ΣΗΜΕΡΑ: Γιορτάζουν η ελληνική ιδιόρρυθμη
Μονή Παντοκράτορα και κοινοβιακή
Μονή Κουτλουμουσίου του
Αγίου Όρους. Να σημειώσουμε εδώ ότι: Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι όλες κοινόβιες. Παλιότερα κάποιες ήταν ιδιόρρυθμες.
* Στις κοινόβιες οι αδελφοί έχουν τα πάντα κοινά και τίποτε ιδιόκτητο. Της Μονής προΐσταται ισόβιος Ηγούμενος, ο Κοινοβιάρχης, έχοντας γύρω του τη Γεροντία και τους Επιτρόπους, εκλεγόμενος δε διά πλειοψηφίας από τη Γεροντία σε μυστική ψηφοφορία, από κατάλογο υποψηφίων, που και αυτός καταρτίζεται από πλειοψηφία από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου (διανυόντων το 6ο από της κουράς των έτους) μοναχών. Αν ο εκλεγείς Ηγούμενος δεν φέρει το βαθμό του Αρχιμανδρίτη, χειροτονείται αμέσως μετά την εκλογή.
* Στις ιδιόρρυθμες Μονές οι μεν μοναχοί ενδιαιτώνται μεμονομένα ο καθένας, τα δε των Μονών αυτών διέπει Επιτροπή και η Σύναξη Προϊσταμένων.
Και δυο λόγια για τις αναφερόμενες Μονές:
* Η Μονή Παντοκράτορος είναι η τελευταία στην ιεραρχία του Αγίου Όρους. Έχει μορφή οχυρωμένου μεσαιωνικού κάστρου. Μέχρι τα μέσα του ΙΖ' αιώνα ήταν κοινόβιος και αργότερα «ιδιόρρυθμη». Και το 1993 από ιδιόρρυθμη, έγινε κοινοβιακή, όταν εισήλθε στη μονή νέα αδελφότητα προερχόμενη από τη Μονή Ξενοφώντος. Η Μονή είναι 7η στην τάξη των Αγιορείτικων Μοναστηριών και είναι παραθαλάσσια. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Κατέχει ως μέγα θησαύρισμα τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας. Στη βόρεια μεριά της λιτής βρίσκεται και το παρεκκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
*Η ελληνική κοινοβιακή Μονή Κουτλουμουσίου, 6η κατά ιεραρχική τάξη, φέρεται επίσης και με το όνομα Ιερά Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στην οποία είναι αφιερωμένο το καθολικό της, το οποίο είναι θεμελιωμένο πάνω σε κορμούς δέντρων εξαιτίας της αστάθειας του εδάφους και είναι μολυβδοσκέπαστο. Κατ΄ αρχή ήταν κοινοβιακή, άγνωστο δε πότε κατέστη ιδιόρρυθμος εκ της οποίας επανήλθε στον κοινοβιακό χαρακτήρα. Το καθολικό της μονής τοιχογραφήθηκε το 1540, πλην του νάρθηκα, ο οποίος τοιχογραφήθηκε το 1744. Στην αριστερή μεριά της λιτής του καθολικού βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας της Φοβερής Προστασίας, όπου και η θαυματουργός εικόνα. Στη Μονή αυτή υπάγεται και η «σκήτη του Κουτλουμουσίου» που φέρει το όνομα Σκήτη Αγίου Παντελεήμονος. Σε κελί της σκήτης ασκήτεψε επί μακρόν έως το θάνατο του ο μακαριστός Γέρων Παΐσιος, στην περιοχή της Παναγούδας.
