29 ΙΟΥΛΙΟΥ 1014

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ

Η μάχη στα στενά του Κλειδίου, με θριαμβευτή τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄ τον Βουλγαροκτόνο. Είναι μέρος των βουλγαρικών πολέμων του Σαμουήλ στη Μακεδονία, στους οποίους έδωσε τέλος ο Βασίλειος.
Περιγραφή της μάχης μεταφέρουμε από το έργο του Ηλία Λάσκαρη “Βυζαντινοί Αυτοκράτορες” έκδοση του ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΤΥΠΟΥ, τόμος Β΄ σελίδα 60-61. «... Μία από τις κυριότερες διόδους ήταν τα στενά του Κλειδίου ή Κυμβαλόγγου, τα οποία βρίσκονται στην κοιλάδα του Άνω Στρυμόνος, μεταξύ Σερρών και Μελενίκου. Το στενό, λοιπόν, αυτό οχύρωσε ο Σαμουήλ και περίμενε τη διέλευση του Βασιλείου. Πράγματι, το καλοκαίρι του 1014 ο αυτοκρατορικός στρατός έφτασε μπροστά στις βουλγαρικές οχυρώσεις, τις οποίες επεχείρησε να καταλάβει. Όμως, η στενότητα του εδάφους και η σθεναρή αντίσταση των Βουλγάρων ματαίωσε τους σκοπούς του αυτοκράτορα, ο οποίος βρέθηκε προς στιγμήν σε αμηχανία. Από τη δύσκολη αυτή θέση έβγαλε τους Βυζαντινούς ο Νικηφόρος Ξιφίας, ο οποίος κατόρθωσε να καταλάβει το υψηλό όρος Βαλαθίστα ή Βελάσιτζα, το οποίο βρίσκεται ανατολικά του Κλειδίου. Έτσι τα βουλγαρικά στρατεύματα αφού κυκλώθηκαν και χτυπήθηκαν από τα νώτα, έπαθαν φοβερή πανωλεθρία στις 29 Ιουλίου του 1014. Πολλοί Βούλγαροι στρατιώτες έπεσαν στο πεδίο της μάχης, ενώ ακόμη περισσότεροι αιχμαλωτίστηκαν. Οι πηγές κάνουν λόγο για 14.000 ή 15.000 αιχμαλώτους. Πρόκειται για μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων που δείχνει ακριβώς τη θριαμβευτική νίκη των Βυζαντινών. Η σημασία της μάχης του Κλειδίου είναι μεγίστη γιατί έκρινε την τύχη του πολέμου, ο οποίος, όμως, δεν τελείωσε το 1014, αλλά συνεχίστηκε μέχρι το 1019.» 
Για την τύφλωση των αιχμαλώτων Βουλγάρων από τον Βασίλειο, θα μιλήσουμε στις 6 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία έπαθε την αποπληξία ο Σαμουήλ, όταν είδε τους στρατιώτες του.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΧΟΛΕΒΑ

Από ένα εκτενές άρθρο του Σαράντου Καργάκου στο περιοδικό «ΕΡΩ» (τεύχος Απριλίου - Ιουνίου 2014) θυμηθήκαμε ότι στις 29 Ιουλίου συμπληρώνονται ακριβώς 1.000 χρόνια από τη μάχη του Κλειδίου μεταξύ του στρατού του αυτοκράτορος Βασιλείου Β' του Μακεδόνος και του Βουλγάρου τσάρου Σαμουήλ. Η νικηφόρος αυτή μάχη διεξήχθη μεταξύ Σερρών και Μελενίκου. Οι Βυζαντινοί προγονοί μας με στρατηγό τον Νικηφόρο Ξιφία κατενίκησαν τους Βουλγάρους και σταμάτησαν οριστικά τη διείσδυση του βουλγαρικού στρατού στον ελλαδικό χώρο.

Ο Ελληνισμός, ο οποίος ήταν πολιτιστικά, γλωσσικά και εθνολογικά το κυρίαρχο στοιχείο στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία), σώθηκε από έναν σοβαρό κίνδυνο. Ο Βασίλειος ονομάστηκε Βουλγαροκτόνος και αγωνίστηκε για την απελευθέρωση του λειψάνου του Αγίου Αχιλλίου, το οποίο ο Σαμουήλ είχε αρπάξει από τη Λάρισα και το είχε μεταφέρει στη Μικρή Πρέσπα Φλωρίνης. Το 1018, για να ευχαριστήσει την Παναγία την Αθηνιώτισσα, η οποία λατρευόταν στον Παρθενώνα, ο Βασίλειος έφτασε ως προσκυνητής με το στράτευμα του ως την Αθήνα και έτσι κατέδειξε την αισθηση συνέχειας του Ελληνισμού που είχαν οι Βυζαντινοί της εποχής εκείνης.

Ηανάμνηση των γεγονότων βοηθεί στη διατήρηση της εθνικής μνήμης και την ανάταση του εθνικού φρονήματος, ειδικά σε δύσκολες εποχές όπως η σημερινή. Δίνει επίσης αφορμή στους νεότερους να μελετήσουν περισσότερο τη Βυζαντινή Ιστορία, η οποία διδάσκεται σοβαρά από τους Ρώσους και τους Σέρβους, αλλά υποβαθμίζεται στα ελληνικά σχολεία. Συντελεί δε στην καλύτερη κατανόηση του μακεδόνικου ζητήματος, διότι οι Σκοπιανοί τον Σαμουήλ τον θεωρούν «Μακεδόνα» και όχι Βούλγαρο. Αν ήταν αυτό αλήθεια, ο Βασίλειος δεν θα αποκαλούνταν Βουλγαροκτόνος, αλλά... Μακεδονοκτόνος. Ολα τα βυζαντινά κείμενα της εποχής αναφέρουν το βουλγαρικό έθνος και όχι το ανύπαρκτο «μακεδόνικο», το οποίο κατασκευάστηκε το 1944 από τον κομμουνιστή δικτάτορα Τίτο.

Η ιστορική αυτή διαμάχη διατηρεί και σήμερα την ένταση στις σχέσεις Σκοπίων - Βουλγαρίας. Η Ελλάς έχει συμφέρον να συνεργαστεί με τη Βουλγαρία σε πολλούς τομείς, αποδεικνύοντας ότι οι παλαιότερες συγκρούσεις δεν εμποδίζουν τις σημερινές φιλικές σχέσεις. Εκτός από το Σκοπιανό, θέματα που συνδέουν τους δύο λαούς είναι η ορθόδοξη πίστη και οι ενεργειακοί αγωγοί. Η ελληνοβουλγαρική συνεργασία ας γίνει το κλειδί για το μέλλον της Βαλκανικής.


ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «κυριακάτικη δημοκρατία», 27 Ιουλίου 2014