22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014

ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΑΛΑΜΟ

Τα μυστικά των Καρυάτιδων

«ΤΩΡΑ ΠΟΥ οι Καρυάτιδες αποκαλύφθηκαν ολόκληρες μπορούμε να μιλήσουμε για ένα εύρημα συγκλονιστικό», σημειώνει στον «Ε.Τ.» η διευθύντρια της Γ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ελένη Μπάνου. «Πρόκειται», προσθέτει η γνωστή αρχαιολόγος, «για έργα εξαιρετικά, με αθηναϊκή πνοή, που δεν έχουν αυτό το βαρύ και λίγο άκομψο στιλ των ρωμαϊκών χρόνων. Συμφωνώ με την ανασκαφέα Κατερίνα Περιστέρη γιατί όλα τα στοιχεία δείχνουν πως το μνημείο χρονολογείται στον 4ο αιώνα πΧ. Η ποιότητα των γλυπτών δείχνει ότι δεν ανήκουν σε επαρχιακό εργαστήριο. Ο τεχνίτης τους έχει θητεύσει σίγουρα σε εργαστήριο της Αθήνας. Μιλάμε για γλύπτη με πολύ καλό χέρι». Οι σχεδόν ολόγλυφες Καρυάτιδες αποκαλύφθηκαν όταν αφαιρέθηκαν τρεις ακόμη σειρές από τους πωρόλιθους του τοίχου σφράγισης μπροστά από το δεύτερο διαφραγματικό τοίχο.

Πιο ψηλές

Το ύψος των γλυπτών φτάνει τα 2,27 μέτρα, είναι δηλαδή κατά τι υψηλότερα των Καρυάτιδων του

Ερεχθείου, που έχουν ύψος 2,20 μέτρα Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, τα δύο

γλυπτά «φορούν ποδήρη χιτώνα και μακρύ κροσσωτό ιμάτιο με πλούσιες πτυχώσεις».

Σε αντίθεση με τις Κόρες του Ερεχθείου, που ο χιτώνας καλύπτει εντελώς τα πόδια, στις Καρυάτιδες της Αμφίπολης τα ακροδάχτυλα των ποδιών αποδίδονται με εξαιρετική λεπτομέρεια.

Φέρουν κοθόρνους (είδος μπότας με χοντρή σόλα που δενόταν μπροστά με κορδόνια και ταίριαζε

και στα δύο πόδια), στους οποίους διασώζεται το κόκκινο και κίτρινο χρώμα της διακόσμησης τους. Στις επιχώσεις βρέθηκαν τμήματα από τα χέρια των γλυπτών, γεγονός που θα βοηθήσει στην ερμηνεία και ίσως στην αποκατάσταση τους.

Οι δύο Καρυάτιδες στέκονται σε μαρμάρινα βάθρα, μήκους 1,33 μ. και πλάτους 0,68 μ., «τα οποία

έχουν αποκαλυφθεί, προς το παρόν, σε ύψος περίπου 0,30 μ. Η όψη των βάθρων είναι διαμορφωμένη με στέψεις και ορθοστάτες, ακολουθούν δηλαδή τον τύπο της μαρμάρινης επένδυσης όλων των θαλάμων». Να σημειώσουμε, επίσης, πως ίχνη κόκκινου χρώματος εντοπίστηκαν στην επιφάνεια του βάθρου της ανατολικής Καρυάτιδας. Αναφερόμενη στην αθηναϊκή καταγωγή των δύο γλυπτών, η κ. Μπάνου επισημαίνει τα εξής: «Μιλάμε για την Αμφίπολη, αθηναϊκή αποικία που πότε αγαπούσε τους Αθηναίους και πότε τους μισούσε και πήγαινε με τον Φίλιππο. Δεν γνωρίζω τώρα σε ποια φάση είμαστε. Ισως σε εκείνη της Β' Αθηναϊκής Συμμαχίας, στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., που χαρακτηρίζεται από τις θερμές σχέσεις με την Αθήνα».

Ενδυματολογικός κώδικας

Ως προς τον ενδυματολογικό κώδικα των Καρυάτιδων, η αρχαιολόγος επισημαίνει: «Φοράνε χιτώνα και από πάνω ιμάτιο και απόπτυγμα, είδος μπέρτας που σε άλλες Κόρες, όπως της Ακρόπολης, είναι ελεύθερη ενώ σε άλλα γλυπτά, όπως της Αμφίπολης, ζώνεται ψηλά κάτω από το στήθος».

«Οι λεπτές γραμμούλες του χιτώνα δείχνουν ότι είναι μάλλινος. Πρόκειται για στοιχείο που μπορεί να ερμηνευτεί ως κατάλοιπο αρχαϊστικό ή των πρώιμων κλασικών χρόνων. Βλέπετε, η Περιφέρεια δεν ακολουθεί πάντα τις τάσεις της μόδας στη Μητρόπολη. Αρχαϊστικό στοιχείο είναι και τα μαλλιά που πέφτουν μπροστά, το συναντάμε όμως και τον 4ο αιώνα π.Χ., για παράδειγμα, σε ανάγλυφα και αγάλματα της θεάς Κυβέλης. Οι Καρυάτιδες αποτελούν ένα καθαρά δομικό αρχιτεκτονικό στοιχείο, που η έμπνευση του βρίσκεται στην Αθήνα, όπου και πρωτοσυναντάται, χωρίς να παραπέμπει στο φύλο του ενοίκου ή των ενοίκων του τάφου».

Όπως έχει ανακοινωθεί, οι Καρυάτιδες από την εξωτερική πλευρά φαίνεται να ανασηκώνουν ελαφρά το χιτώνα τους με το αντίστοιχο χέρι, ενώ τα άλλα δύο χέρια τα είχαν προτεταμένα, η μία προς την άλλη, για να αποτρέψουν την είσοδο στον τάφο.

Η ΤΡΙΤΗ ΠΟΡΤΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

«Ακριβώς ίδιο θύρωμα βρίσκεται στο Μουσείο Γκετί»

«ΕΝΑ ΑΝΑΓΛΥΦΟ από τη Θάσο, ακριβώς ίδιο με το μαρμάρινο θύρωμα που οδηγεί από ίο δεύτερο ταφικό θάλαμο στον τρίτο, βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Πολ Γκετί, στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια».

Την ομοιότητα εντόπισε η διευθύντρια της Γ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων,

Ελένη Μπάνου.

«Πρόκειται για ανάγλυφο από τη Θάσο που μας δείχνει πώς ήταν τα θυρώματα την εποχή των κλασικών χρόνων στη Μακεδονία. Είναι ακριβώς ίδιο με το θύρωμα που αποκαλύφθηκε στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης. Χρονολογείται στους κλασικούς χρόνους, γεγονός που επιβεβαιώνει τη χρονολόγηση του μνημείου από την Κατερίνα Περιστέρη στον 4ο αι. π.χ. Συμφωνώ με την άποψη της, δεν πιστεύω δηλαδή ότι το μνημείο είναι ρωμαϊκό».

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ, 22 Σεπτεμβρίου 2014