15 ΜΑΪΟΥ 1916

Περιπετειώδες αλλά ογκώδες συλλαλητήριο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την παράδοση του Ρούπελ στους Γερμανοβουλγάρους. Αντίθετα και αντιμαχόμενα τα ρεπορτάζ του φιλοκυβερνητικού Τύπου των Αθηνών και της βενιζελικής αντιπολίτευσης της Θεσσαλονίκης. Τόσο την επομένη του συλλαλητηρίου 16 Μαϊου, όσο και τις δύο επόμενες μέρες. Η βενιζελική ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ σε ολοσέλιδο ρεπορτάζ στην 2η σελίδα, σημειώνει στον τίτλο: ΔΕΚΑΔΕΣ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΛΑΟΥ ΚΡΑΥΓΑΖΟΥΝ: ΚΑΤΩ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ. - ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟΝ ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΣ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟΝ..- ΟΛΟΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΩΝ ΡΗΤΟΡΩΝ.- ΠΑΡ΄ ΟΛΙΓΟΝ ΑΙΜΑΤΟΚΥΛΙΣΜΑ. Από τον ενθουσιωδέστατο, υμνητικό πρόλογο του ρεπορτάζ, αντιγράφομε τρεις παραγράφους: <Με ιαχήν χαράς και κραυγήν θριάμβου χαιρετίζομεν την ελληνικήν μακεδονικήν ψυχήν, που ξεχύθηκε χθες και υψώθηκε και γέμισεν όλη την ατμόσφαιρά μας από αισθήματα υπερηφάνου πατριωτισμού. Κι΄ αλήθεια, ναι αλήθεια. Η χθεσινή διαδήλωσις δεν ήταν απλή και συνήθης διαδήλωσις. Ήταν ένα απερίγραπτα μεγάλο, ένα κολοσσιαίο εθνικό κίνημα. Ήταν η πάνδημος εκδήλωσις του πόνου, του φοβερού και αφαντάστου πόνου, που νοιώθει από πολλών μηνών η ελληνική καρδία. Και ο πόνος αυτός εξεδηλώθη με τον πιο πανηγυρικώτερο, με τον πιο μεγαλοπρεπέστερο τρόπο. Και απεδείχθη ούτω ότι ο ελληνικός λαός, τον οποίον Κυβερνήται ανάξιοι του εδημιούργησαν, δεν υπνώτει, αλλ΄ αγρυπνεί και είνε έτοιμος δι΄ ενός λακτίσματος να ρίψη τους επιβάτας της αρχής, οι οποίοι προετοιμάζουν την κακοδαιμονίαν της πατρίδος. Είκοσι και πέντε χιλιάδες Ελλήνων συνήλθον χθες και τείνοντες τας χείρας προς τον Ναόν της του Θεού Σοφίας ωρκίσθησαν με τα νύχια τους, με τα δόντια τους να υπερασπίσουν τα ιερά και ματοβαμένα μακεδονικά χώματα, εάν οι επιβάται της αρχής δεν δείξουν ενδιαφέρον δια την τύχην της Μακεδονίας.>

Το ΕΜΠΡΟΣ από την πλευρά του και υπό τον τίτλο ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟΝ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. - Η ΔΙΑΔΗΛΩΣΙΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΝ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. - ΕΚΔΙΩΞΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, σημείωνε σε ανταπόκριση από τη Θεσσαλονίκη ότι ενώ από την ελληνική αστυνομία δεν είχε δοθεί άδεια για τη συγκρότηση συλλαλητηρίου, εντούτοις <την 8.30 πρωινήν χίλιοι περίπου διαδηλωταί αποτελούμενοι από πρόσφυγας κατόχους Νουφουζίων Οθωμανών υπηκόων, Σέρβων και διοργανωτών της Λέσχης Φιλελευθέρων συνεκεντρώθησαν προ της Αγίας Σοφίας. Ο Διευθυντής της αστυνομίας διέταξε να κλεισθή ο περίφρακτος του ναού περίβολος. Αμέσως όμως κατέφθασαν τμήματα Γαλλικής χωροφυλακής, αποσπάσματα Σερβικού στρατού υπό Γάλλον αξιωματικόν. Μετ΄ ολίγον εις ενίσχυσιν τούτων απεστάλησαν εκ του Γαλλικού Στρατηγείου και έτερα τμήματα πεζής και εφίππου Γαλλικής χωροφυλακής. Ο Γάλλος αξιωματικός εδήλωσεν ότι ήλθε δια να τηρήση την τάξιν και προστατεύση τας ελευθερίας του λαού, διότι το συλλαλητήριον δεν ηδύνατο να εμποδισθή, όπως και εν Γαλλία δύνανται ελευθέρως οι πολίται να συνέρχωνται δια να εκφράζωσι τας ιδέας και τα αισθήματά των.>
Βεβαίως ο Γάλλος αξιωματικός είχε ξεχάσει ότι δεν ήταν στη Γαλλία, αλλά βρισκόταν σε μια ξένη χώρα και ότι η ανάμειξη της γαλλικής χωροφυλακής ήταν μία απαράδεκτη επέμβαση στα εσωτερικά της!.. Ποιος να μιλούσε όμως γι΄ αυτά εκείνη την φορτισμένη εποχή, παραμονές του διχασμού. Μετά τις αιχμές αυτές του αθηναϊκού φιλοκυβερνητικού Τύπου, η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ δημοσίευσε μια... διασαφηστική ανακοίνωση, στην οποία τονιζόταν: < Μάς ανακοινούται ότι η παρουσία της Γαλλικής Αστυνομίας κατά το συγκροτηθέν συλλαλητήριον εσκόπει απλώς και μόνον την τήρησιν της τάξεως. Εις μίαν βάσιν στρατευμάτων και λιμένα ανεφοδιασμού, όπως είνε η Θεσσαλονίκη σήμερον, υπάρχει ανάγκη απολύτου τάξεως..... Απόδειξις ότι η παρουσία των Γάλλων μόνον σκοπόν είχεν την τήρησιν της τάξεως, είνε και το γεγονός ότι οι Γάλλοι χωροφύλακες ημπόδισαν το πλήθος να επιτεθή και να καύση, ως ηπείλει, έν καφενείον εκ του οποίου δύο στρατιώται είχον κραυγάσει περί το τέλος του συλλαλητηρίου: Ζήτω η Γερμανία.> Ο φιλοκυβερνητικός Τύπος πάντως έδωσε απάντηση στον ισχυρισμό αυτό. Διαβάζομε σε αρθρίδιο του ΕΜΠΡΟΣ, μεταξύ άλλων, που διερωτάται ‘τίνα σκοπόν είχε το συλλαλητήριον το οργανωθέν εν Θεσσαλονίκη” : <Κατά την θεωρίαν του στρατηγού Σαράϊγ, ανακοινωθείσαν και εις τους δημοσιογράφους, εις μίαν πόλιν χρησιμεύουσαν ως βάσιν στρατευμάτων απαιτείται να επικρατή απόλυτος ησυχία. Και βλέπων ότι ηπειλείτο σύγκρουσις λαού και χωροφυλακής, διέταξε την Γαλλικήν αστυνομίαν να διατηρήση την τάξιν.> Και επειδή εγράφησαν πολλά στον αθηναϊκό φιλοκυβερνητικό Τύπο, αναγκάστηκε το Γαλλικό Στρατηγείο να εκδόσει ανακοίνωση στην οποία <διαψεύδει επισήμως ότι προέβη εις οιανδήποτε οργάνωσιν διαδηλώσεως δια της Αστυνομίας του, ως διισχυρίζεται ο αθηναϊκός Κυβερνητικός τύπος, αναφέρων πλείστας όσας ανακριβείας εκ της αναγραφής των λεπτομερειών της διαδηλώσεως της παρελθούσης Κυριακής. Επίσης διαψεύδεται και το αναγραφέν ότι η Αγγλική χωροφυλακή δεν παρευρέθη διότι η βοήθειά της δεν εζητήθη.>
Για την ιστορία τέλος να αναφέρουμε ότι στο ψήφισμα του συλλαλητηρίου τονιζόταν ότι ο Μακεδονικός λαός  <Διαμαρτύρεται εντόνως δια την εν τω προκειμένω ανοχήν της Κυβερνήσεως, εκδηλοί την φρίκην αυτού αναλογιζομένου τας συνεπείας της τοιαύτης ανοχής και αξιοί και παρά της Κυβερνήσεως την δια παντός τρόπου εκδίωξιν του προαιωνίου τούτου εχθρού από του πατρικού εδάφους και εξαιτείται παρ΄ όλων των εθνικών παραγόντων την συναντήληψιν αυτού προς επίτευξιν της ιεράς και αμετατρέπτου Μακεδονικού λαού θελήσεως.>