28 ΙΟΥΛΙΟΥ 1920

Σημαδιακή ημερομηνία η 28η Ιουλίου. 13 χρόνια μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, υπογραφόταν η γνωστή Συνθήκη των Σεβρών, που δημιουργούσε την Μεγάλη Ελλάδα, των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Να θυμίσουμε λίγα λόγια σχετικά: Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στην πόλη Σέβρ (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Συμμαχικές και σχετιζόμενες Δυνάμεις, μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγινε αποδεκτή από τον σουλτάνο Μεχμέτ ΣΤ' ο οποίος προσπαθούσε να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκε από το ανεξάρτητο κίνημα των Νεοτούρκων. Το κίνημα υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησε αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθεί κυβέρνηση και να καταργήσει την μοναρχία.
Βάσει των όρων της συνθήκης: Η Βόρειος Ήπειρος ενσωματωνόταν στο ιδρυόμενο Αλβανικό κράτος, ουσιαστικά προτεκτοράτο της Ιταλίας. Τα Δωδεκάνησα παραδόθηκαν στην Ιταλία η οποία συμφώνησε να τα δώσει εκτός από την Ρόδο και το Καστελλόριζο στην Ελλάδα, και αν η Βρετανία έδινε την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα έδιναν κι αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε από την Ιταλία το 1922). Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, και η Θράκη από την οποία η Βουλγαρία παραιτούνταν οριστικά από κάθε δικαίωμά της σε αυτή. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτήθει στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.
Μετά την επικράτηση των Νεοτούρκων, που μετέφεραν την πρωτεύουσα στην Άγκυρα, και την Μικρασιατική Καταστροφή, οι σύμμαχοι αναγκάστηκαν να υπογράψουν νέα συνθήκη (Συνθήκη της Λωζάνης) το 1922, με ευνοϊκότερους όρους για την ονομαζομένη πλέον Τουρκία. Διχασμένος ακόμη ο λαός υποδέχθηκε άλλος με ενθουσιασμό, άλλος με περίσκεψη και δισταγμό τη συνθήκη. Ο πρωτεργάτης αυτής της συνθήκης, πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος δήλωνε στους δημοσιογράφους, μετά την υπογραφή: «Η σημερινή ημέρα είνε η ευτυχεστέρα της ζωής μου. Μετά τόσους αγώνας φθάνομεν εις τοιούτον τέρμα. Η Ελλάς είνε πλέον αληθώς Μεγάλη. Ευρισκόμεθα προ υπερτάτου κοσμοϊστορικού γεγονότος.» Πανηγυρικά προβάλλουν το γεγονός οι βενιζελικές εφημερίδες. Πλέον ενθουσιώδης η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, που αφιέρωνε ολόκληρη την 1η σελίδα στην είδηση με βασικό τίτλο ΖΗΤΩ Η ΑΛΗΘΩΣ ΜΕΓΑΛΉ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΣ ΕΛΛΑΣ, καταχωρούσε μάλιστα και χάρτη με τα όρια της Μεγάλης Ελλάδος, όπως μπορεί να δει κανείς στη φωτογραφία, παρακάτω.

“Μουδιασμένη” η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, που σε κύριο άρθρο με τίτλο ΜΕΤΑ ΤΡΙΑ ΕΤΗ... υπενθύμιζε τις διώξεις που υπέστησαν οι οπαδοί της αντιβενιζελικής παρατάξεως (βασιλικοί). Το ίδιο πανηγυρικό και το ΕΜΠΡΟΣ ( 2η φωτογραφία).

Τέλος ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ πρόβαλλε την κομμουνιστική θέση, και σε άρθρο του Γ. Πετσόπουλου, με τίτλο ΔΕΝ ΕΙΝΕ ΕΙΡΗΝΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ, έγραφε μεταξύ άλλων:  «Επί οκτώ χρόνια τώρα ο Έλλην δεν εγνώρισεν ανάπαυσιν. Σερνόμενος από το ένα πολεμικόν μέτωπον εις το άλλο, θα γυρίση τώρα εις το σπίτι του για να περισυλλέξη τα ναυάγια της κατεστραμμένης του ζωής, για να ριφθή και πάλιν στον άγριον αγώνα για το ψωμί. Όχι δεν είνε δυνατόν να είνε η ειρήνη που επόθησε, η ειρήνη που ωνειρεύθη και για την οποίαν επίστευσε κάποτε ότι επολέμα, αυτή που έρχεται να καθιερώση και να συνεχίση την βίαν και την εκμετάλλευσιν, αυτή που έρχεται να διαιωνίση την σημερινήν του δυστυχίαν, αυτή που έρχεται να στερεώση και πάλιν την κυριαρχίαν των τυράννων του. Όχι! Η ειρήνη όλων των αποκλήρων και των δυστυχισμένων, η ειρήνη όλων των εργαζομένων ανθρώπων δεν εσήμανεν ακόμη.»