό το πρώτο σημείο. Μεταξύ των προσχηματικών δικαιολογιών κατά της ελληνικής προσφυγής που άκουσα, ήταν και η επιλογή
«... να μη δυσαρεστήσουμε τους δικαστές». Αν είναι δυνατόν!
2. ΔΕΥΤΕΡΟΝ, γιατί δεν κατεβλήθη προσπάθεια στο Δικαστήριο να εξηγηθεί ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία στη μεν ΠΓΔΜ κατισχύει του Συντάγματος ή, εν πάση περιπτώσει, το ερμηνεύει κατά τρόπο ανελαστικό, έχοντας κυρωθεί από τη Βουλή των Σκοπίων τον Οκτώβριο του 1995, ενώ στην Ελλάδα αποτελεί μόνον πολιτικά και όχι νομικά, σε σχέση με την ελληνική εσωτερική κυρωτική διαδικασία, δεσμευτικό κείμενο. Δεν έχει κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων ούτε και μπορεί να υποβληθεί προς κύρωση. Ούτε η Ενδιάμεση Συμφωνία ούτε και οι 22 περίπου διμερείς συμφωνίες και πρωτόκολλα που έχουν έκτοτε υπογραφεί μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων.
Προφανώς, οι οψίμως ασχολούμενοι με το ζήτημα των Σκοπίων αγνοούσαν, στην καλύτερη περίπτωση, την ενώπιον της Βουλής των Ελλήνων αγόρευση του τότε υπουργού Εξωτερικών και σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, όταν παρουσίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία. Οπως φαίνεται ότι αγνοούσαν το, εξίσου σημαντικό, κείμενο της εισήγησης του σημερινού αντιπροέδρου της κυβέρνηοης και τότε υπουργού Εξωτερικών για τη σύσταση του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδος στα Σκόπια (1996).
Επιπλέον, οπως φαίνεται, αγνοούσαν ότι από την πρώτη ημέρα ισχύος της Ενδιάμεοης Συμφωνίας τόσο δημόσια όσο και στίς συνομιλίες με την ηγεσία της ΠΓΔΜ (συνάντηση μου με τον πρόεδρο Κ.
Γκλιγκόροφ τον Φεβρουάριο 1996, με τον πρωθυπουργό Μπ. Τσερβενκόφσκι κ.λπ.) προκύπτει καθαρά ότι η ελληνική θέση ήταν σαφής και επίσημη: «Η Ενδιάμεση Συμφωνία δεν πρόκειται να υποβληθεί προς κύρωση από την Ελληνική Βουλή Επίσης, ουδεμία διμερής συμφωνία μπορεί να
κυρωθεί από τη Βουλή, εάν προηγουμένως δεν έχει βρεθεί, αμοιβαίως αποδεκτή συμφωνία για το όνομα. Συνεπώς, η επίλυση του ζητήματος του ονόματος θα πρέπει να προηγηθεί της ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Αυτά λέγονταν, δημόσια και επίσημα, κατά τις
διμερείς επαφές μας με τη γείτονα, ήδη από τον Οκτώβριο του 1995.
Φαίνεται, επίσης, ότι αγνοούσαν τις δεκάδες δημόσιες τοποθετήσεις των εκπροσώπων Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών Κώστα Μπίκα και Θεόδωρου Θεοδώρου, καθώς και τα επίσημα έγγραφα με τις υπογραφές των πρώην υπουργών Εξωτερικών Κάρολου Παπούλια και Θεόδωρου Πάγκαλου
στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Επίσης, τα κείμενα έγγραφων διαμαρτυριών μας προς το υπουργείο Εξωτερικών των Σκοπίων με αποδέκτες, κυρίως, τούς τότε επικεφαλής του Λ. Φρέτσκοφσκι και Μπ. Χαντζίνσκι. Εκπλήσσομαι όταν στο ελληνικό Μνημόνιο στη Χάγη βλέπω ότι το πρώτο κείμενο γραπτής μας διαμαρτυρίας χρονολογείται από το 2007 ή 2008!
3. ΤΡΙΤΟΝ, το ερώτημα συνεπώς είναι γιατί δεν ζητήθηκε η συνδρομή, στην προετοιμασία της υπεράσπισης, όσων ήταν σε θέση να γνωρίζουν και να βοηθήσουν; Μεταξύ αυτών οι διατελεσαντες πρέσβεις (επικεφαλήςτου Γραφείου Συνδέσμου) στα Σκόπια. Η απάντηοη είναι μία: διότι αυτή
ήταν η απαίτηση του έχοντος τον γενικό συντονισμό στα θέματα Χάγης. Οταν, τον Ιούνιο του 2009, επέστρεψα από την Ουάσιγκτον, θεώρησα υποχρέωση και καθήκον μου να επισκεφθώ τον Γ.Σ. και να θέσω υπόψη του ότι είμαι έτοιμος να εργαστώ υπό τις οδηγίες του για την τεκμηρίωση του πρώτου ελληνικού Μνημονίου. Χρειάστηκε η προσωπική παρέμβαση της τότε υπουργού κυρίας Ντ. Μπακογιάννη για να με δεχθεί. Οταν επιχειρηματολόγησα ότι, κατά σύμπτωση, διαθέτω τα στοιχεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν, έλαβα την απάντηση «δεν χρειάζομαι τίποτα, έχω
τα πάντα». Κι όμως! Λείπουν βασικά κείμενα και στοιχεία, που ανάγονται στην περίοδο 1994-2005, από τον ελληνικό φάκελο.
* Ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς είναι σήμερα ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ. Μετά την ενασχόληση του με το ζήτημα των Σκοπίων, ως πολιτικός σύμβουλος της μόνιμης ελληνικής αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ έως το 1993, τοποθετήθηκε από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Κ. Παπούλια ως ο πρώτος επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδας στα Σκόπια (1995-99). Στη συνέχεια υπηρέτησε ως πρεσβευτής στην Αλβανία (1999-2000) και διευθυντής Βαλκανικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών (2000-2005), ενώ ορίστηκε από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Π. Μολυβιάτη πρέσβης της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον (2005-2009) και, στη συνέχεια, από την υπουργό Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη σύμβουλος για βαλκανικές υποθέσεις.
Στη φωτογραφία το κτίριο του Διεθνούς Δικαστηρίου.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 4 Δεκεμβρίου 2011
