Ευρώπη
και Δυτικά Βαλκάνια
Της
ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΟΥΛΑΔΑΚΗ*
Για
κάποιο διάστημα τα Βαλκάνια δεν
αποτελούσαν είδηση. Με τα γεγονότα όμως
στην ΠΓΔΜ επανήλθαν στο προσκήνιο. Η
κατάσταση χαρακτηρίζεται από κρίση
διακυβέρνησης, στασιμότητα, αναβίωση
του εθνικισμού, ανεργία, μετανάστευση
των νέων και γενικευμένη διαφθορά. Η ΕΕ
που πρωταγωνίστησε στην ευρωπαϊκή
προοπτική των χωρών αυτών, έθεσε σε
προτεραιότητα άλλα ζητήματα όπως η
οικονομική κρίση, το Brexit,
η πορεία ολοκλήρωσης της Ενωσης, το
Προσφυγικό. Ομως η απώλεια ελπίδας για
μια ευρωπαϊκή προοπτική αυτών των χωρών
μπορεί να αποδειχθεί παράγοντας αστάθειας
και τελμάτωσης, τη στιγμή που έχουν
επιστρέφει και άλλοι παίκτες όπως η
Ρωσία, η Τουρκία, η Κίνα, που ανταγωνίζονται
για επιρροή στην περιοχή.
Η
Ρωσία προσφέρει φτηνό πετρέλαιο, φυσικό
αέριο, πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής
ενέργειας σε συνδυασμό με αναβίωση ενός
ένδοξου παρελθόντος. Για την Κίνα η ΠΓΔΜ
διαδραματίζει βασικό ρόλο στην εφαρμογή
της πολιτικής One Belt – One Road (
μία ζώνη – ένας δρόμος ), όντας ο
βόρειος γείτονας της Ελλάδας και πέρασμα
στη Σερβία για εμπορεύματα που φθάνουν
στο λιμάνι του Πειραιά.
Η
Αλβανία σε μόνιμη κρίση εδώ και 25 χρόνια
με έντονη εγκληματική δραστηριότητα,
κυρίως με το εμπόριο ναρκωτικών. Η Βοσνία
με το ιδιότυπο ομοσπονδιακό καθεστώς
που αποδείχθηκε πλήρως δυσλειτουργικό.
Η συμφωνία του Ντέιτον πέτυχε μεν τον
στόχο που ήταν ο τερματισμός του πολέμου,
αλλά απέτυχε στον δεύτερο στόχο που
ήταν η δημιουργία λειτουργικού κράτους.
Στην
ΠΓΔΜ η συμφωνία της Αχρίδας επανέφερε
μια επίπλαστη ειρήνη. Κατάφερε να
τερματιστούν οι ένοπλες συγκρούσεις,
αλλά δεν κατόρθωσε να αντιμετωπίσει
τις γενεσιουργούς αιτίες που οδήγησαν
στις έντονες συγκρούσεις μεταξύ των
δύο κοινοτήτων και να οικοδομήσει ενιαία
και ισχυρή εθνική ταυτότητα.
Η
25χρονη δε διαμάχη με την Ελλάδα γύρω
από το όνομά της και το βέτο της χώρας
μας σε συνδυασμό με την αδιαλλαξία των
Σκοπιών ναρκοθετεί την ομαλή πορεία
προς τον εκδημοκρατισμό.
Η
Σερβία, η μεγαλύτερή και πολυπληθέστερη
χώρα, ενδεχομένως το κλειδί για την
περιοχή, έχει ιδιαίτερες σχέσεις με τη
Ρωσία, ενώ αναβιώνει ξανά ο εθνικισμός.
Μια
φιλευρωπαΐκή Σερβία ωστόσο θα αποτελούσε
περιφερειακό καταλύτη αλλαγής σε θετική
κατεύθυνση για το σύνολο της περιοχής.
Το
Κόσοβο μετά τη μονομερή κήρυξη της
ανεξαρτησίας του το 2008 με βάση το σχέδιο
Αχτισαάρι βυθίζεται στη διαφθορά,
στην ανεργία, στο οργανωμένο έγκλημα,
ενώ οι εντάσεις με τη Σερβία συνεχίζονται.
Στο
Μαυροβούνιο η ψηφοφορία για την ένταξη
στο ΝΑΤΟ πέρασε μεν από τη Βουλή, αλλά
η χώρα είναι βαθιά διαιρεμένη ανάμεσα
στους φιλοδυτικούς και στους ρωσόφιλους,
ενώ υπήρξαν και καταγγελίες ότι οι
ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ήταν
αναμεμειγμένες σε συνωμοσία για τη
δολοφονία του τότε πρωθυπουργού της
χώρας, κάτι που η Ρωσία αρνείται.
Η
Ευρωπαϊκή Ενωση θεώρησε τη σταθερότητα
της περιοχής δεδομένη, αλλά έκανε λάθος.
Είναι σαφές ότι η ΕΕ εξακολουθεί να
συνιστά εγγύηση ευημερίας και σταθερότητας.
Η ευρωπαϊκή προοπτική έχει αποδειχθεί
ότι αναγκάζει ακόμα και τις διεφθαρμένες
ελίτ να συμμορφωθούν με κάποιους βασικούς
κανόνες. Η πολιτική του αυτόματου πιλότου
δεν φτάνει.
*Η
Βασιλική Σουλαδάκη είναι διεθνολόγος,
μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής
του ΠΑΣΟΚ
ΠΗΓΗ:
Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 8 Μαϊου 2017
