H πρώτη ολοκληρωμένη
παρουσίαση
της ανασκαφής στον
τύμβο Καστά.
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟΝ
ΜΕΓΑ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ!
Ο εντοπισμός νομισμάτων
με το πρόσωπο του Μ. Αλεξάνδρου, αλλά
και νομίσματα του 2ου αιώνα π.Χ. και του
3ου αιώνα μ.Χ. είναι το νεώτερο στοιχεία
από την ανασκαφή στον αρχαίο τάφο της
Αμφίπολης, όπως έγινε γνωστό στη διάρκεια
των επιστημονικών ανακοινώσεων, το
Σάββατο, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του
υπουργείου Πολιτισμού, παρουσία του
ίδιου του υπουργού κ. Κώστα Τασούλα.
Οι ανακοινώσεις έγιναν
από την επικεφαλής της ανασκαφής και
προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων
Σερρών Κατερίνα Περιστέρη, τον
αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή και
τον πολιτικό μηχανικό Δημήτρη Εγγλέζο.
Πέπλο μυστηρίου συνεχίζει
να καλύπτει την ταυτότητα του νεκρού,
καθώς ακόμα δεν έχει ξεκινήσει η
ανθρωπολογική μελέτη. Ενδεχομένως εντός
των προσεχών ημερών να ανακοινωθεί η
επιστημονική ομάδα που θα αναλάβει την
μελέτη.
«Δεν αναφερόμαστε
σε ονόματα» δήλωσε η Κ. Περιστέρη,
επαναλαμβάνοντας πως δεδομένης της
θέσης του λέοντος στην κορυφή του λόφου,
ενδεχομένως ο τάφος να ανήκει σε στρατηγό.
Αίσθηση προκάλεσε η απάντησή της ότι
«τίποτα δεν
μπορεί να αποκλειστεί» όταν
ρωτήθηκε εάν ο νεκρός μπορεί να είναι
μέλος της οικογένειας του Μ. Αλεξάνδρου.
Παράλληλα, αίσθηση
προκάλεσε στην κατάμεστη αίθουσα η
αποκάλυψη που έκανε η ομάδα της Αμφίπολης
πως εκεί βρέθηκαν νομίσματα του 2ου
αιώνα, του Αλέξανδρου του Γ', αλλά και
στοιχεία κεραμικής, κάτι που δεν είχε
ανακοινωθεί έως τώρα, προκαλώντας την
έκπληξη των παρισταμένων. Σε ερώτηση
για περισσότερες διευκρινίσεις για τα
νομίσματα, η απάντηση της κ. Περιστέρη
ήταν πως ακόμη το θέμα είναι στη φάση
της επεξεργασίας, ενώ δεν δόθηκε απάντηση
στο ερώτημα γιατί είναι ακόμη στο μουσείο
τα επιστύλια με τις ανθρώπινες παραστάσεις,
που βρέθηκαν πριν από δύο μήνες και την
ύπαρξή τους αποκάλυψε ο Κώστας Τασούλας
μόλις την προηγούμενη εβδομάδα.
Έπειτα, δε, από επίμονες
ερωτήσεις δημοσιογράφων παρουσιάστηκε,
για πρώτη φορά, φωτογραφία από τη
διαδικασία απομάκρυνσης των οστών, μαζί
με τα χώματα, από τον τάφο.
Η παρέμβαση Μενδώνη
για τον σκελετό
Όταν η ένταση... ανέβηκε
με την άρνηση της Κατερίνας Περιστέρη
να απαντήσει στις επίμονες ερωτήσεις
για το πως και που βρέθηκε ο σκελετός,
στη συζήτηση παρενέβη η γγ του υπουργείου
Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, που άδειασε
την επικεφαλής των ανασκαφών.
«Επειδή δεν μου
αρέσουν οι ερωτήσεις που γίνονται αλλά
ούτε και οι απαντήσεις που δίνονται»,
είπε παρεμβαίνοντας και στη συνέχεια
έδωσε πληροφορίες που δεν είχαμε ακούσει
άλλη φορά για τον σκελετό της Αμφίπολης,
του οποίου δόθηκε φωτογραφία. Το κρανίο
βρέθηκε σε κάποια απόσταση από το όρυγμα,
ακριβώς απέξω από αυτό εντοπίστηκε η
κάτω γνάθος και μέσα στο όρυγμα βρέθηκε
το μεγαλύτερο μέρος του σκελετικού
υλικού.
Σύμφωνα με την κα
Μενδώνη, αν παρατηρήσει κανείς τα οστά
βλέπει ότι έχει και τα μεγάλα κόκαλα
των ποδιών και τα κόκαλα των χεριών,
πλευρά και μέλη της σπονδυλικής στήλης,
καθώς και τη λεκάνη, η οποία από την
πτώση των άνω λίθων είναι σε πολύ
αποσπασματική κατάσταση, ώστε να μην
επιτρέπει στους αρχαιολόγους να πουν
αν είναι ανδρική ή γυναικεία.
Αναφερόμενη, δε, στις
δηλώσεις που είχε κάνει προηγουμένως
η κ. Περιστέρη ότι αφαιρέθηκαν μαζί με
τα οστά χώματα, αυτό, όπως είπε, έγινε
«για τον πολύ απλό λόγο ότι αν το
σύγχρονο γενετικό υλικό, δηλαδή τα χέρια
αρχαιολόγων, εργατών κλπ., άγγιζαν το
αρχαίο, αυτομάτως θα εξαφάνιζαν ή θα
διατάραζαν πληροφορίες τις οποίες
μπορεί να έχει διασώσει η γη».
Τέλος, η κυρία Μενδώνη
ανέφερε ότι ακόμη και οι λάμπες που
χρησιμοποιήθηκαν στην ανασκαφή ήταν
τύπου ορυχείου, λόγω των ειδικών συνθηκών
στον Τύμβο Καστά. Γι' αυτό και ενεπλάκη
η Εγνατία ΑΕ, κατόπιν πρόσκλησης της
κας Μενδώνη, ενώ τόνισε ότι η Εγνατία
ΑΕ δεν είναι ιδιωτική εταιρία.
Όσον αφορά στη γεωφυσική
διασκόπηση που πραγματοποιείται από
τους επιστήμονες του ΑΠΘ και η οποία θα
καθορίσει τα επόμενα βήματα των
αρχαιολόγων στον Τύμβο Καστά, η κ.
Περιστέρη είπε ότι ακριβείς απαντήσεις
θα υπάρχουν σε δύο με τρεις μήνες.
Ισχυρή παρουσία
τυμβωρύχων
Σύμφωνα με τα στοιχεία
που παρουσιάστηκαν, ο τάφος αποτελούσε
ένα ανοιχτό λατρευτικό μνημείο και οι
πρώτοι χώροι του πιθανότητα ήταν
επισκέψιμοι.
Ωστόσο, κατά την
αρχαιότητα το μνημείο δέχθηκε καταστροφές
και συλήσεις. «Ένα τέτοιο μνημείο δεν
ήταν εύκολο να μην γίνει στόχος τυμβωρύχων»
είπε χαρακτηριστικά η Κ. Περιστέρη.
Όπως ανέφερε ο αρχιτέκτονας
Μιχάλης Λεφαντζής, η επίχωση και οι
σφραγιστικοί τοίχοι έγιναν κατά τα
ρωμαϊκά χρόνια. Ειδικά για τους τοίχους
σφράγισης, ο κ. Λεφαντζής είπε ότι
κατασκευάστηκαν από υλικό που αφαιρέθηκε
από άλλο σημείο του μνημείου.
Η ισχυρή παρουσία
τυμβωρύχων είχε διαπιστωθεί άλλωστε
μόλις αποκαλύφθηκε ο σκελετός, καθώς
στο εσωτερικό του τάφου δεν βρέθηκαν
κτερίσματα, παρά μόνο κάποια διακοσμητικά
στοιχεία από το φέρετρο του νεκρού.
Προγενέστερο το όρυγμα
Ιδιαίτερα σημαντικό
στοιχείο το οποίο θα απασχολήσει τους
επιστήμονες στη μελέτη του μνημείου
είναι η διαπίστωση του πολιτικού
μηχανικού Δημήτρη Εγγλέζου ότι το
τεχνητό όρυγμα, κάτω από το δάπεδο του
τρίτου θαλάμου, στο οποίο βρέθηκε ο
σκελετός, προηγήθηκε της θολωτής
κατασκευής. Προς το παρόν, όμως, δεν
είναι γνωστή η χρονική διαφορά μεταξύ
της κατασκευής του ορύγματος και του
μνημείου.
Ο κ. Εγγλέζος, ο οποίος
αναφέρθηκε αναλυτικά στις εργασίες
στερέωσης, υποστύλωσης και αντιστήριξης
που έγιναν στο μνημείο, τόνισε ότι ο
βασικότερος παράγων καταπόνησης του
μνημείου είναι οι αποθέσεις χωμάτων
προηγούμενων ανασκαφών.
Πώς καταστράφηκε η
Καρυάτιδα
Σύμφωνα με την Κατερίνα
Περιστέρη, το πρόσωπο της ανατολικής
Καρυάτιδας καταστράφηκε κατά την πτώση
μίας μαρμάρινης δοκού, η οποία βρέθηκα
κατά την ανασκαφή μέσα στην αμμώδη
επίχωση.
Η δοκός αυτή του
επιστυλίου, αυτού που βρισκόταν πάνω
από τις Καρυάτιδες, πέφτοντας, κατέστρεψε
το κεφάλι της μίας Κόρης (αυτής που
βρίσκεται δεξιά), οδηγώντας έτσι την
ανασκαφική ομάδα στο συμπέρασμα ότι η
εκδοχή περί βανδαλισμού του συγκεκριμένου
αγάλματος αποκλείεται.
Η έρευνα από το 2012 ώς
το 2014
Στην αρχή της ομιλίας
της η Κ. Περιστέρη αναφέρθηκε στα στάδια
της αρχαιολογικής έρευνας από το 2012
μέχρι το 2014. «Ξεκινήσαμε να βρούμε
τι συμβαίνει σε αυτόν τον λόφο-μυστήριο.
Κάποιοι υποστήριζαν ότι δεν υπήρχε
τίποτα. Αυτό για εμάς ήταν το έναυσμα.
Οι ντόπιοι έλεγαν ότι έκρυβε τον τάφο
της βασίλισσας» είπε.
Το 2012 ξεκίνησε η
οριοθέτηση του τύμβου και το αντίθημα
που εντοπίστηκε αποτέλεσε τον «οδηγό»
για τη συνέχιση της έρευνας. Εν συνεχεία,
σύμφωνα με την κ. Περιστέρη, βρέθηκαν
τα μαρμάρινα μέλη του ταφικού περιβόλου,
ενώ μόλις φέτος, στα τελευταία 30-40 μέτρα
του περιβόλου, εντοπίστηκε η είσοδος
του μνημείου.
Η καταστροφή του
περιβόλου διαπιστώθηκε το 2013. Όπως
προέκυψε από τα στοιχεία της έρευνας,
η απομάκρυνση αρχιτεκτονικών μελών,
που χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς,
όπως η κατασκευή φραγμάτων, έγινε κατά
τη ρωμαϊκή περίοδο.
«Τώρα ξεκινάει το
δύσκολο έργο, η μελέτη που θα μας δώσει
τα συμπεράσματα» τόνισε η επικεφαλής
της ανασκαφής.
Για τη χρονολόγηση του
μνημείου, η κ. Περιστέρη επανέλαβε τόσο
το ψηφιδωτό, όσο και τα υπόλοιπα ευρήματα
δείχνουν το τελευταίο τέταρτο του 4ου
αι. π.Χ.
Ειδικά για το ψηφιδωτό
με την αρπαγή της Περσεφόνης, η κ.
Περιστέρη είπε ότι έχουν βρεθεί αρκετές
ψηφίδες και αυτή την περίοδο γίνεται η
συγκόλληση. «Είμαστε σε καλό δρόμο,
ώστε να βάλουμε τα κομμάτια στη θέση
τους» ανέφερε.
Τέλος, η αρχαιολόγος
ρωτήθηκε και για το θέμα της επικοινωνιακής
διαχείρισης της ανασκαφής αλλά και για
την επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη
Σαμαρά.
Η κα Περιστέρη απάντησε
ότι το κέρδος του μνημείου απ’ όλα αυτά
ήταν ότι σώθηκε από τυχόν αρχαιοκάπηλους
αφού η αρχαιοκαπηλία οργιάζει στην
περιοχή.
«Οποιοσδήποτε
πρωθυπουργός να ήταν, όχι μόνο ο κ.
Σαμαράς θα είχε ασχοληθεί. Βοήθησε στο
να ληφθούν μέτρα ασφαλείας. Εχουμε
φύλαξη με όπλα την νύχτα. Εμείς δεν θα
μπορούσαμε να έχουμε τόση ασφάλεια».
Σε διαφορετική περίπτωση
όπως πρόσθεσε «πρώτα θα πήγαιναν οι
αρχαιοκάπηλοι και μετά εμείς. Νομίζετε
ότι φτάνουν λίγοι φύλακες αρχαιοτήτων;
Δεν θα μπορούσαμε από την αστυνομία
να έχουμε τόση προστασία».
Τη συζήτηση συντόνισαν
ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλης
Λαμπρινουδάκης, και ο αρχαιολόγος,
διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης,
Νίκος Σταμπολίδης, που τόνισαν, όπως
και οι μελετητές του μνημείου, ότι από
εδώ και πέρα αρχίζει ο δύσκολος δρόμος
της έρευνας.
ΠΗΓΕΣ: Διάφορες
σημερινές ιστοσελίδες.
