Η «τριανδρία» (
Βενιζέλος – Κουντουριώτης – Δαγκλής ) φθάνει στη Θεσσαλονίκη, αναλαμβάνει την ηγεσία της
«Εθνικής Αμύνης» και σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση (που είχε αποφασισθεί με ψήφισμα σε ένοπλο συλλαλητήριο, λίγες μέρες πριν, στα Χανιά - Στη φωτογραφία δεξιά, διακρίνονται στην πρώτη σειρά οι Κουντουριώτης, Βενιζέλος, Δαγκλής, με τους συνεργάτες τους. Η φωτογραφία είναι του Μουσείου «Ιστορική Μνήμη Ελευθερίου Βενιζέλου»). Έτσι η Ελλάδα βρισκόταν ξαφνικά με δύο κυβερνήσεις: Της Θεσσαλονίκης (η οποία κήρυσσε τον πόλεμο κατά Βουλγαρίας και Κεντρικών Δυνάμεων – Γερμανία, Αυστρία - ) και της Αθήνας, (παραιτείτο η κυβέρνηση Ν. Καλογερόπουλου και ανελάμβανε ο Σπ. Λάμπρου, διατηρώντας ακόμη την ουδετερότητα).
Οι Δυνάμεις της Αντάντ αναγνώρισαν την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης μόνο de facto και όχι de jure, αν και οι Γάλλοι είχαν ενθαρρύνει τον Βενιζέλο στο σχηματισμό της. Όπως έγραφε η
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στο φύλλο της 27ης Σεπτεμβρίου, (φωτογραφία)
«Η Θεσσαλονίκη εν εξάλλω συναγερμώ, αποθεώνουσα τον Αρχηγόν της Φυλής Ελευθέριον Βενιζέλον, με κλάμματα, γέλοια, λουλούδια, δάφνες και μυρσίνες.» Ο Βενιζέλος μίλησε προς τους Θεσσαλονικείς, τονίζοντας στο τέλος:
«Μακεδόνες! Εγερθήτε ως είς άνθρωπος. Ο αιωνόβιος Ελληνισμός της Μακεδονίας, το έργον του Μακεδονικού αγώνος της συγχρόνου γεννεάς, τα αποκτήματα των δύο νικηφόρων πολέμων μας, κανείς Έλλην αλλά και κανείς προ πάντων Μακεδών δεν θα επιτρέψη να καταβιβασθώσιν εις τον εθνικόν τάφον, όπου τα ώθει η πολιτική των Αθηνών. Προσφέροντες εις τον βωμόν της Πατρίδος, τας αναγκαίας θυσίας θα καταστήσωμεν και πάλιν το Ελληνικόν Έθνος άξιον του καλλιτέρου μέλλοντος, το οποίον επεδίκασαν εις αυτό αι φίλαι Δυνάμεις και το οποίον απελάκτισε η πολιτική των Αθηνών. Και με την πεποίθησιν ότι είσθε έτοιμοι εις πάσας τας αναγκαίας στιγμάς, αναφωνώ: Ζήτω ο Μακεδονικός λαός!»
Αξίζει να προσέξει ο αναγνώστης ότι η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ παρουσίαζε τον λόγο του Βενιζέλου με τον αναστάσιμο ψαλμό:
ΔΕΥΤΕ ΛΑΒΕΤΕ ΦΩΣ... (φωτογραφία)
