Διάλογος
με προσεκτικά βήματα
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΦΙΛΗΣ*
Η
Ελλάδα επιχειρεί να διευθετήσει
χρονίζουσες διαφορές που ταλανίζουν
τις σχέσεις της με δύο εκ των βορείων
γειτόνων της (ΠΓΔΜ και Αλβανία). Σε ένα
τέτοιο σενάριο θα μπορούσαμε: να
επιβεβαιώσουμε στην πράξη τον
εποικοδομητικό μας ρόλο ως παράγοντα
περιφερειακής σταθερότητας, να ανακτήσουμε
μερικώς τη θέση μας στη ΝΑ Ευρώπη, να
συσσωρεύσουμε διπλωματικό κεφάλαιο,
χρησιμοποιώντας το σε πιο κρίσιμα εθνικά
θέματα (βλ. Τουρκία), και να ανακόψουμε
τη δυναμική ανάπτυξης ερεισμάτων από
πλευράς Τιράνων, Άγκυρας αλλά μελλοντικά
και του Βελιγραδίου. Άλλωστε, τα
ανθελληνικά αισθήματα σε FYROM και Αλβανία
φαίνεται να βρίσκονται σε έξαρση και
καλό θα ήταν να καταλαγιάσουν – θετικό,
πως η Αθήνα άνοιξε το παράθυρο διαλόγου.
Ούτως ή άλλως, η ΠΓΔΜ θα έπρεπε να αποτελεί
ήδη φυσικό μας σύμμαχο και σχετικό
ανάχωμα για τις βλέψεις άλλων κρατών
της περιοχής (ακόμη και της Βουλγαρίας).
Πάντως,
επειδή το σημείο αναφοράς είναι τα
Βαλκάνια, καλό θα είναι να κινηθούμε
μεν με αποφασιστικότητα, λαμβάνοντας,
εντούτοις, εγκαίρως τα μέτρα μας. Στην
περιοχή έχει αποδειχθεί ότι οι διμερείς
συμφωνίες δεν έχουν ουσιαστική ισχύ,
εκτός εάν τεθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο
και κάτω από ένα μηχανισμό συνεχούς
παρακολούθησης. Ασφαλώς, μια λύση-πακέτο
με την Αλβανία είναι καλοδεχούμενη,
στον βαθμό που θα είναι ισορροπημένη
και με χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την
ελληνική μειονότητα. Ενθαρρυντικές
είναι οι τελευταίες (αν και όψιμες)
ενέργειες για την ανέγερση νεκροταφείων
για τους Έλληνες πεσόντες, καθώς και η
κατάργηση των μειονοτικών ζωνών, όπως
και η πρόβλεψη για αλλαγές στα σχολικά
βιβλία. Από εκεί και πέρα, παρότι υπάρχουν
υποθέσεις που φαινομενικά μπορεί να μη
συνδέονται αλλά τελικά συσχετίζονται,
δεν μπορεί η ελληνική πλευρά να μη λάβει
υπόψη της στον όποιο συμβιβασμό για τις
θαλάσσιες ζώνες τόσο το προηγούμενο
της συμφωνίας του 2009 (την οποία οι Αλβανοί
αναίρεσαν) όσο και τις θέσεις της έναντι
της Τουρκίας στο Αιγαίο. Δεν πρέπει,
συνεπώς, να αποδεχθούμε αλλαγή μεθοδολογίας
(π.χ. μειωμένη επήρεια των Διαποντίων
Νήσων), την οποία η Άγκυρα θα χρησιμοποιήσει
εις βάρος μας στο μέλλον.
Εξίσου,
πρέπει να αντιμετωπίσουμε συλλογικά
και αποτελεσματικά τους αλυτρωτισμούς
(κρυφούς ή φανερούς), καθώς οι αναθεωρητικές
ατζέντες πλήττουν καίρια την προοπτική
αποκατάστασης της περιφερειακής τάξης.
Εδώ η επανέναρξη της ενταξιακής
διαδικασίας για τα Δυτικά Βαλκάνια
είναι αξιοποιήσιμη, παρέχοντάς μας τη
δυνατότητα να θέσουμε την αυστηρή τήρηση
του απαραβίαστου των συνόρων ως
προαπαιτούμενο, απαιτώντας σχετικές
εγγυήσεις εντός ευρωπαϊκού πλαισίου.
Μάλιστα, δεδομένης της ρευστότητας και
της αναζωπύρωσης των εθνικισμών, η
συγκεκριμένη προδιαγραφή (για σεβασμό
των υφιστάμενων συνόρων) δεν θα αφορά
μόνο την Αλβανία αλλά το σύνολο των υπό
ένταξη κρατών. Επικαλούμενη το παράδειγμα
κρατών της Ανατολικής Ευρώπης που
διολίσθησαν στον αυταρχισμό και τους
εθνικισμούς κατόπιν της ένταξής τους,
η Αθήνα μπορεί να πιέσει ώστε να ληφθούν
οι αναγκαίες πρόνοιες ως προς τις
δυτικοβαλκανικές χώρες. Ετσι, θα βάλει
τη σφραγίδα της, κατοχυρώνοντας στον
μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα συμφέροντά
της.
*
Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής
Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
ΠΗΓΗ:
Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11 Φεβρουαρίου
2018
****************************************
ΠΑΣΧΟΣ
ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗΣ
Παραχάραξη
δίχως σύνορα
Δεν
υπάρχει σοβαρός άνθρωπος σε ολόκληρη
την υφήλιο που να ισχυρίζεται ότι οι
Αρχαίοι Μακεδόνες, του Αλεξάνδρου
συμπεριλαμβανομένου, ήταν κάτι άλλο
από Έλληνες. Οχι γενετικώς –τρέχα,
γύρευε τι γινόταν με τις επιμειξίες
όλες τις εποχές και γενικώς στην Ιστορία
δεν υπάρχουν επιχειρήματα με βάση το
DNA– αλλά πολιτισμικώς. Έτσι κι αλλιώς,
ο ελληνικός πολιτισμός εκείνη την εποχή
έλαμπε τόσο που κάθε πληθυσμιακή ομάδα
ένιωθε υπερήφανη να τον ασπάζεται. Η
ελληνικότητα της Αρχαίας Μακεδονίας
αποδεικνύεται από τα μνημεία, από τις
επιγραφές, από το επίγραμμα που έστειλε
μαζί με 300 περσικές πανοπλίες στον
Παρθενώνα, ο Μακεδόνας στρατηλάτης κι
έλεγε «Αλέξανδρος Φιλίππου και οι
Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων».
Δεν
υπάρχει σοβαρός άνθρωπος ούτε στην
ακατονόμαστη βόρεια χώρα που να
ισχυρίζεται ότι οι Αρχαίοι Μακεδόνες
ήταν Σλάβοι. Μόνο κάτι Γκρούεφσκι,
«κάτι ατσίδες, κάτι νάνοι –έχει κι εκεί
κάμποσους από δαύτους– που στα ρεζιλίκια
τους τοκίζοντας ποτέ κανείς δεν χάνει».
Ο πρώην πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, για
παράδειγμα, κ. Λιούπτσο Γκεοργκιέφσκι,
διευκρίνισε προ ετών (12.06.2009) σε κανάλι
των Σκοπίων ότι «ολόκληρη η κληρονομιά
του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν ελληνική
και ώς σήμερα η λέξη είναι ελληνική
(...) Μπορούμε να λέμε μεταξύ μας ιστορίες
για παρηγοριά, αλλά αυτά είναι τα ιστορικά
γεγονότα!».
Ημιμάθεια
Μαζί
όμως με τους Γκρούεφσκι, τους ατσίδες
και τους νάνους, υπάρχει η ημιμάθεια
των δημοσιογράφων που –και εκεί–
πυροδοτούν παραλογισμούς στους λαούς.
Αυτό φαίνεται από τις ερωτήσεις του
παρουσιαστή της εκπομπής κ. Μιλένκο
Νεντελκόφσκι, ο οποίος στα ιστορικά
επιχειρήματα του πρώην πρωθυπουργού
(«η ιστορία της περιόδου γνωρίζει μόνο
3 πολιτισμούς σε αυτήν την περιοχή των
Βαλκανίων... τους Έλληνες, τους Ιλλυριούς
και τους Θράκες. Οι Μακεδόνες δεν υπήρξαν
ως άλλος πολιτισμός»), ρωτά γιατί οι
Έλληνες μέχρι το 1990 «δεν εκτιμούσαν τη
Μακεδονία (...) γιατί δεν υπήρχε περιοχή
με το όνομα Μακεδονία στην Ελλάδα, γιατί
δεν υπήρχε αεροδρόμιο να λέγεται
“Μακεδονία”, δεν υπήρχε Μέγας Αλέξανδρος,
δεν υπήρχαν τίποτα από αυτά...». Η απλοϊκή
κατακρεούργηση της Ιστορίας προχωρά
πιο βαθιά με την ερώτηση, «τότε γιατί ο
Φίλιππος πολέμησε (σ.σ.: τους Έλληνες)
τους κατέλαβε, τους σκότωνε; Εάν ήταν
τόσο στενά δεμένοι γιατί σκότωνε ο ένας
τον άλλο;». Στην απάντηση του πρώην
πρωθυπουργού «γιατί η Αθήνα και η Σπάρτη
πολέμησαν μεταξύ τους; Γιατί η Θήβα και
η Σπάρτη πολεμούσαν μεταξύ τους; Όλες
οι πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας πολεμούσαν
μεταξύ τους», ο δημοσιογράφος αποφάνθηκε:
«Δεν ξέρω, εάν καταλαβαίνεις πώς
ακούγονται αυτά που λες στους ανθρώπους
που μας παρακολουθούν». Κάποιος άλλος,
προφανώς ακόμη πιο πατριδολάτρης, τον
έψεξε: «Τα παιδιά που θα το δουν αυτό,
νέα παιδιά που πιστεύουν ότι συνδεόμαστε
γενετικώς, ιστορικώς με τον Αλέξανδρο
τον Μακεδόνα (...) σύμφωνα με τη δική τους
ερμηνεία της Ιστορίας θα σας απονείμουν
τον χαρακτηρισμό του μεγαλύτερου προδότη
της μακεδονικής ιστορίας. Γιατί το
κάνετε αυτό; Δεν βλέπω το κίνητρο (...)
Προσπαθείτε να καταστρέψετε δημοσίως
τη μακεδονική ταυτότητα...». Ποιος είπε
ότι η παλαβομάρα έχει σύνορα;
Δεν
τα αναφέρουμε αυτά για να δείξουμε πόσο
κακή είναι η δημοσιογραφία βορείως των
συνόρων (τρομάρα μας!), αλλά διότι
αντίστοιχα σχολιανά ακούει και ο δήμαρχος
Θεσσαλονικέων κ. Γιάννης Μπουτάρης, που
λέει το άλλο αυτονόητο: «Πρέπει να
αντιληφθούμε ότι το κράτος των Σκοπίων
είναι απολύτως απαραίτητο για την ειρήνη
και τη σταθερότητα στα Βαλκάνια. Πρέπει
να βοηθήσουμε αυτούς τους ανθρώπους να
αποκτήσουν μια ταυτότητα και να
προχωρήσουμε παραπέρα... Το “Βόρεια
Μακεδονία” σημαίνει μια χώρα που έσπασε
στα δύο, αλλά το “Νέα Μακεδονία” δεν
θα συνιστούσε κανένα απολύτως πρόβλημα»
(ΣΚΑΪ 5.2.2018). Αυτή ήταν και η εθνική μας
θέση πριν θολώσει από τις κραυγές στα
συλλαλητήρια. Αυτό υποστήριζαν όλα τα
κόμματα, πλην κάποιων γραφικών ακροδεξιών,
από το 2008. Σήμερα με τη βοήθεια όλων των
αντιπολιτευόμενων στον ΣΥΡΙΖΑ
ξαναγυρίζουμε στο σημείο μηδέν, λες και
βρισκόμαστε στο 1992, λες και δεν υπήρξε
ενδιάμεση συμφωνία, ούτε σύνοδος του
Βουκουρεστίου, ούτε συνεννόηση όλων
των κομμάτων για σύνθετη ονομασία, με
τη Νέα Δημοκρατία επικεφαλής.
Η
ελληνικότητα
Το
πρόβλημα είναι ότι και στην Ελλάδα
υπάρχουν κάτι Γκρούεφσκι (που θέλουν
να εμφανίζονται αντιγκρούεφσκι), κάτι
ατσίδες, κάτι νάνοι, που (εσκεμμένως;)
μπερδεύουν την ελληνικότητα των Αρχαίων
Μακεδόνων με τη γεωγραφική ονομασία
της περιοχής. Τα έγραψε πολύ μεστά ο
καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο
Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον και
Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας
Αθηνών κ. Άγγελος Χανιώτης: «Όσο η
ελληνικότητα των αρχαίων Μακεδόνων
είναι αδιαμφισβήτητη τόσο η ελληνικότητα
της Μακεδονίας είναι αδιευκρίνιστη:
ελληνικότητα πότε και πού; Τον 2ο μ.Χ.
αιώνα όταν οι σημαντικότερες πόλεις, η
Πέλλα, η Πύδνα, οι Φίλιπποι, η Κασσάνδρεια,
ήταν ρωμαϊκές αποικίες και κατοικούνταν
από Ιταλούς αποίκους; Πριν από τους
Βαλκανικούς Πολέμους στη Θεσσαλονίκη
των Εβραίων, Αρμενίων, Ελλήνων και
Οθωμανών; Ή τον 21ο αιώνα στην Μπίτολα,
που μπορεί στην αρχαιότητα να ήταν η
Ηράκλεια Λυγκηστίς, αλλά σήμερα δεν
έχει ελληνικό πληθυσμό; Πολύ απλά: η
όποια αναφορά στην ελληνικότητα της
Μακεδονίας σε σχέση με την ονομασία της
ΠΓΔΜ είναι αερολογία (...) Το ότι δεν είναι
Μακεδόνες, δεν τους εμποδίζει όμως να
είναι Novamakedonski (Νεομακεδόνες). Οπως οι
κάτοικοι του New Mexico δεν είναι Μεξικανοί,
η Nova Makedonija δεν είναι η αρχαία Μακεδονία.
Αυτό το όνομα δεν χρειάζεται να σκανδαλίζει
τους ιστορικά ευαίσθητους Ελληνες, όπως
δεν ενοχλεί και τους αλβανόφωνους της
ΠΓΔΜ (...) Το όνομα Nova Makedonija (...) δημιουργεί
σαφέστατη διάκριση ανάμεσα στους
αρχαίους Μακεδόνες, που ήταν αναμφισβήτητα
Ελληνες, και στους σύγχρονους πληθυσμούς
που κατοικούν τα εδάφη στα οποία εκείνοι
πριν από χιλιετίες έδωσαν το όνομά τους.
Δεν υπάρχει λόγος ούτε να γίνεται πολύ
κακό για το τίποτα ούτε, για τους λάτρεις
της αρχαίας ελληνικής, να “παίζομεν εν
ου παικτοίς”» («Βήμα» 4.2.2018).
Δυστυχώς
και αυτό το θέμα μπήκε στο μπλέντερ των
κομματικών σκοπιμοτήτων, πρώτα από
τελειωμένους πολιτικούς (που θα
παραιτούντο αν εφαρμόζονταν μνημόνια)
και κατόπιν απ’ όλους όσοι ήθελαν να
ψαρέψουν στην αγωνία των απλών ανθρώπων
και σε θολά εθνικιστικά νερά. Το αποτέλεσμα
είναι μια δυναμική. που για μία ακόμη
φορά θα εκθέσει τη χώρα και το χειρότερο:
θα δώσει επιχειρήματα στους Γκρούεφσκι,
στους ατσίδες και στους νάνους της
απέναντι πλευράς για να συντηρείται
μια διαμάχη που δεν ωφελεί κανέναν από
τους δύο λαούς. Διότι και εμείς και
εκείνοι έχουμε σοβαρότερα προβλήματα
να λύσουμε, από το να παίζουμε τις
κουμπάρες των εθνικοπαραφρόνων και
όσων τοκίζουν στα ρεζιλίκια κάθε
πλευράς...
ΠΗΓΗ:
Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11 Φεβρουαρίου
2018
**************************************
Δήμαρχος
Σκοπίων: Ο Μέγας Αλέξανδρος
δεν
είναι κομμάτι της Ιστορίας μας
«Ο
Μέγας Αλέξανδρος δεν ήταν ποτέ κομμάτι
της κανονικής ιστορίας μας. Εντάχθηκε
στην ιστορία μας τα τελευταία δέκα
χρόνια» τονίζει ο δήμαρχος των Σκοπίων
και στενός συνεργάτης και φίλος του
πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ, Πέτρε Σιλέγκοφ.
Σε
συνέντευξή του σε Κυριακάτικη εφημερίδα,
ο Σιλέγκοφ εξηγώντας την άποψή του, λέει
πως όταν μιλά κάποιος για τέτοιου είδους
εθνότητες, κράτη και λαούς, αναφέρεται
στα τελευταία τριακόσια χρόνια, ενώ ο
Μέγας Αλέξανδρος υπήρξε δυο χιλιάδες
τριακόσια πριν, και υπογραμμίζει πως ο
ίδιος προτιμά να τον βλέπει περισσότερο
ως τον ηγέτη που εκπολίτισε όλο τον
κόσμο.
Ο
δήμαρχος των Σκοπίων και αντιπρόεδρος
των Σοσιαλιστών στην ΠΓΔΜ εκφάζει τη
βούληση τόσο του ίδιου όσο και του φίλου
του, όπως τον αποκαλεί, Ζόραν Ζάεφ,
να λύνουν προβλήματα και όχι να
δημιουργούν. «Αυτή είναι η συμπεριφορά,
η στάση μας, εκείνου ως πρωθυπουργού κι
εμένα ως δημάρχου Σκοπίων: είναι καλύτερο
να λύνεις προβλήματα παρά να τα αγνοείς»
αναφέρει χαρακτηριστικά. Σε αυτό το
πλαίσιο, διέκρινε διάθεση και βούληση
να λυθεί το ζήτημα και από τις κυβερνήσεις
τόσο των Σκοπίων όσο και της Αθήνας.
Αναφερόμενος
στον πρώην πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ Νίκολα
Γκρούεφσκι, χαρακτήρισε τον λόγο του
εθνικιστικό και σημείωσε πως ίσως στην
αρχή της πολιτικής του καριέρας να
φαινόταν κατά έναν τρόπο ελκυστικός,
αλλά σύντομα κατάλαβαν ως κοινωνία ότι
αποτελεί πρόβλημα και ακόμη περισσότερο
ότι αυτός έχει μετατραπεί σε δικό τους
πρόβλημα που πρέπει να λύσουν.
Ερωτηθείς
για τις αλυτρωτικές διαθέσεις της ΠΓΔΜ,
ο δήμαρχος των Σκοπίων υποστηρίζει πως
η χώρα του άλλαξε το Σύνταγμα όσον αφορά
αυτό το θέμα το 1992 και ότι δεν υπάρχει
άρθρο που να υποστηρίζει κάτι τέτοιο
για καμιά χώρα. Μάλιστα, προσθέτει,
υπάρχει άρθρο που λέει ότι δεν υπάρχουν
εδαφικές απαιτήσεις προς τις γειτονικές
χώρες.
Τέλος,
ο κ. Σιλέγκοφ αναφερόμενος στα οφέλη
από την εξεύρεση λύσης στο ονοματολιγικό
με την Ελλάδα, τόνισε πως θα βοηθήσει
τη χώρα του να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις
για να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ.
