«Ασύλητος ο θησαυρός
της Αμφίπολης»
Υπόγειο και σε μεγάλο
βάθος το κυρίως τμήμα του τάφου
Ο τάφος της Αμφίπολης
πρώτα εξέπληξε με το μέγεθος, ύστερα με
τον πλούσιο διάκοσμό του και τώρα
εκπλήσσει και με τον τρόπο κατασκευής
του.
Μπορεί τα χρώματα, οι
Σφίγγες και τα αγάλματα να έχουν αφήσει
τους πάντες άφωνους, όμως οι αρχαιολόγοι
έχουν μείνει το εξίσου άφωνοι από το
γεγονός ότι καθημερινά έρχονται
αντιμέτωποι και με μια νέα έκπληξη σε
ό,τι αφορά το ίδιο το κτήριο.
Πρόκειται με βεβαιότητα
για τον μεγαλύτερο μακεδονικού τύπου
τάφο που έχει εντοπιστεί. Όμως ενός
μέχρις ενός σημείου το μνημείο ακολουθεί
τα πρότυπα των μακεδονικών τάφων, ενώ
φυσικά βρίσκεται στο έδαφος της Μακεδονίας
και υπολογίζεται ως έργο της περιόδου
αμέσως μετά την εκστρατεία του Μ.
Αλεξάνδρου με την μεγάλη ανάπτυξη της
περιοχής, κατασκευαστικές (και όχι μόνο)
λεπτομέρειες του δίνουν μια πολύ
ιδιαίτερη μορφή.
“Ο τάφος είναι
ασύλητος”
Αρχικά υπήρξε απογοήτευση.
Ένα μεγάλο άνοιγμα στον τοίχο έδειχνε
πως ανθρώπινο χέρι είχε αφαιρέσει λίθους
και πιθανότατα κάποιοι είχαν επιχειρήσει
να μπουν.
Οι φόβοι επιβεβαιώθηκαν
και στον επόμενο τοίχο αμέσως μετά τις
“Καρυάτιδες”. Υπήρχαν και πάλι ενδείξεις
ότι είχαν μπει τυμβωρύχοι. Πιθανότατα
μάλιστα στα αρχαία χρόνια, όταν ακόμη
το μνημείο ήταν σχετικά νέο. Όταν ήταν
ακόμη γνωστό ποιος είχε ταφεί και
πιθανότατα είχε επιχειρηθεί να γίνει
αρπαγή των πλούσιων κτερισμάτων (συνήθως
χρυσών) που συνόδευαν τον νεκρό στον
τάφο.
Ξαφνικά όμως τα δεδομένα
άλλαξαν. Οι αρχαιολόγοι έφτασαν και
στον επόμενο τοίχο και κυριολεκτικά
έπεσαν σε ... αδιέξοδο. Βρήκαν μια ακόμη
οπή, αυτή τη φορά μικρότερη. Φαίνεται
ότι οι αρχαίοι τυμβωρύχοι βρέθηκαν και
εκείνοι αντιμέτωποι με τον γρίφο του
τάφου που δεν συνεχίζεται σε ευθεία,
όπως οι υπόλοι Μακεδονικοί. Βρέθηκαν
σε ανάχωμα που δεν βγάζει πουθενά και
φαίνεται ότι εγκατέλειψαν. Μάλιστα η
τρύπα σε αυτόν τον χώρο είναι μικρή,
δείχνει ότι μάλλον οι τυμβωρύχοι είδαν
το αδιέξοδο και αποφάσισαν να μην
συνεχίσουν.
Παράλληλα η μικρή
είσοδος που βρέθηκε αρκετά πιο αριστερά
από τις άλλες δείχνει ότι ο τάφος
συνεχίζει προς τα κάτω. Είναι πιθανότατα
υπόσκαφος και σε επίπεδο πολύ πιο κάτω
από τους προηγούμενους θαλάμους.
Αυτό και μόνο το γεγονός
κάνει τους αρχαιολόγους να ελπίζουν
και σε κάτι άλλο. Ο νεκρικός θάλαμος
έτσι όπως είναι υπόγειος προσθέτει
αρκετά μέτρα προσπάθειας σε εκείνους
που επιχείρησαν να μπουν με την “κλασική”
μέθοδο των τυμβωρύχων. Ακόμη δηλαδή και
εάν κάποιοι έσκαψαν το λεγόμενο πηγάδι
από το κέντρο του τύμβου και προς τα
κάτω θεωρείται αδύνατο να έφτασαν σε
τέτοιο βάθος, ενώ πιθανότατα εάν ο τάφος
είναι υπόσκαφος δεν κατάφεραν να βρουν
ούτε την οροφή η οποία είναι πολύ πιθανό
να είναι φυσική, αποτελούμενη από βράχο
και όχι από λίθους που απαρτίζουν θόλο
όπως στους υπόλοιπους μακεδονικούς
τάφους.
Έτσι οι αρχαιολόγοι
στην Αμφίπολη εδώ και λίγες ημέρες
χαμογελούν. Είναι πολύ πιθανό πλέον οι
θησαυροί του τάφου να είναι στη θέση
τους. Είναι πολύ πιθανό πλέον οι
κατασκευαστές να κέρδισαν το στοίχημα
και να προστάτεψαν τον νεκρό και τα
πολύτιμα κτερίσματά του. Όμως ποιοι
ήταν αυτοί που έκτισαν και έκρυψαν το
μνημείο...
“Το ... τρικ των
Αιγυπτίων”
Ο όγκος του μνημείου
είναι δεδομένο ότι δεν θα επέτρεπε να
μείνει κρυφό το σημείο. Αντίθετα ήταν
κατασκευασμένο για να επιδεικνύεται.
Έπρεπε όμως παράλληλα να μείνει ασύλητο.
Να μην μπορέσει κανείς να βεβηλώσει τον
νεκρό.
Η περίοδος που
κατασκευάστηκε ο τάφος αφήνει κάποιες
υπόνοιες. Όλα δείχνουν ότι έχει ακολουθηθεί
το ... τρικ των Αιγυπτίων. Η μέθοδος που
ακολουθήθηκε για την προστασία των
τάφων των Φαραώ.
Οι Αιγύπτιοι συνήθιζαν
να κατασκευάζουν υπόγειους άλλα πολύ
πλούσιους τάφους τους οποίους στη
συνέχεια “παραγέμιζαν” με άμμο για να
εξαφανίσουν τα ίχνη της εισόδου.
Στον τάφο της Αμφίπολης
το... τρικ των Αιγυπτίων φάνηκε αρχικά
στο χώμα που τοποθετήθηκε σε συνδυασμό
με τους αλλεπάλληλους διαφραγματικούς
τοίχους που εμπόδιζαν την πρόσβαση.
Τώρα αποκαλύπτεται ότι ο τάφος είναι
από ένα σημείο και πέρα και υπόγειος,
ένα δεύτερο στοιχείο που παραπέμπει
στα κόλπα των Αιγυπτίων.
Πολλοί αρχαιολόγοι
ισχυρίζονται ότι πλέον είχε γίνει γνωστό
και στους Έλληνες το αιγυπτιακό κόλπο,
πιθανότατα μάλιστα στην ελληνιστική
περίοδο όπου πλέον η ανατολικά άκρη της
λεκάνης της Μεσογείου είχε ενοποιηθεί
ήταν πιο εύκολη η μεταφορά τεχνογνωσίας
και έτσι ίσως επιλέχθηκε ο “μεγάλος
νεκρός” να προστατευθεί με όλα τα γνωστά
μέσα της εποχής.
ΠΗΓΗ: newsit.gr
ΑΜΦΙΠΟΛΗ: Το ύψος του
τάφου ξεπερνάει τα 7 μέτρα
Υπόγειος και με σκάλες
ο τρίτος θάλαμος
Του
Βασίλη Τσακίρογλου
Το καινούργιο αίνιγμα
του Τύμβου Καστά -αλλά ταυτόχρονα και
μια αφορμή αισιοδοξίας για την ακεραιότητα
των περιεχομένων του- συνιστά ο τρίτος
θάλαμος.
Τρία στοιχεία συνθέτουν
τον νέο γρίφο: Το μεγαλύτερο ύψος του
τρίτου ταφικού δωματίου, η μικρή και
έκκεντρη σε σχέση με τις τρεις προηγούμενες
είσοδος και, κυρίως, το ότι δεν υπάρχει
οπή στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο,
αλλά απλώς μερικοί αποκολληθέντες
λιθόπλινθοι, πιθανότατα από φυσικά
αίτια.
Οι ερευνητές προχωρούν
πλέον με τις προσεκτικές κινήσεις
χειρουργού, καθώς η πρακτική «βυθομέτρηση»
του τρίτου θαλάμου έγινε με χειροκίνητο
γεωτρύπανο. Προχωρώντας εκατοστό προς
εκατοστό, το μήκος του εργαλείου
εξαντλήθηκε, χωρίς να συναντήσει στη
διαδρομή του άλλο υλικό εκτός από το
ενδοτικό αμμόχωμα της επίχωσης. Το πρώτο
πρόχειρο συμπέρασμα ύστερα από αυτή
την επέμβαση ήταν ότι το ύψος του τρίτου
θαλάμου εντός του Τύμβου Καστά είναι
τουλάχιστον επτά μέτρα.
Η διαφορά ύψους ανάμεσα
στον τελευταίο χώρο που έχει αποκαλυφθεί
έως τώρα και τους προηγούμενους, η οποία
πιθανώς υπερβαίνει το μισό μέτρο,
παραπέμπει σε μια υπόσκαφη ταφική
κατασκευή. Εάν, δηλαδή, υπάρχουν ανθρώπινα
υπολείμματα, έπιπλα, κινητά αντικείμενα
κ.λ.π. στον συγκεκριμένο θάλαμο -ή και
στον επόμενο- τότε αυτά μάλλον βρίσκονται
κυριολεκτικά θαμμένα στη γη.
Επ' αυτού συνηγορεί
πιθανότατα και μία από τις αρχικές
εκτιμήσεις των ερευνητών, οι οποίοι
μιλούσαν ακόμη και για το ενδεχόμενο
μιας λαξευτής κατασκευής, βαθιά μέσα
στον Τύμβο.
Εικάζεται σχετικά ότι
προτού δημιουργηθεί ο τεχνητός γήλοφος
στη θέση Καστά, υπήρχαν βραχώδεις όγκοι,
τους οποίους ο κατασκευαστής του ταφικού
μνημείου ήταν αναγκασμένος να λάβει
υπόψη του. Και είτε τους παρέκαμψε, είτε
τους ενσωμάτωσε στο σχέδιό του.
Πάντως, εφόσον υπάρχει
διαφορά επιπέδου μεταξύ των δύο πρώτων
και του τρίτου χώρου, το πιθανότερο
είναι ότι μόλις αρχίσουν να αφαιρούνται
οι επιχώσεις από τον τρίτο θάλαμο, δηλαδή
πίσω από τον τοίχο με το ιωνικό περιθύρωμα,
θα αρχίσουν να ξεπροβάλλουν σκαλοπάτια.
Η εκδοχή της ύπαρξης ενός κεκλιμένου
διαδρόμου τύπου «ράμπας», δεν φαίνεται
να συνάδει με το πνεύμα της μεγαλοπρέπειας
του ταφικού μνημείου.
Το δεύτερο νέο στοιχείο
που προβληματίζει έντονα τους αρχαιολόγους,
είναι η μικρή θύρα που αποκαλύφθηκε
στον τέταρτο τοίχο, με άνοιγμα πλάτους
μόλις 96 εκ. αντί του 1.68 μ. των τριών
προηγούμενων θυρωμάτων.
Γιατί αυτή η είσοδος
είναι πιο στενή, σαν να οδηγεί σε κρύπτη;
Γιατί είναι τοποθετημένη πιο αριστερά
και όχι σε ευθεία με τις τρεις πρώτες;
Ποιο είναι το ύψος της, εφόσον το πάτωμα
του τρίτου θαλάμου είναι χαμηλότερο;
Βέβαια, το κυριότερο ζήτημα που θέτει
η θύρα που εντοπίστηκε στον τέταρτο ή
«Κίτρινο» τοίχο είναι το τι κρύβει πίσω
της και το πού οδηγεί. Δεν αποκλείεται
καθόλου ότι, περνώντας μέσα από αυτό το
στενό πέρασμα οι αρχαιολόγοι, θα βρουν
το «κλειδί» για την αποκωδικοποίηση
του τάφου της Αμφίπολης.
Τέλος, όπως διευκρινίστηκε
στο protothema.gr από τους εκπροσώπους του
υπουργείου Πολιτισμού, τα κομμάτια του
τέταρτου τοίχου που φαίνονται να λείπουν
από το πάνω δεξί τμήμα του τέταρτου
τοίχου, δεν συνδέονται με ανθρώπινη
ενέργεια. Πρόκειται, μάλλον, για πλίνθους
οι οποίοι αποκολλήθηκαν, πιθανώς εξαιτίας
κάποιας σεισμικής δόνησης.
Το στοιχείο αυτό είναι
κρίσιμο, καθώς ενισχύει την πεποίθηση
της κυρίας Κατερίνας Περιστέρη και των
συνεργατών της, περί μη σύλησης του
τάφου της Αμφίπολης. Εάν υποτεθεί ότι
οι τυμβωρύχοι είχαν καταφέρει να
διεισδύσουν ως τον τρίτο θάλαμο, μοιάζει
πλέον πολύ πιθανόν να εγκατέλειψαν την
προσπάθεια, αποκαρδιωμένοι από την
σύνθετη, σαδιστικά πανούργα θα έλεγε
κανείς, σφράγιση του μνημείου.
Ο τρίτος θάλαμος, είτε
λόγω του αυξημένου βάθους και άρα της
μεγαλύτερης ποσότητας επιχώσεων, είτε
λόγω της (σχεδόν) ακέραιης κατάστασης
στην οποία βρέθηκε ο τέταρτος τοίχος,
αποτελεί την πιο ισχυρή μέχρι στιγμής
ένδειξη ότι το όποιο περιεχόμενο του
τάφου παραμένει ανέγγιχτο.
ΠΗΓΗ: protothema.gr
Μενδώνη: Ο κατασκευαστής
του Τάφου είχε
λάβει μέτρα για να
αποφύγει την τυμβωρυχία
«Η ανασκαφή θέλει
το χρόνο της», δήλωσε η Γενική
Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού,
Λίνα Μενδώνη, εξηγώντας πως «δεν
ξέρουμε ακόμα τι κρύβεται στον τρίτο
θάλαμο, για να πάμε στον τέταρτο».
Η ανασκαφή είναι μία αυστηρά επιστημονική
διαδικασία, είπε στον Ant1, «δεν μπορείς
να τη βιάσεις, μπορείς, όμως να την
επιταχύνεις, λαμβάνοντας, παίρνοντας
κάποια συγκεκριμένα μέτρα προστασίας
για τους εργαζόμενους και για το μνημείο».
Η κ. Μενδώνη τόνισε ότι
έχει στηθεί στο μνημείο ένα πλήρες και
σύγχρονο εργοτάξιο, καθώς υπάρχει ανάγκη
υποστήλωσης, που «οφείλεται όχι στο ότι
δεν είναι σε καλή κατάσταση, αλλά ότι
από την κατασκευαστική του δομή ήταν
επιχωσμένο με ποταμίσια άμμο», σε μια
προσπάθεια αποτρεπτική για σύλληση.
«Οι κατασκευαστές είχαν λάβει μέτρα
πρόνοιας για να αποφύγουν την τυμβωρυχία»
είπε χαρακτηριστικά.
