Η τρομοκρατική βουλγαρική επίθεση είχε προαναγγελθεί από μέρες πριν! Στο ΣΚΡΙΠ της 18ης Απριλίου διαβάζουμε: ‘ Αι τρομακτικαί απειλαί, τας οποίας προ πολλού επέσειον οι δολοφόνοι του Βουλγαρικού κομιτάτου, ότι και εν αυτή ακόμη τη Θεσσαλονίκη θα προέβαινον εις τα συνήθη των κακουργήματα, επραγματοποιήθησαν προχθές την εσπέραν και απεδείχθη πόσον βάσιμοι ήσαν οι φόβοι των κατοίκων. Είνε γνωστόν ποίος πανικός επεκράτει καθ΄ όλην την ημέραν του Πάσχα εν Θεσσαλονίκη επί τη διαδόσει ότι οι Βούλγαροι του κομιτάτου θα εκήρυττον την επανάστασιν πυρπολούντες τα τεμένη, το διοικητήριον, την αγοράν, τα δικαστήρια, το τελωνείον, τας εκκλησίας και αυτά ακόμη τα προξενεία. Αλλά αι αρχαί απέτρεψαν κατά την ημέραν του Πάσχα τον φοβερόν κίνδυνον.‘
Στις φωτογραφίες η 1η και 3η σελίδες του ΣΚΡΙΠ, της 19ης Απριλίου με την είδηση της επίθεσης
Και η εφημερίδα συμπληρώνει ότι ο Βαλής της Θεσσαλονίκης δεν συνέχισε την φρούρηση της πόλης, οπότε οι Βούλγαροι, αφού πέρασαν μερικές μέρες, πραγματοποίησαν τις απειλές τους. Τις μέρες αυτές οι Θεσσαλονικείς τις πέρασαν μέσα σε μεγάλη αγωνία, γιατί πίστευαν ότι οι Βούλγαροι θα χτυπήσουν. Και δεν είχαν άδικο. Η πρώτη επίθεση έγινε στο γαλλικό ατμόπλοιο, αλλά δεν ήταν η μόνη. Ομάδες Βουλγάρων, που όλες τις μέρες είχαν κρυφτεί, βγήκαν στους δρόμους και κατευθύνθηκαν στα σημεία που θα πραγματοποιούσαν τις επιθέσεις. Περίμεναν να νυχτώσει και να ανάψουν στους δρόμους τα φώτα του αερίου και στη συνέχεια μία ομάδα πήγε στο εργοστάσιο του φωταερίου και κατέστρεψε τα μηχανήματα. Έτσι η πόλη βυθίστηκε στο σκοτάδι και οι τρομοκράτες μπορούσαν να δράσουν, σχεδόν αθέατοι. Η πρώτη επίθεση στην πόλη έγινε στο κατάστημα της Οθωμανικής Τράπεζας με αλλεπάλληλες βόμβες δυναμίτιδας, που προκάλεσαν πυρκαϊά, η οποία αποτέφρωσε το κτίριο, εντός ολίγου. Η δυναμίτιδα είχε τοποθετηθεί, μέρες πριν, στα θεμέλια του κτιρίου της τράπεζας, με μια υπόγεια σήραγγα, που σκάφτηκε ξεκινώντας από ένα γειτονικό βουλγαρικό μπακάλικο. Το χώμα από το σκάψιμο, μετέφεραν οι πελάτες του μπακάλικου με σακκούλες, σαν... τρόφιμα, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα.
Πανικός στους κατοίκους των γύρω περιοχών, που έτρεχαν αλλόφρονες στους δρόμους, για να σωθούν. Και οι βόμβες συνέχισαν να πέφτουν ‘πανταχού βροχηδόν‘, όπως σημειώνει το ΣΚΡΙΠ. Βόμβες ακόμη και κατά καφενείων καθώς και πυροβολισμοί, με τα επίσημα τηλεγραφήματα να αναφέρουν ‘θύματα ελάχιστα‘. Τα τηλεγραφεία, μεταξύ τους, πληροφορούνται ότι βόμβες ρίχθηκαν και κατά του γραφείου Θεσσαλονίκης και κατά του ταχυδρομείου. Οι τουρκικές αρχές σπεύδουν να συγκεντρώσουν τον στρατό, αλλά η κίνησή του είναι δύσκολη, λόγω του σκότους, καθώς κανένας δεν μπορεί να δει ή να προβλέψει που θα πέσουν βόμβες και πυροβολισμοί. Παρ΄ όλα αυτά πολλές στρατιωτικές δυνάμεις συνεπλάκησαν με Βούλγαρους τρομοκράτες, σκότωσαν πολλούς και συνέλαβαν επίσης. Βόμβες έπεσαν και στο σιδηροδρομικό σταθμό, καθώς και στον μητροπολιτικό ναό Θεσσαλονίκης, ευτυχώς χωρίς θύματα και πολύ μικρές ζημίες. Βόμβες έπληξαν περίπου 30 καφενεία, ως επί το πλείστον ελληνικά. Μέσα σε όλον αυτόν τον πανικό ήρθε και η έκρηξη στο ‘Γκουανταλκιβίρ‘, για τη σωτηρία των επιβατών του οποίου από τη φωτιά προσέτρεξαν λίγες βάρκες, που όπως σημειώνει το ΣΚΡΙΠ ‘ χάρις εις την γενναιότητα Ελλήνων τινών και Τούρκων ατρομήτων λεμβούχων.‘
Συλλήψεις και σκοτωμοί Βουλγάρων τρομοκρατών έγιναν από Τούρκους στρατιώτες, πολλοί, τις επόμενες ημέρες. Μία ανταπόκριση του ΕΜΠΡΟΣ από τη Θεσσαλονίκη, μέσω Βόλου, στις 20 Απριλίου, ανέφερε ότι ‘οι συλληφθέντες Βούλγαροι ανέρχονται εις 350, οι δε φονευθέντες εις 100 περίπου. Το διοικητήριον όμως ανεκοίνωσεν επισήμως ότι οι φονευθέντες ανέρχονται εις 30 μόνον. Τελικά οι νεκροί ήταν 50. Μεταξύ αυτών υπήρξαν και... παράπλευρες απώλειες 4 Ελλήνων, από τους οποίους δύο δεκαπεντάχρονα παιδιά.
Στο διπλωματικό πεδίο τώρα, ένα τηλεγράφημα του ΣΚΡΙΠ από το Παρίσι ανέφερε ότι ‘Ομοφώνως η Ευρωπαϊκή διπλωματία θεωρεί εξ ολοκλήρου υπεύθυνον δια τα συμβαίνοντα εις την Μακεδονίαν αναρχικά γεγονότα, την Βουλγαρικήν κυβέρνησιν.‘ Ενώ άλλο τηλεγράφημα από το Παρίσι ανέφερε ότι ‘Η Τουρκική Κυβέρνησις εδήλωσεν επισήμως εις τους αντιπροσώπους των Δυνάμεων ότι συμμορφουμένη προς την δοθείσαν εις αυτήν πλήρη ελευθερίαν ενεργείας έχει απόφασιν να επιδώση τελεσίγραφον προς την Βουλγαρίαν, απειλούσα ότι εάν εντός ωρισμένης προθεσμίας δεν αποσύρη τα στρατεύματά της εκ των συνόρων, και τους ταραχοποιούς εκ της Μακεδονίας θα εισβάλη εις το βουλγαρικόν έδαφος.‘
Στις φωτογραφίες ένα σκίτσο του Βαλή της Θεσσαλονίκης Χασάν Φεχμή Πασσά και μία διαφήμιση της εποχής για γραβάτες, που τότε τις έλεγαν... ΚΡΑΒΑΤΑΙΣ! Το κατάστημα ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ήταν από τα φημισμένα της Αθήνας, μέχρι τη δεκαετία του ΄60.
