“Ομάς εκ των κ. κ. Χρ. Σαραγιαννίδη, Κων. Σαραγιαννίδη, Στ. Χαντζαρίδη, Ιω. Στάθη τοπογράφου, Βασ. Αβράμη, δημοδιδασκάλου και Ιω. Μαλκότση, γεωπόνου, εισελθούσα εις το ανακαλυφθέν προ μηνών μεγάλον σπήλαιον, το ευρισκόμενον έξωθι των Πετραλώνων, ανεύρε απολιθωμένον κρανίον ανθρώπου, εν αρίστη καταστάσει, τμήμα κρανίου αγνώστου ζώου, χονδρόν οστούν κνήμης και σπονδύλους ζώων, οδόντας και διάφορα άλλα οστά, τα οποία εξαχθέντα επιμελώς παρεδόθησαν προς φύλαξιν εις τον δημοδιδάσκαλον του χωρίου. Κατά τον σπηλαιολόγον Πετρόχειλον το προαναφερθέν σπήλαιον άγει ηλικίαν 400.000 ετών. Ο ίδιος σπηλαιολόγος, όστις απεβίωσε προσφάτως, ανεζήτει επιμόνως εις το σπήλαιον τούτο ίχνη υπάρξεως ανθρώπου, εις το οποίον έδιδε μεγίστην επιστημονικήν αξίαν. Το ανευρεθέν κρανίον πιστεύεται ότι ανήκει εις άνθρωπον, ο οποίος έζησε προ χιλιάδων ετών, καθόσον επ΄ αυτού έχουν σχηματισθή σταλαγμίται."
Οι συστηματικές ανασκαφές τού σπηλαίου ξεκίνησαν το 1965 από τον ιδρυτή τής Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος καθηγητή ανθρωπολόγο Άρη Πουλιανό. Οι έρευνές του απέδειξαν ότι ο Αρχάνθρωπος είναι 700.000 περίπου ετών, γεγονός που τον καθιστά τον αρχαιότερο Ευρωπαίο. Η ηλικία αυτή στηρίχθηκε στην λεπτομερή ανάλυση της στρωματογραφίας (μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί 28 γεωλογικά στρώματα), καθώς και στη μελέτη τόσο των αρχέγονων παλαιολιθικών εργαλείων, όσο και των ειδών της παλαιοπανίδας που ανακαλύφθηκαν σε όλα σχεδόν τα στρώματα. Ανάμεσα στα απολιθώματα των εξαφανισμένων ζώων συγκαταλέγονται λιοντάρια, ύαινες, αρκούδες, πάνθηρες, ελέφαντες, ρινόκεροι, μεγάκεροι, βίσονες και διάφορα είδη ελαφιών και ιπποειδών, όπως επίσης 25 είδη πουλιών, 16 είδη τρωκτικών και 17 είδη νυκτερίδων.
Στη φωτογραφία το δημοσίευμα της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, στις 18 Σεπτεμβρίου 1960.
