29 ΜΑΪΟΥ 1906

Σφοδρότατη 12ωρη μάχη, την πιο πολύνεκρη του μακεδονικού αγώνα, δίνουν στη θέση ‘Χωράφι του Μήτρου‘ στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία, Λεχόβου Φλώρινας τα ανταρτικά σώματα Βολάνη, Γύπαρη, Κανελλόπουλου με υπερδεκαπλάσιους Τούρκους. Οι απώλειες ήταν βαρύτατες για τους Τούρκους (300 νεκροί στρατιώτες και 4 αξιωματικοι), όπως επίσης και για τους Έλληνες. Το σώμα του Παύλου Γύπαρη αποδεκατίστηκε και ο ίδιος τραυματίσθηκε, ενώ του Βολάνη διασκορπίσθηκε προσωρινά, αλλά λίγο αργότερα οι άνδρες του συνενώθηκαν και ξεκίνησαν για το Μορίχοβο, όπου αγωνίστηκαν μέχρι του τέλοιυς του 1906. Ήταν τέτοια η απήχηση από τη μάχη, ώστε την επομένη έφθασαν στο ‘Χωράφι του Μήτρου‘ πρόξενοι και στρατιωτικοί ακόλουθοι ξένων κρατών.

Ο Παύλος Γύπαρης (1882-1966), στρατιωτική προσωπικότητα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας, γεννήθηκε στο χωριό Ασή Γωνιά του νομού Χανίων. Το 1904 έλαβε μέρος στον Μακεδονικό αγώνα, ως επικεφαλής ομάδας Κρητών. Αργότερα το 1912, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, οργάνωσε εθελοντικό σώμα και σε συνεργασία με τον Θεμιστοκλή Σοφούλη συμμετείχε στην απελευθέρωση της Σάμου καθώς και σε διάφορες άλλες επιχειρήσεις του πολέμου. Όταν ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος συμμετείχε στο δυτικό μέτωπο μαζί με Έλληνες εθελοντές, στο πλευρό της Αντάντ, κατά των Κεντρικών Αυτοκρατοριών και το 1915 στην αποτυχημένη απόβαση στα Δαρδανέλια. Το 1916, όταν κορυφώθηκε ο Εθνικός Διχασμός, τάχθηκε με το πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου, όπου και ονομάστηκε αξιωματικός στον στρατό της Κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης. Με το πέρας του Α' Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως διοικητής του τάγματος ασφάλειας Αθήνας (1918-1920) όπου ενεπλάκη στην υπόθεση δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη. Το 1920, ακολούθησε τον Βενιζέλο, μετά την εκλογική του ήττα, στη Γαλλία.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Ελλάδα το 1941, ο Γύπαρης έσπευσε στην Κρήτη, όπου και έλαβε μέρος στις μάχες στο νησί. Με την κατάληψη της Κρήτης, κατέφυγε στη Αίγυπτο όπου υπηρέτησε στο ελληνικό φρουραρχείο Αλεξανδρείας και Καΐρου. Μετά την απελευθέρωση διορίστηκε φρούραρχος στα Χανιά (1944) και εν συνεχεία πολιτεύτηκε με το κόμμα του Σοφοκλή Βενιζέλου, με το οποίο και εκλέχτηκε βουλευτής Χανίων.