ΒΑΛΚΑΝΙΚΑ
ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ
ΚΑΙ
ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΣΚΟΠΙΑΝΟ
Οι μεγάλοι διεθνείς
παίκτες μπαίνουν στο γήπεδο μιας τοπικής
σύγκρουσης και η
Ελλάδα δύσκολα θα αποφύγει να μπει στο
κάδρο τη στιγμή που
ξυπνάει και ο αλβανικός εθνικισμός
Της
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΑΣ ΜΠΕΛΩΝΗ
__________________________________________________________
Το βαλκανικό
ζήτημα επιστρέφει. Το αποδεικνύουν τα
φαντάσματα
που ξύπνησαν
οι συγκρούσεις στο Κουμάνοβο της ΠΓΔΜ.
Μαζί με τον
κίνδυνο
εσωτερικής έκρηξης στα Σκόπια, επανήλθε
όλο το παρασκή-
νιο μεγάλων
δυνάμεων που διεκδικούν το μερίδιο τους
στην περιοχή.
Τα απόρρητα
τηλεγραφήματα από σειρά πρωτευουσών
που έχουν
στη διάθεση
τους «ΤΑ ΝΕΑ» φανερώνουν μια νουάρ
ατμόσφαιρα: ευ-
ρωπαϊκές
πρωτεύουσες διαγκωνίζονται να καθορίσουν
τις εξελίξεις
εις βάρος
άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, οι ΗΠΑ
προσπαθούν να
πάρουν πάνω
τους τις εξελίξεις, ενώ η Ρωσία επιχειρεί
να κερδίσει το
χαμένο έδαφος
με θεωρίες συνωμοσίας για τον ΤηΓκίδΙι
δίτεαιη.
Στη μέση μια
Δημοκρατία «Ποτέμκιν» και στο βάθος το
ξαναζεσταμέ-
νο φαγητό
της εκκρεμότητας της ονομασίας
__________________________________________________________
Γίνεται
μια τοπική σύγκρουση περιορισμένης
εμβέλειας να κινητοποιήσει όλους τους
μεγάλους διεθνείς παίκτες; Και όμως
γίνεται. Δεν είναι όποια κι όποια η
σύγκρουση. Εκτυλίχθηκε στα
«καταραμένα»
Βαλκάνια, σε μια συγκυρία που η Ευρώπη
ήδη κλονίζεται λόγω των ρωσικών προκλήσεων
στην Ουκρανία. Δεν είναι τυχαίο που οι
αιματηρές συγκρούσεις που ξέσπασαν
στις 10 Μαΐου στην αλβανόφωνη συνοικία
της πόλης Κουμάνοβο, στα Σκόπια
επανενεργοποίησαν το άτυπο Διευθυντήριο
για τα Βαλκάνια που δημιουργήθηκε τις
ημέρες του πολέμου στη Βοσνία (ΗΠΑ,
Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία), αλλά
και τον ρωσικό παράγοντα.
Η
Ελλάδα δύσκολα θα αποφύγει την ένταξη
στο βαλκανικό κάδρο. Οχι μόνο λόγω
γειτνίασης και επειδή ξυπνούν τα
φαντάσματα του αλβανικού εθνικισμού,
αλλά και λόγω των εξελίξεων που θα
μπορούσαν να δρομολογηθούν στην
εκκρεμότητα της ονομασίας. Πάντως, από
τα απόρρητα τηλεγραφήματα που έχουν
στη διάθεση τους «ΤΑ
ΝΕΑ»
προκύπτει ότι οι Αμερικανοί δεν πιέζουν
την Ελλάδα για εξελίξεις στο ζήτημα.
Τουλάχιστον για την ώρα. Αυτό δεν
σημαίνει, όμως, ότι δεν θα ήθελαν να
τελειώνουν με αυτό.
Σε
συνάντηση που είχε στις 14 Μαΐου ο διευθυντής
Δυτικών Βαλκανίων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
με διπλωμάτες της ελληνικής πρεσβείας
στην Ουάσιγκτον, ο Τόμας Γιαζντγκένρντι
υποβάθμισε τα
γεγονότα.
Η αμερικανική άποψη είναι ότι τα επεισόδια
στο Κουμάνοβο δεν έχουν τη δυναμική να
εξελιχθούν σε ευρύτερη σύγκρουση
διεθνικού χαρακτήρα.
Παρεμβάσεις
Αμερικανών - συναγερμός Γερμανών
Φυσικά,
η παρέμβαση της Ουάσιγκτον ήταν άμεση.
Σύμφωνα με την ενημέρωση που έγινε στους
έλληνες διπλωμάτες, οι ΗΠΑ παρενέβησαν
από την πρώτη στιγμή με αυστηρό τόνο
στην κυβέρνηση των Σκοπίων ζητώντας
μέτρα για διέξοδο από την κρίση. Ελαβαν
μάλιστα διαβεβαιώσεις για παραιτήσεις
κορυφαίων υπουργών. Πράγματι, οι σκοπιανοί
υπουργοί παραιτούνταν λίγες ώρες
αργότερα. «Εχουν γίνει επανειλημμένες
παρεμβάσεις προς κάθε κατεύθυνση να
μην προκαλέσει η αντιπολίτευση δημόσιες
κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις που θα
μπορούσαν να συμβάλουν σε περαιτέρω
αποσταθεροποίηση του ήδη εύθραυστου
πολιτικού σκηνικού»
φέρεται να λέει ο αμερικανός διπλωμάτης.
Και
ενώ οι ΗΠΑ εμφανίζονται να δίνουν
προτεραιότητα στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων
στην ΠΓΔΜ (και όχι στην επίλυση του
ζητήματος της ονομασίας), ο Αμερικανός
σημειώνει με νόημα ότι ο σκοπιανός
πρωθυπουργός εμφανίζεται τελευταία
«πολύ αλλαγμένος» σε ό,τι αφορά το
ονοματολογικό και ότι η νέα ελληνική
κυβέρνηση θα πρέπει τουλάχιστον να
δοκιμάσει τη... γνησιότητα των προθέσεων
του. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Αθήνα
δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία των
Αμερικανών. Αντιθέτως. Οι παροικούντες
την Ιερουσαλήμ θεωρούν εντελώς απίθανο
να υπάρξει πρόοδος στο Σκοπιανό όσο ο
Γκρούεφσκι παραμένει πρωθυπουργός στην
ΠΓΔΜ.
Δεν
σήμανε μόνο στην Ουάσιγκτον κόκκινος
συναγερμός για τις εντάσεις στην ΠΓΔΜ.
Σχεδόν ταυτόχρονα, αν όχι νωρίτερα,
είχαν κινητοποιηθεί οι Γερμανοί, συνεπείς
στην προσπάθεια τους να κατευθύνουν
την επόμενη ημέρα στα Βαλκάνια, αν και
αθόρυβα. Δεν είναι τυχαίο που το Βερολίνο
έχει ορίσει ειδικό απεσταλμένο για την
περιοχή, ο οποίος επισκέπτεται συχνά
τα Σκόπια. Ο Ερνστ Ράιχελ έχει επιδοθεί
σε διπλωματικό μαραθώνιο επαφών με τους
παίκτες στα Σκόπια, αλλά και με
άλλες
ευρωπαϊκές πρεσβείες, πριν, κατά τη
διάρκεια και προφανώς και μετά την κρίση
στην ΠΓΔΜ. Από αυτές προκύπτει, σύμφωνα
με απόρρητες πληροφορίες, ότι στις
επαφές του με τη σκοπιανή πολιτική
ηγεσία ο απεσταλμένος του γερμανικού
ΥΠΕΞ απηύθυνε μήνυμα για την ανάγκη
διενέργειας εκλογών, αφού θα έχει
προηγηθεί η προετοιμασία, ώστε αυτές
να είναι αξιόπιστες.
Ο
φόβος του Βερολίνου για μη ένταξη στο
ΝΑΤΟ
Σε
κλειστή ενημέρωση που έκανε στους
ευρωπαίους πρεσβευτές στα Σκόπια στις
16 Μαΐου, ο απεσταλμένος του γερμανικού
υπουργείου Εξωτερικών χαρτογράφησε
όλες τις κινήσεις του στη γειτονική
χώρα. Μεταξύ αυτών, οι Γερμανοί φαίνεται
να διαμήνυσαν στη σκοπιανή πολιτική
ηγεσία ότι πρέπει να αποφύγει τις
συγκρούσεις μεταξύ πολιτών. Σαφής, όμως,
φαίνεται να είναι και η διάθεση της
γερμανικής πλευράς να αναζητήσει τρόπους
μετάβασης στη μετά Γκρούεφσκι εποχή.
Στην
ίδια συνάντηση ο Ράιχελ αποκαλύπτει
ότι στη συνάντηση του με τον επικεφαλής
του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος,
ο Αλί Αχμέτι παραδέχθηκε ότι είχε επαφές
με ομάδες ενόπλων της περιοχής. Ο ηγέτης
του αλβανικού κόμματος φέρεται να λέει
στον γερμανό απεσταλμένο ότι στις επαφές
του με τους αλβανούς ενόπλους «προσπαθούσε
να τους πείσει να μην προχωρήσουν σε
επικίνδυνες καταστάσεις». Ωστόσο απέφυγε
να μιλήσει για τον ρόλο του την ημέρα
της σύγκρουσης με την αστυνομία και
αντ' αυτού υποστήριξε ότι θα ζητήσει
έρευνα των γεγονότων στο Κουμάνοβο από
το ΝΑΤΟ.
Ο
Γερμανός δήλωσε ενώπιον των ευρωπαίων
πρεσβευτών ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση και
οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν να πιέζουν
τα Σκόπια για εξελίξεις και να παρεμβαίνουν
όχι μόνο στην κυβέρνηση, αλλά και στις
δυνάμεις της αντιπολίτευσης. «Η συνέχιση
του status
quo
δεν είναι ούτε βιώσιμη ούτε επιθυμητή»
καταλήγει ο Ράιχελ. Η στάση του απηχεί
σε μεγάλο βαθμό τη στροφή της διεθνούς
κοινότητας απέναντι στο πρώην αγαπημένο
της παιδί Νίκολα Γκρούεφσκι. Προφανώς
οι ημέρες της εύνοιας απέναντι στον
σκοπιανό πρωθυπουργό έχουν παρέλθει.Το
γερμανικό ενδιαφέρον για τις εξελίξεις
δεν είναι ανεξάρτητο, πάντως, από τον
φόβο του Βερολίνου, όπως παραδέχεται
και ο απεσταλμένος του, ότι η πολιτική
κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη μπορεί
να
γίνει
η αιτία η ΠΓΔΜ «να χάσει τη θετική
εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για
έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με
την ΕΕ». Το Βερολίνο, εξάλλου, δεν έκρυψε
ποτέ την επιθυμία του για ένταξη της
ΠΓΔΜ στην ΕΕ και στο Ν ΑΤΟ.
Υπό
αυτό το πρίσμα, οι Γερμανοί δεν έχουν
κρύψει ότι θα ήθελαν να τελειώνουν με
την εκκρεμότητα της ονομασίας, όπως
έχει παραδεχθεί η ίδια η Ανγκελα Μέρκελ.
Το Βερολίνο θεωρεί ότι μια σταθερή ΠΓΔΜ
είναι απαραίτητη για να σταθεί στα πόδια
του το Κόσοβο. Και, βέβαια,
δεδομένης
της κρίσης στις σχέσεις της Δύσης με τη
Ρωσία, η Ευρώπη φαίνεται να συνειδητοποιεί
ότι τα Διπικό Βαλκάνια πρέπει να δεθούν
στο ευρωατλαντικό άρμα προκειμένου να
μην πέσουν στην αγκαλιά της Μόσχας.
Θεωρίες
συνωμοσίας για τον Turkish
Stream
Εννοείται
ότι οι Ρώσοι δεν θα μπορούσαν να μείνουν
αμέτοχοι. Δεν άργησαν μάλιστα να
βολιδοσκοπήσουν και τις προθέσεις της
ελληνικής πλευράς, συνδέοντας εμμέσως
τις ταραχές και με το ζήτημα της ονομασίας.
Οπως προκύπτει από τη συνάντηση που
είχε πριν από περίπου δέκα ημέρες ο
αρμόδιος διευθυντής του ρωσικού
υπουργείου Εξωτερικών με την ελληνίδα
πρεσβευτή στη Μόσχα, οι Ρώσοι θεωρούν
ότι η αντίδραση της Δύσης ήταν ήπια και
ασπάζονται τη θεωρία περί σύνδεσης των
γεγονότων με αλβανούς εξτρεμιστές του
UCK
και του NLA
που χρησιμοποιούν ως ορμητήριο τους το
Κόσοβο. «Η Ρωσία αισθάνεται δικαιωμένη
για τη στάση της έναντι του Κοσόβου»
λέει ο ρώσος πρέσβης, που δεν παραλείπει
να υπενθυμίσει τις πρόσφατες δηλώσεις
του
αλβανού
πρωθυπουργού Εντι Ράμα περί Μεγάλης
Αλβανίας, υπονοώντας ότι η Μόσχα τις
ασπάζεται.
Ο
ρώσος πρέσβης μάλιστα αναλύει στην
ελληνίδα πρεσβευτή τη θεωρία της Μόσχας.
Σύμφωνα με αυτήν, η πίεση προς τον
σκοπιανό πρωθυπουργό αυξήθηκε επειδή
ο Γκρούεφσκι αρνήθηκε να συνταχθεί με
τη στάση της Δύσης στην υπόθεση των
κυρώσεων έναντι της Ρωσίας! Ομως δεν
σταμάτησε
εκεί. Ο ΜπότσανΤσαρτσένκο συνέδεσε την
αποσταθεροποίηση στην ΠΓΔΜ με τα σχέδια
για τον Turkish
Stream και
την προέκταση του μέσω ελληνικού εδάφους
στη γειτονικά χώρα. Οπως το έθεσε, «μια
φιλικότερη προς τη Δύση κυβέρνηση από
του Γκρούεφσκι ίσως να
απέρριπτε
τη συμμετοχή της ΠΓΔΜ, που είναι ο
αδύναμος κρίκος του όλου εγχειρήματος».
Το κερασάκι στην τούρτα ήταν ότι ο Ρώσος,
εμμέσως πλην σαφώς, έθεσε ως αναγκαιότητα
την επίλυση του ονοματολογικού, λέγοντας
ότι «η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει σοβαρά
υπόψη την κατάσταση στη χώρα και ότι η
έλλειψη συμφωνίας στο ονοματολογικό
συνιστά βασικό εμπόδιο
στη
συνεργασία των χωρών της περιοχής»! Το
κλίμα στο οποίο κινούνται οι Ρώσοι είχε
φανεί, όμως, και από τη δεξίωση που
παρέθετε λίγες ημέρες νωρίτερα ο ρώσος
πρέσβης στα Σκόπια με αφορμή την επέτειο
των 70 χρόνων από τη νίκη κατά του φασισμού.
Εκεί ο ρώσος διπλωμάτης υποστήριξε ότι
ο φασισμός επυαιρεί να αναστηθεί, γεγονός
το οποίο επιβεβαιώνουν οι εξελίξεις
στην Ουκρανία, στις Βαλτικές Χώρες και
η τραγωδία στο Κουμάνοβο!
ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ
Μυστική
πρόταση για την ονομασία
ΔΕΝ
ΑΠΟΤΕΛΕΙ
μυστικό ότι το (ουγκυβερνών με τον Νίκολα
Γκρούεφσκι) αλβανικό κόμμα
DUI
του Αλί Αχμέτι ήταν πάντα πιο φιλικό
προς τις ελληνικές θέσεις για το ζήτημα
της ονομασίας. Εντύπωση προκαλεί, ωστόσο,
το γεγονός ότι, σύμφωνα με άκρως απόρρητες
πληροφορίες, στις 30 Απριλίου, δηλαδή
δέκα ημέρες πριν από τα επεισόδια στο
Κουμάνοβο, βουλευτής του DUI
, ο οποίος είναι και επικεφαλής του
πολιτικού γραφείου του Αχμέτι, προσέγγισε
το Ελληνικό Γραφείο Συνδέσμου στα Σκόπια
με πρόταση για φόρμουλα που θα επέτρεπε
στην ΠΓΔΜ να λάβει πρόσκληση ένταξης
στο ΝΑΤΟ!
Με
βασικό επιχείρημα την ανάγκη θωράκισης
της χώρας από πλευράς ασφαλείας, ο
άνθρωπος του Αχμέτι επί της ουσίας
βολιδοσκόπησε την ελληνική πλευρά για
το κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα
εξεύρεσης «δημιουργικής» φόρμουλας
που θα επέτρεπε στο άμεσο μέλλον την
εισδοχή της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ με διεθνή
ονομασία, ανεξαρτήτως της επίλυσης του
ονοματολογικού. Δεδομένου ότι η πρόταση
του αλβανού βουλευτή αφορούσε αποκλειστικά
την είσοδο στο ΝΑΤΟ και ότι ο παράγοντας
του αλβανικού στοιχείου άφησε να εννοηθεί
ότι η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων
με την ΕΕ μπορεί να περιμένει, δεν
αποκλείεται η πρόταση να ήταν αμερικανικής
έμπνευσης.
ΤΟ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΡΙΟ
Καπέλωμα
Ευρωπαίων από Ουάσιγκτον
ΤΑ
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
στο Κουμάνοβο επανενεργοποίησαν ατύπως
το Κουιντέτο για τα Βαλκάνια
(ΗΠΑ,
Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία), το
οποίο έζησε τις δόξες του τις μέρες του
πολέμου στη Βοσνία. Η δραστηριοποίηση
του είναι ανεπίσημη, για να μην εγερθούν
αντιδράσεις. Την κινητικότητα του
Διευθυντηρίου, όμως, δεν έχουν δει με
καλό μάτι πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Αυτό παρότι οι πέντε χώρες που μετέχουν
σε αυτό επιμένουν - για ευνόητους λόγους
- ότι το Κουιντέτο δεν υπάρχει. Σύμφωνα
με απόρρητο τηλεγράφημα από το Ελληνικό
Γραφείο Συνδέσμου στα Σκόπια, η
επανενεργοποίηση του Κουιντέτου άρχισε
γύρω στα τέλη Μαρτίου, όταν οι τέσσερις
ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και η Ουάσιγκτον
αντιλήφθηκαν ότι οι πολιτικές εξελίξεις
στα Σκόπια και η σύγκρουση της
αντιπολίτευσης με την κυβέρνηση μύριζαν
μπαρούτι. Τούτων
δοθέντων,
η ΕΕ έχει περιοριστεί σε ρόλο παρατηρητή,
αδυνατώντας για ακόμη μία φορά να
καθορίσει τις εξελίξεις στη γειτονιά
της. Αυτό παρότι δεν είναι λίγες οι
ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που έχουν δώσει
οδηγίες στους πρεσβευτές τους στην ΠΓΔΜ
να αντιδράσουν στο επιλεκτικό σχήμα
των πέντε «μεγάλων». Πάντως η ενεργοποίηση
του Κουιντέτου, που θυμίζει ημέρες
πολέμου στη Βοσνία, δεν θα ήταν δυνατή
χωρίς την απόφαση του αμερικανικού
παράγοντα να επανενεργοποιηθεί στην
περιοχή, αναγνωρίζοντας προφανώς την
αποτυχία των Ευρωπαίων να λάβουν
ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Οι Αμερικανοί
μάλιστα δεν το κρύβουν. Οπως προκύπτει
από τις αμοιβαίες ενημερώσεις ευρωπαίων
πρεσβευτών στα Σκόπια, «οι Αμερικανοί
συχνά ενεργούν μόνοι τους, χωρίς καν να
ενημερώνουν τα υπόλοιπα μέλη του
Κουιντέτου, γεγονός που έχει προκαλέσει
δυσφορία».
ΠΗΓΗ:
Εφημερίδα
ΤΑ ΝΕΑ,
29 Μαϊου 2015
