Η εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ εξησφάλισε την αποκλειστική πρόσβαση σε πάνω από 250 χιλιάδες αμερικανικά διπλωματικά έγγραφα, που περιέχονται στα περιβόητα ελληνικά Wikileaks, της γνωστής ιστοσελίδας, που έχει κινήσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινής γνώμης, με τις αποκαλύψεις της. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ παρουσιάζοντας αυτά τα έγγραφα από την Κυριακή 20 Μαρτίου 2011 γράφει προλογίζοντας ότι: « Η δημοσίευση των εγγράφων αυτών, που ξεκίνησε σταδιακά πριν από μερικούς μήνες από την ιστοσελίδα Wikileaks, έχει προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς αποκαλύπτει τη μυστική διπλωματία αλλά και την αντίληψη της πιο ισχυρής χωρας στον κόσμο για συμμάχους και εχθρούς. Το κομμάτι των εγγράφων που αφορά στην Ελλάδα και που ξεκινά σταδιακά η «Κ» να δημοσιεύει από σήμερα, είναι από τη μία προϊόν σημαντικών συναντήσεων Ελλήνων πολιτικών με Αμερικανούς και άλλους διπλωμάτες για τα εθνικά μας θέματα και από την άλλη αναλύσεων Αμερικανών πρέσβεων και των υφισταμένων τους για τις κυριότερες εξελίξεις της δημόσιας ζωής στη χώρα μας. Για πρώτη φορά οι αναγνώστες της «Κ» θα έχουν την ευκαιρία μέσα από γραπτές πηγές να παρακολουθήσουν με σπάνια διαύγεια το νήμα που συνδέει τις ελληνικές αποφάσεις για θέματα όπως το Σκοπιανό, το Κυπριακό ή την τρομοκρατία με τις αμερικανικές σκέψεις, αλλά και τις αντιδράσεις που αυτές πυροδότησαν. Πάνω από όλα, τα έγγραφα αυτά -αδιαβάθμητα, εμπιστευτικά ή απόρρητα- καθρεφτίζουν την άγνωστη εικόνα που έχει για μας ο πιο υπολογίσιμος παίκτης της διεθνούς διπλωματικής σκηνής.»
Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΜΑΚΕΔΝΩΝ επιλέγει μερικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα αποσπάσματα, που αφορούν το Σκοπιανό και τα αναδημοσιεύει για τους αναγνώστες του.
«Η πορεία προς το βέτο
To ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων εμφανίζεται συστηματικά στα αμερικανικά τηλεγραφήματα, με αποκορύφωμα την περίοδο πριν από το ελληνικό βέτο στην ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Στις 8 Αυγούστου 2007 η πρεσβεία συντάσσει έκθεση για τη στάση που θα κρατήσει η ελληνική κυβέρνηση έναντι της προσπάθειας των Σκοπίων να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ. «Επειδή αναμένεται να διεξαχθούν εκλογές τον Σεπτέμβριο, κυβερνητικοί αξιωματούχοι και άλλοι πολιτικοί σηκώνουν τον πήχυ για την είσοδο της “Μακεδονίας” στο ΝΑΤΟ».
Η Αθήνα απομακρύνεται από την ενδιάμεση συμφωνία του 1995 και βλέπει τη σχετική απόφαση που θα ληφθεί το 2008 για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ σαν έναν ισχυρό μοχλό πίεσης για να αναγκάσει τα Σκόπια να συμβιβαστούν στο ζήτημα της ονομασίας. Αξιωματούχοι τονίζουν στα τηλεγραφήματά τους ότι ακόμη και αν η ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει να δεχθεί την ένταξη των Σκοπίων ως FYROM, δεν είναι βέβαιο ότι θα την ψηφίσει η ελληνική Βουλή. Επαφές με την ελληνική κυβέρνηση και εκπροσώπους των Σκοπίων στην Αθήνα δείχνουν οτι και οι δύο πλευρές θα ήθελαν οι ΗΠΑ να λειτουργήσουν ως «από μηχανής Θεός» και να λύσουν το πρόβλημα γι’ αυτούς. Ο στόχος μας, γράφουν οι Αμερικανοί, είναι να αποτρέψουμε μια προεκλογική ρητορική που θα εγκλωβίσει την Ελλάδα σε ένα βέτο και να στρώσουμε τον δρόμο για ένα παραγωγικό κύκλο διαπραγματεύσεων υπό τον μεσολαβητή του ΟΗΕ Νίμιτς μέχρι την απόφαση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ».
[...] Η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη «έχει πάντως πιέσει τις ΗΠΑ και τον υφυπουργό Νικ Μπερνς για να παράσχουν βοήθεια στην οριστική και συνολική επίλυση του προβλήματος της ονομασίας. Ισχυρίζεται μάλιστα ότι η Ελλάδα είχε μετακινηθεί κατά 80% προς μια λύση και τώρα απομένει στα Σκόπια να καλύψουν το υπόλοιπο 20%». [...] «Ο Καραμανλής δεν έχει τρέξει όλα τα σενάρια. Η κλιμακούμενη δημόσια ρητορεία του, όπως και το πάθος σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες, δείχνει ότι αν και δεν έχει πάρει τις αποφάσεις του η τακτική του δεν θα αφήσει περιθώρια υποχώρησης. «Η υστεροφημία των Καραμανλήδων βρίσκεται στους ώμους του, δεν μπορεί να υποχωρήσει χωρίς να ρισκάρει την επανεκλογή του. Τόσο ο ίδιος όσο και η Μπακογιάννη μας έχουν πει ιδιωτικώς ότι η υστεροφημία τους θα εξαρτηθεί από το αν θα αποτρέψουν μια ελληνική ήττα σε αυτό το ζήτημα. Αν έχει να επιλέξει ανάμεσα στο δικό του μέλλον και αυτό της Ν.Δ. από τη μια και την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ από την άλλη, ο Καραμανλής θα προστατεύσει τον εαυτό του».
Στις 20 Αυγούστου 2007 ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης συναντήθηκε με τον επιτετραμμένο της πρεσβείας Κάντριμαν. O Αμερικανός διπλωμάτης σημειώνει οτι ο Μολυβιάτης «είναι πιο κοντά στον Καραμανλή απ’ ό,τι η υπουργός Εξωτερικών Μπακογιάννη. Ο Μολυβιάτης από την πλευρά του εξήγησε ότι «ο Καραμανλής γνωρίζει καλά το διπλωματικό κόστος από ένα βέτο στην ένταξη των Σκοπίων, αλλά ίσως να είναι αυτό που χρειάζεται για να ακολουθήσουν μια πιο ρεαλιστική γραμμή τα Σκόπια. Παραδέχθηκε πως η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει μια σαφή γραμμή για το πώς θα φτάσει στη λύση, αλλά θέλει πρώτα να ξέρει ούτως ή άλλως αν η Ουάσιγκτον θέλει να προσπαθήσει τώρα να λύσει το ζήτημα της ονομασίας». Ο Κάντριμαν σημειώνει ότι «σε αντίθεση με την Μπακογιάννη, ο Μολυβιάτης δεν είναι ανταγωνιστής αλλά έμπιστός του και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι οι απόψεις του απηχούν αυτές του Καραμανλή».
Ο βετεράνος Ελληνας διπλωμάτης εξήγησε άλλωστε στον συνομιλητή του ότι οι Ελληνες δεν ανέχονται αυτήν τη συμπεριφορά από μια μικρή χώρα σαν τα Σκόπια. «Καταλαβαίνουμε να μας ...φέρεται έτσι μια χώρα σαν την Τουρκία, αλλά όχι και από ένα νεοδημιουργηθέν κράτος όπως τα Σκόπια» τόνισε. Πρόσθεσε όμως ότι «η απόφαση της Ουάσιγκτον να τα αναγνωρίσει ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας” ώθησε την κυβέρνησή τους να γίνει πιο αδιάλλακτη πιστεύοντας ότι έχει τη στήριξη της ισχυρότερης χώρας στον κόσμο. Αν αυτή η πεποίθηση δεν αλλάξει στα Σκόπια, δεν θα έχουν κανένα κίνητρο να συμβιβασθούν».
Αλλά θα συνεχίσουμε αύριο.
Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΜΑΚΕΔΝΩΝ επιλέγει μερικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα αποσπάσματα, που αφορούν το Σκοπιανό και τα αναδημοσιεύει για τους αναγνώστες του.
«Η πορεία προς το βέτο
To ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων εμφανίζεται συστηματικά στα αμερικανικά τηλεγραφήματα, με αποκορύφωμα την περίοδο πριν από το ελληνικό βέτο στην ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Στις 8 Αυγούστου 2007 η πρεσβεία συντάσσει έκθεση για τη στάση που θα κρατήσει η ελληνική κυβέρνηση έναντι της προσπάθειας των Σκοπίων να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ. «Επειδή αναμένεται να διεξαχθούν εκλογές τον Σεπτέμβριο, κυβερνητικοί αξιωματούχοι και άλλοι πολιτικοί σηκώνουν τον πήχυ για την είσοδο της “Μακεδονίας” στο ΝΑΤΟ».
Η Αθήνα απομακρύνεται από την ενδιάμεση συμφωνία του 1995 και βλέπει τη σχετική απόφαση που θα ληφθεί το 2008 για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ σαν έναν ισχυρό μοχλό πίεσης για να αναγκάσει τα Σκόπια να συμβιβαστούν στο ζήτημα της ονομασίας. Αξιωματούχοι τονίζουν στα τηλεγραφήματά τους ότι ακόμη και αν η ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει να δεχθεί την ένταξη των Σκοπίων ως FYROM, δεν είναι βέβαιο ότι θα την ψηφίσει η ελληνική Βουλή. Επαφές με την ελληνική κυβέρνηση και εκπροσώπους των Σκοπίων στην Αθήνα δείχνουν οτι και οι δύο πλευρές θα ήθελαν οι ΗΠΑ να λειτουργήσουν ως «από μηχανής Θεός» και να λύσουν το πρόβλημα γι’ αυτούς. Ο στόχος μας, γράφουν οι Αμερικανοί, είναι να αποτρέψουμε μια προεκλογική ρητορική που θα εγκλωβίσει την Ελλάδα σε ένα βέτο και να στρώσουμε τον δρόμο για ένα παραγωγικό κύκλο διαπραγματεύσεων υπό τον μεσολαβητή του ΟΗΕ Νίμιτς μέχρι την απόφαση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ».
[...] Η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη «έχει πάντως πιέσει τις ΗΠΑ και τον υφυπουργό Νικ Μπερνς για να παράσχουν βοήθεια στην οριστική και συνολική επίλυση του προβλήματος της ονομασίας. Ισχυρίζεται μάλιστα ότι η Ελλάδα είχε μετακινηθεί κατά 80% προς μια λύση και τώρα απομένει στα Σκόπια να καλύψουν το υπόλοιπο 20%». [...] «Ο Καραμανλής δεν έχει τρέξει όλα τα σενάρια. Η κλιμακούμενη δημόσια ρητορεία του, όπως και το πάθος σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες, δείχνει ότι αν και δεν έχει πάρει τις αποφάσεις του η τακτική του δεν θα αφήσει περιθώρια υποχώρησης. «Η υστεροφημία των Καραμανλήδων βρίσκεται στους ώμους του, δεν μπορεί να υποχωρήσει χωρίς να ρισκάρει την επανεκλογή του. Τόσο ο ίδιος όσο και η Μπακογιάννη μας έχουν πει ιδιωτικώς ότι η υστεροφημία τους θα εξαρτηθεί από το αν θα αποτρέψουν μια ελληνική ήττα σε αυτό το ζήτημα. Αν έχει να επιλέξει ανάμεσα στο δικό του μέλλον και αυτό της Ν.Δ. από τη μια και την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ από την άλλη, ο Καραμανλής θα προστατεύσει τον εαυτό του».
Στις 20 Αυγούστου 2007 ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης συναντήθηκε με τον επιτετραμμένο της πρεσβείας Κάντριμαν. O Αμερικανός διπλωμάτης σημειώνει οτι ο Μολυβιάτης «είναι πιο κοντά στον Καραμανλή απ’ ό,τι η υπουργός Εξωτερικών Μπακογιάννη. Ο Μολυβιάτης από την πλευρά του εξήγησε ότι «ο Καραμανλής γνωρίζει καλά το διπλωματικό κόστος από ένα βέτο στην ένταξη των Σκοπίων, αλλά ίσως να είναι αυτό που χρειάζεται για να ακολουθήσουν μια πιο ρεαλιστική γραμμή τα Σκόπια. Παραδέχθηκε πως η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει μια σαφή γραμμή για το πώς θα φτάσει στη λύση, αλλά θέλει πρώτα να ξέρει ούτως ή άλλως αν η Ουάσιγκτον θέλει να προσπαθήσει τώρα να λύσει το ζήτημα της ονομασίας». Ο Κάντριμαν σημειώνει ότι «σε αντίθεση με την Μπακογιάννη, ο Μολυβιάτης δεν είναι ανταγωνιστής αλλά έμπιστός του και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι οι απόψεις του απηχούν αυτές του Καραμανλή».
Ο βετεράνος Ελληνας διπλωμάτης εξήγησε άλλωστε στον συνομιλητή του ότι οι Ελληνες δεν ανέχονται αυτήν τη συμπεριφορά από μια μικρή χώρα σαν τα Σκόπια. «Καταλαβαίνουμε να μας ...φέρεται έτσι μια χώρα σαν την Τουρκία, αλλά όχι και από ένα νεοδημιουργηθέν κράτος όπως τα Σκόπια» τόνισε. Πρόσθεσε όμως ότι «η απόφαση της Ουάσιγκτον να τα αναγνωρίσει ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας” ώθησε την κυβέρνησή τους να γίνει πιο αδιάλλακτη πιστεύοντας ότι έχει τη στήριξη της ισχυρότερης χώρας στον κόσμο. Αν αυτή η πεποίθηση δεν αλλάξει στα Σκόπια, δεν θα έχουν κανένα κίνητρο να συμβιβασθούν».
Αλλά θα συνεχίσουμε αύριο.
