Πανεργατικό συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη για το επισιτιστικό και τη γενικότερη έλλειψη τροφίμων. Το πρόβλημα αντιμετώπιζαν ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη, σε αντίθεση με την λεγομένη τότε παλαιά Ελλάδα και κυρίως στην ποιότητα του ψωμιού. Τη χώρα κυβερνούσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Από τις εφημερίδες της εποχής ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ θα μεταφέρουμε αποσπάσματα από τα ρεπορτάζ τους, για να σχηματίσουμε μια εικόνα πώς γίνονταν οι απεργίες και τα συλλαλητήρια το 1919.
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στο φύλλο της 10ης Φεβρουαρίου – στο οποίο αφιερώνει τα 2/3 της πρώτης σελιδας στο θέμα – και αφού δημοσιεύσει συνέντευξη με τον διευθυντή του Επισιτισμού, ο οποίος δηλώνει ότι τα αιτήματα των απεργών είναι δίκαια και ότι το υπουργείο “εν τη μερίμνη του υπέρ της καλλιτέρας επισιτίσεως της χώρας, θα καταβάλη πάσαν φροντίδα δια την βελτίωσιν της καταστάσεως και την εξίσωσιν της Θεσσαλονίκης προς πάσας τας πόλεις της Ελλάδος”, προβάλλει το ρεπορτάζ της συγκεντρώσεως γράφοντας για τα εργατικά αιτήματα:
« Έντονος και επιβλητική υπήρξεν η προχθεσινή πανεργατική διαμαρτυρία δια την επισιτιστικήν κακοδαιμονίαν της Θεσσαλονίκης. Οι εργάται των επαγγελματικών οργανώσεων, των ανηκουσών εις την δύναμιν του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, αποσχόντες από πρωίας των εργασιών των, συνήλθον από της 9ης π.μ. εις τον κήπον του Λευλού Πύργου και ήνωσαν την φωνήν των, εις αξίωσιν διορθώσεως του κακού υπό των αρμοδίων. Μετά τας ομιλίας, ενέκριναν ψήφισμα δια του οποίου αποφασίζουν: 1ον Να ζητήσουν παρά της Κυβερνήσεως την καλυτέρευσιν της ποιότητος άρτου ως και εις Παλαιάν Ελλάδα ως και την εξίσωσιν της τιμής αυτού. 2ον. Την παρασκευήν και ενταύθα, ως και εις Αθήνας, άρτου πολυτελείας. 3ον. Την διανομήν και ενταύθα ίσης ποσότητος ζαχάρεως κατά μήνα, ως και εις τας Αθήνας. 4ον. Την αποστολήν και ενταύθα μακαρονίων, αλεύρων πολυτελείας κ.λ.π. 5ον. Την διακανόνισιν της τιμής της ζαχάρεως , ορύζης, πετρελαίου και των άλλων μονοπωλειακών ειδών και ενταύθα, ως και εις Παλαιάν Ελλάδα. 6ον. Την παροχήν μεταφορικών μέσων, προς εφοδιασμόν της πόλεως δια των αναγκαιούντων καυσοξύλων και ξυλανθράκων, εφ΄ όσον είμεθα εις θέσιν να γνωρίζωμεν ότι υπάρχει άφθονος παρακαταθήκη εις Αικατερίνην, Λιτόχωρον, Βέρροιαν και αλλαχού, και τον διακανονισμόν της διανομής αυτών εις τρόπον, ώστε να μην συγχέωνται εργάται με στρατιωτικούς προς αποφυγήν των καθ΄ εκάστοτε αναφυομένων επεισοδίων. 7ον. Την αποφυλάκισιν του κρατουμένου Φλυτζανοπούλου.»
Όπως ανέφερε ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ο Φλυτζανόπουλος ήταν δεκαοκταετής καπνεργάτης, κρατούμενος ως δήθεν Μπόλσεβίκος. Η ίδια εφημερίδα ανέφερε στο ρεπορτάζ για τη συγκέντρωση: «Το συγκροτηθέν υπό του εργατικού κόσμου συλλαλητήριον υπήρξε πρωτοφανές εις όγκον και επιβολήν. Ούτω η εργατιά κατώρθωσε να δείξη την μεγάλην δύναμίν της εις τους αμφισβητούντας ταύτην, τόση δε ήτο η κοσμοπλημμύρα, ώστε υπερέβη τας προσδοκίας και των μάλλον αισιοδόξων, τόσον περισσότερον, όσον το συλλαλητήριον δεν ωργανώθη εορτάσιμον ημέραν. Πάντες οι ωργανωμένοι εργάται πειθαρχούντες εις την απόφασιν του Κέντρου, εγκατέλειψαν τα έργα των δι΄ όλης της ημέρας, τα καταστήματα έκλεισαν και πάσα εργατική, εμπορική και βιομηχανική κίνησις ανεστάλη. Τάξις ζηλευτή ετηρήθη καθ΄ όλην την διάρκειαν του συλλαλητηρίου. Η συγκέντρωσις εγένετο εις την αίθουσαν του Λευκού Πύργου, από την οποίαν εξεκίνησαν τα Διοικητικά Συμβούλια των διαφόρων σωματείων, ακολουθούντων όλων των εργατών και άλλου πολλού κόσμου, προπορευομένων δε των σημαιών και λαβάρων των σωματείων. Μία ιαχή ηκούετο και εδόνουν την ατμόσφαιραν φωναί διαμαρτυρίας κατά της οργανώσεως του επισιτισμού. Η εν γένει εντύπωσις εκ του συλλαλητηρίου είνε εξόχως και ευαρέστως καταπληκτική.» Θα παρετήρησε ο αναγνώστης ότι ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ την εποχή εκείνη γραφόταν σε άπταιστη καθαρεύουσα!
Με συγχαρητήρια κλείνει την περιγραφή και η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, που τονίζει: «Το συλλαλητήριον διεξήχθη εν πληρεστάτη τάξει. Οι εργάται μας είνε άξιοι των θερμοτέρων συγχαρητηρίων. Θερμοτάτων συγχαρητηρίων άξιοι είνε και αι αρχαί δια το τακτ, το οποίον επέδειξαν απέναντι του βασανισμένου πτωχοκόσμου.»
Πάντως πέρα από το τακτ των αρχών το συλλαλητήριο απέφερε και απτά αποτελέσματα. Το υπουργείο Επισιτισμού ανήγγειλε αυθημερόν ότι ενέκρινε την μείωση της περιεκτικότητας καλαμποκιού στο ψωμί κατά 10%, διέταξε την φόρτωση 10.000 σάκκων αλεύρι πολυτελείας για παρασκευή λευκού άρτου στη Θεσσαλονίκη και «ικανής ποσότητος ζαχάρεως δια τας ανάγκας ολοκλήρου της περιφερείας Θεσσαλονίκης» και εξουσιοδότησε τη Διεύθυνση Επισιτισμού να διαπραγματευθεί την παρασκευή μακαρονιών στην πόλη, ενώ όρισε, από της επομένης, την τιμή του ψωμιού στη 1,15 δραχμές την οκά. Στη φωτογραφία η πρώτη σελίδα της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, στις 10 – 2 – 1919.
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στο φύλλο της 10ης Φεβρουαρίου – στο οποίο αφιερώνει τα 2/3 της πρώτης σελιδας στο θέμα – και αφού δημοσιεύσει συνέντευξη με τον διευθυντή του Επισιτισμού, ο οποίος δηλώνει ότι τα αιτήματα των απεργών είναι δίκαια και ότι το υπουργείο “εν τη μερίμνη του υπέρ της καλλιτέρας επισιτίσεως της χώρας, θα καταβάλη πάσαν φροντίδα δια την βελτίωσιν της καταστάσεως και την εξίσωσιν της Θεσσαλονίκης προς πάσας τας πόλεις της Ελλάδος”, προβάλλει το ρεπορτάζ της συγκεντρώσεως γράφοντας για τα εργατικά αιτήματα:
Όπως ανέφερε ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ο Φλυτζανόπουλος ήταν δεκαοκταετής καπνεργάτης, κρατούμενος ως δήθεν Μπόλσεβίκος. Η ίδια εφημερίδα ανέφερε στο ρεπορτάζ για τη συγκέντρωση: «Το συγκροτηθέν υπό του εργατικού κόσμου συλλαλητήριον υπήρξε πρωτοφανές εις όγκον και επιβολήν. Ούτω η εργατιά κατώρθωσε να δείξη την μεγάλην δύναμίν της εις τους αμφισβητούντας ταύτην, τόση δε ήτο η κοσμοπλημμύρα, ώστε υπερέβη τας προσδοκίας και των μάλλον αισιοδόξων, τόσον περισσότερον, όσον το συλλαλητήριον δεν ωργανώθη εορτάσιμον ημέραν. Πάντες οι ωργανωμένοι εργάται πειθαρχούντες εις την απόφασιν του Κέντρου, εγκατέλειψαν τα έργα των δι΄ όλης της ημέρας, τα καταστήματα έκλεισαν και πάσα εργατική, εμπορική και βιομηχανική κίνησις ανεστάλη. Τάξις ζηλευτή ετηρήθη καθ΄ όλην την διάρκειαν του συλλαλητηρίου. Η συγκέντρωσις εγένετο εις την αίθουσαν του Λευκού Πύργου, από την οποίαν εξεκίνησαν τα Διοικητικά Συμβούλια των διαφόρων σωματείων, ακολουθούντων όλων των εργατών και άλλου πολλού κόσμου, προπορευομένων δε των σημαιών και λαβάρων των σωματείων. Μία ιαχή ηκούετο και εδόνουν την ατμόσφαιραν φωναί διαμαρτυρίας κατά της οργανώσεως του επισιτισμού. Η εν γένει εντύπωσις εκ του συλλαλητηρίου είνε εξόχως και ευαρέστως καταπληκτική.» Θα παρετήρησε ο αναγνώστης ότι ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ την εποχή εκείνη γραφόταν σε άπταιστη καθαρεύουσα!
Με συγχαρητήρια κλείνει την περιγραφή και η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, που τονίζει: «Το συλλαλητήριον διεξήχθη εν πληρεστάτη τάξει. Οι εργάται μας είνε άξιοι των θερμοτέρων συγχαρητηρίων. Θερμοτάτων συγχαρητηρίων άξιοι είνε και αι αρχαί δια το τακτ, το οποίον επέδειξαν απέναντι του βασανισμένου πτωχοκόσμου.»
Πάντως πέρα από το τακτ των αρχών το συλλαλητήριο απέφερε και απτά αποτελέσματα. Το υπουργείο Επισιτισμού ανήγγειλε αυθημερόν ότι ενέκρινε την μείωση της περιεκτικότητας καλαμποκιού στο ψωμί κατά 10%, διέταξε την φόρτωση 10.000 σάκκων αλεύρι πολυτελείας για παρασκευή λευκού άρτου στη Θεσσαλονίκη και «ικανής ποσότητος ζαχάρεως δια τας ανάγκας ολοκλήρου της περιφερείας Θεσσαλονίκης» και εξουσιοδότησε τη Διεύθυνση Επισιτισμού να διαπραγματευθεί την παρασκευή μακαρονιών στην πόλη, ενώ όρισε, από της επομένης, την τιμή του ψωμιού στη 1,15 δραχμές την οκά. Στη φωτογραφία η πρώτη σελίδα της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, στις 10 – 2 – 1919.
