31 ΜΑΡΤΙΟΥ 1994

Μπροστά από τον Λευκό Πύργο και στη σκιά του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενάμισυ εκατομμύριο Μακεδόνες από όλες τις ηπείρους και από κάθε γωνιά της Ελλάδας, σε ένα ανεπανάληπτο συλλαλητήριο, έδωσαν μια βροντώδη απάντηση σ΄ εκείνους που εθελοτυφλώντας αμφισβητούν την ελληνικότητα της Μακεδονίας. Η συγκέντρωση αυτή ξεπερνούσε κατά πολύ εκείνη που έγινε στην Πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης, στις 14 Φεβρουαρίου 1992. Σκοπιανός (γεννημένος στο Μοναστήρι) έγραφε από το Άαχεν που ζεί, απευθυνόμενος στους συγκεντρωθέντες στο συλλαλητήριο: <Η Ελλάδα είναι και Ελλάδα δική μου. Διαδηλώνω την πεποίθησή μου ότι η Μακεδονία είναι και θα παραμείνει ελληνική. Δημητρόφ Πετσάκοφσκι.>
Στην παρακάτω φωτογραφία η 1η σελίδα της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, της 1ης Απριλίου 1994. Διακρίνεται στη μέση της σελίδας η μεγάλη φωτογραφία από το ογκώδες πανεθνικό συλλαλητήριο, όπως το χαρακτηρίζει, που αποτελεί 'μήνυμα περηφάνιας και αγανάκτησης'. Στη λεζάντα τονίζει ότι το σύνθημα του συλλαλητηρίου ήταν: Ο Ελληνισμός δεν διαπραγματεύεται τα δίκαια και την ιστορία του.

31 ΜΑΡΤΙΟΥ 1902

Η βουλγαρική κυβέρνηση αναγκάζεται - μετά από διάβημα της ρωσικής κυβέρνησης - να πάρει σοβαρά μέτρα για τον περιορισμό της δράσης των ληστανταρτών του Βουλγαρικού Κομιτάτου.

30 ΜΑΡΤΙΟΥ 1430

Το πρωί μπαίνει θριαμβευτικά στη γεμάτη συντρίμια Θεσσαλονίκη ο κατακτητής της σουλτάνος Μουράτ Β΄, δίνοντας ταυτόχρονα διαταγή να σταματήσει η εξόντωση των κατοίκων. Κατευθύνεται στην εκκλησία της Αχειροποιήτου, προσκυνά και την μετατρέπει σε τζαμί. Η πόλη έχει νεκρωθεί. Ο Μουράτ απελευθερώνει αιχμαλώτους και αγοράζει πολλούς Θεσσαλονικείς από τους γενίτσαρους. Φέρνει ακόμη και Τούρκους αποίκους. Είναι όμως πολύ αργά. Μετά την άλωση ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης μόλις φθάνει τους 2.000 Έλληνες! Αρχίζει η Τουρκοκρατία που έμελλε να διαρκέσει 482 χρόνια. Η πόλη άλλαζε μορφή ακόμη και όνομα. Από Θεσσαλονίκη γινόταν Σελανίκ. Οι Τούρκοι είχαν εξασφαλίσει πλέον την κυριαρχία τους στη Βαλκανική.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ 1903

Βούλγαροι αντάρτες ανατινάζουν τη σιδηροδρομική γραμμή μεταξύ Δράμας και Ξάνθης, σε μήκος 90 μέτρων.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ 1430

Τα ξημερώματα οι Τούρκοι με άγριες φωνές και αλαλαγμούς εξαπολύουν την τελική έφοδο κατά της Θεσσαλονίκης. Επικεφαλής ο Σινάν πασάς, ενώ ο Μουράτ παρακολουθεί όχι μακριά από την πρώτη γραμμή. Στις 9 το πρωί οι Τούρκοι πετυχαίνουν το πρώτο ρήγμα στα χερσαία τείχη στο Τρίγωνο. Αρχίζει η ορμητική εισβολή του ‘μυριάνθρωπου στρατού‘ καθώς η βενετική φρουρά διαλύεται, ενώ οι αρχηγοί τους μόλις προλαβαίνουν να σωθούν στις γαλέρες που περίμεναν στο λιμάνι. Το απόγευμα έχει καταληφθεί ολόκληρη η πόλη και οι Τούρκοι αρχίζουν φοβερή σφαγή, και εξανδραποδισμό των κατοίκων, ενώ παράλληλα λεηλατούν την πόλη με ωμή βαρβαρότητα. Η καταστροφή συνεχιζόταν όλη την ημέρα μέχρι αργά το βράδυ.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ 1968

Σε ομιλία του στη Θεσσαλονίκη ο αρχιπραξικοπηματίας Γ. Παπαδόπουλος εκφωνεί για πρώτη φορά το σύνθημα της χούντας 'Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών.' Στη φωτογραφία το πρωτοσέλιδο της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ στις 30 Μαρτίου.

28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2010

Σήμερα Κυριακή των Βαϊων το χωριό Πετροκέρασα Χαλκιδικής (52 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη) θα υποδεχθεί τον Τίμιο Σταυρό, που θα μεταφερθεί εκεί από το Αγιορείτικο μοναστήρι του Ξηροποτάμου και θα παραμείνει μέχρι αύριο Μεγάλη Δευτέρα. Το έθιμο τηρείται σε ανάμνηση της σωτηρίας του χωριού από το Τίμιο Ξύλο, στα 1768, για να γλυτώσει τους κατοίκους από φοβερή θανατηφόρο αρρώστια (μάλλον πανούκλα). Από τότε κάθε χρόνο το χωριό στέλνει αντιπροσώπους στο μοναστήρι με συμβολικά δώρα και αιτούνται τη μεταφορά κάθε Κυριακή των Βαϊων του Τιμίου Ξύλου στα Πετροκέρασα, όπου παραμένει επί διήμερο για προσκύνηση.

28 ΜΑΡΤΙΟΥ 1940

Θεμελιώνονται οι μόνιμες εγκαταστάσεις της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.

28 ΜΑΡΤΙΟΥ 1822

Δεύτερη μέρα πολιορκίας της Νάουσας απ΄ τις τουρκικές δυνάμεις του Αμπντούλ Αμπούντ. Στις μάχες που έγιναν και αποκρούστηκαν επιτυχώς οι Τούρκοι, διακρίθηκε ιδιαίτερα ο Τσάμης Καρατάσος (που το 1854 είχε διαπρέψει σε νέα Μακεδονική εξέγερση) τόσο για την προσωπικήτου γενναιότητα όσο και για τη μεθοδική υποχώρηση της μικρής ομάδας του, όταν την χτυπούσαν πολύ περισσότεροι Τούρκοι. Μετά και τη σημερινή αποτυχία ο Αμπντούλ Αμπούντ διακόπτει για τρεις μέρες την προσπάθεια, προκειμένου να βρει τρόπο να αλώσει τη Νάουσα.

27 ΜΑΡΤΙΟΥ 1822

Αρχίζει η επίθεση και πολιορκία της Νάουσας από ισχυρές τουρκικές δυνάμεις του Αμπντούλ Αμπούντ. Οι πρώτες αναγνωριστικές επιχειρήσεις γίνονται για να διαπιστώσουν οι Τούρκοι την ετοιμότητα των Ελλήνων. Μια τουρκική δύναμη πεζικού, εμπλέκεται σε σκληρό αγώνα με τους άνδρες του Γερο-Καρατάσου και παθαίνει πανωλεθρία (διαλύθηκε και καταδιώχθηκε). Για την πολιορκία της Νάουσας έχουν δοθεί διαφορετικές ημερομηνίες. Η 27η ή 28η Μαρτίου βασίζεται σε τουρκικά έγγραφα και θεωρείται η ακριβής.

26 ΜΑΡΤΙΟΥ 1991

Η ομάδα μπάσκετ του ΠΑΟΚ νικώντας την ισπανική Σαραγόσα 76-72 κατακτά το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης.

26 ΜΑΡΤΙΟΥ 1430

Την αυγή της Κυριακής 26 Μαρτίου, περίτρομοι οι Θεσσαλονικείς αντικρίζουν τα μπαϊράκια και τις πολιορκητικές μηχανές των Τούρκων του σουλτάνου Μουράτ Β΄. Η Θεσσαλονίκη από το 1423
βρισκόταν στα χέρια των Βενετών, παραδομένη από τους ίδιους τους κατοίκους της, για να την προστατεύσουν από τους Τούρκους. Ο Μουράτ υπόσχεται στους έγκλειστους προνόμια και ελευθερία αν του παραδόσουν την πόλη. Η γενναιότητα των Θεσσαλονικέων όμως δεν έλειψε και αρνούνται, αν και γνώριζαν ότι έπρεπε να αγωνιστούν μόνοι τους, καθώς οι ενισχύσεις από τους Βενετούς ήταν λιγοστές. Ο Μουράτ αρχίζει την τελική έφοδο.

25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1905

Τα ανταρτικά σώματα των Μακεδονομάχων Τσόντου, Δούκα, Μακρή και Καραβίτη επιτίθενται στην ακρόπολη του βουλγαρισμού των Κορεστίων, Ζαγορίτσανη (Βασιλειάδα) σε αντίποινα για τις πυρπολήσεις από τους κομιτατζήδες των μοναστηριών Τσερελόβου και Σλίβενης. Η επιχείρηση - που στοίχισε στους κομιτατζήδες 79 άνδρες, - μείωσε το ηθικό των Βουλγάρων και θορύβησε τη βουλγαρική κυβέρνηση. Οι διαμαρτυρίες της απέφεραν απομάκρυνση για 45 μέρες, του μητροπολίτη
Καστοριάς Καραβαγγέλη στη μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Για το επεισόδιο, που είναι ένα από τα σοβαρότερα του Μακεδονικού Αγώνα θα μεταφέρομε παρακάτω την ειδησεογραφία της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ, που είναι η μάλλον εγκυρότερη, δεδομένης της σχέσης του εκδότη της Καλαποθάκη με το
Μακεδονικό κομιτάτο.

ΣΗΜΕΡΑ (25η ΜΑΡΤΙΟΥ)

Εορτή του Ευαγγελισμού εορτάζουν στο Άγιον Όρος δύο μονές: Του Βατοπεδίου - που θεωρείται η πολυτελέστερη του Άθω - και η Μονή Φιλοθέου.

 Η Μονή Βατοπεδίου βρίσκεται στα βορειοανατολικά της χερσονήσου του Αθω (φωτογραφία). Χτίστηκε το 972 και κτήτορές της ήταν οι μοναχοί Αθανάσιος, Αντώνιος και Νικόλαος, όλοι μαθητές του Αγίου Αθανασίου Αθωνίτη. Η ανέγερση των σημερινών κτισμάτων έγινε στα χρόνια του αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνού.
Η Μονή Βατοπεδίου κατέχει την δεύτερη θέση μεταξύ των μονών του Αγίου Όρους. Εχει τη μορφή μικρής μεσαιωνικής πολιτείας καθώς διαθέτει πολλές πτέρυγες, πύργους, τρούλους κλπ. Το καθολικό, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, χτίστηκε στα τέλη του 10ου αι. σύμφωνα με την Αθωνική αρχιτεκτονική. Σώζονται μικρά δείγματα από ψηφιδωτή διακόσμηση του ναού. Τον 12 αι. έγινε τοιχογράφηση και το 1312 ανατοιχογραφήθηκε σε πολλά σημεία. Το σκευοφυλάκιο της μονής είναι πλουσιότατο: φυλάσσονται ένα τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, η Ζώνη της Παναγίας, μέρος του καλάμου, στο οποίο είχε στερεωθεί ο σπόγγος με το ξύδι κ.α. Η βιβλιοθήκη διαθέτει ανεκτίμητους θησαυρούς. Μεταξύ άλλων 1700 χειρόγραφα και περισσότερα από 10.000 έντυπα βιβλία.

 Η Μονή Φιλοθέου (φωτογραφία) κτίστηκε από τον Όσιο Φιλόθεο, μαθητή του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Επί των ημερών του Οσίου Φιλοθέου φαίνεται να υπάρχει στην αρχή με το όνομα "μικρή μονή της Φτέρης" - στην περιοχή Κράββατος - όπου σήμερα υπάρχει παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Ιστορικά, φαίνεται να προϋπάρχει του 1015. Είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και σ΄ αυτή φέρεται να ηγουμένευσε για κάποιο διάστημα ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω. Ξακουστή είναι η εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας. Επίσης υπάρχει και η εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας, που και γι' αυτή λένε ότι ήρθε εδώ κατά θαυμαστό τρόπο από τη Νιγρίτα. Ως μέγα θησαύρισμα κατέχει το άφθαρτο δεξί χέρι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

24 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943

Οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής εγκαταλείπουν τα Γρεβενά, μετά τις δεινές ήττες με μεγάλες απώλειες ( 95 νεκροί, 644 αιχμάλωτοι ) που υπέστησαν στις μάχες της Βίγλας (4 Μαρτίου) και Φαρδύκαμπου Γρεβενών (7 Μαρτίου) με τμήματα του ΕΛΑΣ.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 1994

Αφήνοντας 'εντολή' να διαφυλάξουμε όλοι τα ιερά και τα όσια της Μακεδονίας, πεθαίνει σε ηλικία 107 ετών ο προτελευταίος Μακεδονομάχος Ζαχαρίας Διάφας, που είχε γεννηθεί στην Κοζάνη στις 10 Μαρτίου 1887. Στα μυστικά του Μακεδονικού Αγώνα μυήθηκε σε ηλικία 17 ετών. Το 1906 πηγαίνει και εργάζεται στα καπνεργοστάσια της Καβάλας και παράλληλα στην εσωτερική οργάνωση του Αγώνα. Το 1907 μαζί με άλλους Κοζανίτες, εντάσσεται στο ανταρτικό Σώμα του ίλαρχου Βασίλη Παππά (Καπετάν Βρόντα). Πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις και τραυματίσθηκε στον αστράγαλο σε μάχη κοντά στο Μορίχοβο. Νοσηλεύτηκε επί 3μηνο στο Μοναστήρι. Από το τραύμα έπαθε αγκύλωση του σκέλους, που
του προξενούσε ενοχλήσεις μέχρι του τέλους της ζωής του. Το Μορίχοβο, που αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ορεινή περιοχή στη βορειοδυτική πλευρά του όρους Βόρας. Το μεγαλύτερο μέρος του Μοριχόβου βρίσκεται σήμερα εντός της ΠΓΔΜ. Μικρό κομμάτι στα νότια, βρίσκεται στην Ελλάδα, στους νομούς Φλώρινας και Πέλλας.

22 ΜΑΡΤΙΟΥ 1913

Με διαταγή του βασιλιά Κωνσταντίνου συγκροτείται η Χ Μεραρχία, με έδρα τις Σέρρες. Σκοπός της  ίδρυσής της η ενίσχυση του στρατού της Μακεδονίας, εν όψει του κινδύνου από τη στάση των Βουλγάρων, προ του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου.

21 ΜΑΡΤΙΟΥ 1935

Τρομακτική πυρκαϊά στην Έδεσσα, αποτεφρώνει 350 σπίτια και 150 καταστήματα.

21 ΜΑΡΤΙΟΥ 1978

Πεθαίνει ο εκδότης και διευθυντής των εφημερίδων ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Ιωάννης Βελλίδης. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1909. Ο Ιωάννης Βελλίδης ανήκει στις σημαντικότερες και ξεχωριστές μορφές της δημοσιογραφίας στη Βόρεια Ελλάδα. Το 1931 διαδέχτηκε τον πατέρα του Κώστα Βελλίδη, στη διεύθυνση της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, του μακροβιότερου εντύπου της Θεσσαλονίκης, η οποία ιδρύθηκε το 1911. Το 1962 ίδρυσε την εφημερίδα ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Στη φωτογραφία...

21 ΜΑΡΤΙΟΥ 1890

Ένας Ρώσος λόγιος και φιλέλληνας, πρώην αξιωματικός του πυροβολικού, ο Ιωάννης Πετρώφ - που από το 1876 ζει στην Ελλάδα - αποφασίζει να γράψει την ιστορία της Μακεδονίας, υποστηρίζοντας την ελληνικότητά της. Το έργο εκδόθηκε 13 χρόνια μετά με τίτλο 'ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ'. Ο Πετρώφ εξέδιδε στη Μόσχα το ιστορικό περιοδικό 'Ανατολή' από τις στήλες του οποίου υποστήριξε θερμά τις ελληνικές
αξιώσεις στη Βαλκανική. Από το βιβλίο αυτό αναδημοσιεύομε...

20 ΜΑΡΤΙΟΥ 1947

Δολοφονείται, έξω από τα γραφεία της εφημερίδας ΦΩΣ στην οδό Αγίας Σοφίας, στο Διοικητήριο Θεσσαλονίκης, ο κομμουνιστής ηγέτης Γιάννης Ζέβγος. Την εποχή εκείνη ο Ζέβγος ήταν αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ και αρχηγός της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ στη Μακεδονία για την Επιτροπή Έρευνας του ΟΗΕ. Ο Ζέβγος διετέλεσε υπουργός Γεωργίας στην Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου το 1944, δολοφονήθηκε δε από πρώην κομμουνιστή και δραπέτη του Μπούλκες, που άλλαξε στρατόπεδο. Η επίσημη ανακοίνωση της Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης (από τις εφημερίδες της εποχής) ανέφερε: 'Περί ώραν 13ην σήμερον εις την ενταύθα οδόν Αγίας Σοφίας, ο εκ Μπούλκες δραπέτης Χρ. Βλάχος, κρεοπώλης, ετών 32, εκ Σερρών καταγόμενος, πυροβολήσας δια πιστολίου εφόνευσε τον Ιωάννην Ζέβγον μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Ο δράστης συνελήφθη παρά των αστυνομικών οργάνων. Ως αιτίαν δια την πράξιν του επικαλείται ούτος την αγανάκτησίν του δι΄ όσα υπέφερεν εις το στρατόπεδον του Μπούλκες, εγκάθειρκτος ών επί εξάμηνον ως και δια την τακτικήν του Κομμουνιστικού Κόμματος, έναντι της πατρίδος.' Από την άλλη πλευρά όμως, το ΚΚΕ είχε άλλη άποψη και θέση.

19 ΜΑΡΤΙΟΥ 1934

Με τον πανηγυρικό τίτλο 'ΒΓΗΚΕ ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΕΡΡΩΝ' ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ αναγγέλλει την εκλογή του κομμουνιστού δημάρχου. Σε σχετική ανταπόκριση από τη Θεσσαλονίκη αναφέρει: 'Το Ενιαίο Μέτωπο κατήγαγε θριαμβευτική νίκη στις επαναληπτικές δημαρχιακές εκλογές Σερρών. Σύμφωνα με ανακοινώσεις του Γενικού Διοικητή Μακεδονίας, ο υποψήφιος κόκκινος δήμαρχος σύντροφος Μενύχτας συγκέντρωσε 2010 ψήφους και βγήκε δήμαρχος. Ο νομάρχης Σερρών ως τόσο, θέλοντας να μειώσει την τεράστια απήχηση από τη νίκη του Ενιαίου Μετώπου, καταλογίζει στο σ.Μενύχτα 1.400 ψήφους, στους βενιζελικούς 909 και στους λαϊκούς 808'.

Την επομένη καταχωρούσε πρωτοσέλιδο χάρτη με τους κόκκινους δήμους και κοινότητες (στην παρακάτω φωτογραφία).

18 ΜΑΡΤΙΟΥ 1982

Πεθαίνει κατά τη διάρκεια συνεδρίας της Ακαδημίας Αθηνών και ενώ απηύθυνε ερώτηση για την ευθανασία, ο Ακαδημαϊκός Ιωάννης Σόντης. Ο Σόντης είχε γεννηθεί στις 15 Ιουλίου 1907 στο Μοναστήρι Μακεδονίας, διετέλεσε καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1953 στο Αστικό Δίκαιο, διδάκτωρ του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και υπηρεσιακός υπουργός Δικαιοσύνης το 1963.

18 ΜΑΡΤΙΟΥ 1962

Το Εκλογοδικείο ακυρώνει την εκλογή σε 4 περιοχές της Θεσσαλονίκης με την αιτιολογία ότι 'ασκήθηκε βία' (εκλογές 29 Οκτωβρίου 1961, που χαρακτηρίστηκαν από την αντιπολίτευση της Ένωσης Κέντρου ως εκλογές 'βίας και νοθείας'). Στην επαναληπτική εκλογή που έγινε στις 8 Απριλίου 1962 η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή είχε μείωση του ποσοστού της κατά 20%. Ευρύτατη, εντυπωσιακή προβολή είχαν δώσει στην είδηση οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες, με οκτάστηλα πρωτοσέλιδα. Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της Θεσσαλονίκης, που την εποχή εκείνη ήταν σφόδρα αντικαραμανλική, τόνιζε στον οκτάστηλο τίτλο: Ο λαός ωμίλησεν. Είναι πλέον η ώρα του βασιλέως. Η ΕΡΕ συνετρίβη απολέσασα 20% των ψήφων της. Θα καταποντισθή εις τιμίας γενικάς εκλογάς. - Δεν υπάρχει προηγούμενον εις τον τόπον μας να απολέση η κυβέρνησις εις επαναληπτικήν τον επιτυχόντα αρχικώς ιδικόν της υποψήφιον'. Στη φωτογραφία οι πρώτες σελίδες των εφημερίδων ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 10ης Απριλίου 1962.

17 ΜΑΡΤΙΟΥ 1854

Επωφελούμενοι το Ρωσοτουρκικό πόλεμο της Κριμαίας οι υπόδουλοι ακόμη Έλληνες Ηπείρου, Θεσσαλίας και Μακεδονίας ξεσηκώνονται κατά της Πύλης. Στη Μακεδονία εκδηλώνονται επαναστατικά κινήματα στα Γρεβενά με το Θ. Ζιάκα, στον Όλυμπο με σώμα Μακεδόνων οπλαρχηγών και στη Χαλκιδική με τον υπασπιστή του Όθωνα Τσάμη Καρατάσο, γιο του ήρωα
της Νάουσας το 1822, Γερο-Καρατάσου.

ΣΗΜ.: Ο δεύτερος Ρωσοτουρκικός πόλεμος έγινε το 1853-1856 στην Κριμαία, από τον οποίο η Ρωσία αποχώρησε με σημαντικές ζημιές. Αλλά το 1871 με τη συνθήκη του Λονδίνου πέτυχε την ακύρωση των διατάξεων της συνθήκης του Παρισιού, των σχετικών με το καθεστώς των Στενών.

16 ΜΑΡΤΙΟΥ 1993

Ο Άρης Θεσσαλονίκης νικά στο Τορίνο 50-48 την
τουρκική Εφές Πίλσεν και κατακτά το Κύπελλο Κυπελλούχων ομάδων στο
μπάσκετ.

16 ΜΑΡΤΙΟΥ 1901

Εκδίδεται η απόφαση του Κακουργιοδικείου Θεσσαλονίκης για τους 14 Βουλγάρους, 4 Έλληνες και ένα Άγγλο 'δολοφόνους που προσπαθούσαν να αποσπάσουν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να το προσαρτίσουν στη βουλγαρική ηγεμονία'. Με την απόφαση 3 κατηγορούμενοι ( Μιλάν Μιχαήλωφ, Κώτσος Καρνόβαλος και Κώστας Φλωριναλής ) καταδικάστηκαν σε θάνατο , 7 (Χρήστος Νίκωφ, Μιλάν Ρίζωφ, Κ. Άρσος, Μ. Πλάσεφ, Χρ. Μακώφ, Πέτρος Τόσεφ και Τόντε Γιοβάν Καραπέτο ) σε ισόβια, 3 ( ο πολύς Τατάρτσιεφ, Άγγος και Παπασταμάτης) σε 5ετη κάθειρξη, ο Χρήστος Γιοβάν σε φυλάκιση 2 χρόνων και 5 αθωώθηκαν.

16 ΜΑΡΤΙΟΥ 1822

Ο βαλής της Θεσσαλονίκης Αμπντούλ Αμπούντ (ή Αβδούλ Αμπούδ ή Μεχμέτ Εμίν Εμπού Λουμπούτ) μαθαίνει για τη βαρειά ήττα στο μοναστήρι της Παναγίας του Δοβρά και ετοιμάζεται να επιτεθεί κατά των επαναστατών, ζητώντας τους προηγουμένως να παραδοθούν. Οι Έλληνες αρνούνται φυσικά. Από την Κωνσταντινούπολη φτάνει σουλτανικό φιρμάνι και διατάσσει τον Τούρκο χαλίφη να καταλάβει τη Νάουσα και να εξοντώσει τους επαναστάτες. Στη Νάουσα συγκεντρώνονται οι αρχηγοί των Ελλήνων – υπό την προεδρία του Γερο-Καρατάσου – και αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν την τουρκική επίθεση, εκπονούν δε και τα σχέδια της άμυνας.

15 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943

Οι πρώτοι 2.400 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, αφού ελέγχθηκαν, φορτώθηκαν σε τραίνα και ξεκίνησαν για την Κρακοβία. Κατέληξαν στα κρεματόρια του Μπιρκενάου. Μέχρι τις 29 Αυγούστου 1943, είχαν σταλεί στα κρεματόρια ακόμη και Ισραηλίτες Ισπανοί υπήκοοι.

15 ΜΑΡΤΙΟΥ 1816

Ημερομηνία ίδρυσης του ναού του Αγίου Αθανασίου στην Πρέσπα, κοντά στον Άγιο Γερμανό. Είναι μονόκλιτη βασιλική, με λιγοστές τοιχογραφίες. Η ημερομηνία ίδρυσης υπάρχει πάνω σε επιγραφή. Το σπουδαιότερο μνημείο της περιοχής πάντως είναι ο ναός του Αγίου Αχιλλείου, πάνω στο ομώνυμο νησάκι της λίμνης Μικρή Πρέσπα. Στην εκκλησία του Αγ. Αχιλλείου (τέλη του 10ου αι.) βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Αχιλλείου. Εκεί μετέφερε ο Βούλγαρος τσάρος Σαμουήλ από την πόλη της Λάρισας το λείψανο του επισκόπου της, Αγ. Αχιλλείου, γύρω στο 980-985. Είναι μία τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με τρίβηλο στα δυτικά και νάρθηκα, συνδυασμός ανατολικών και ελληνιστικών στοιχείων και αποτέλεσε για πέντε αιώνες τον επισκοπικό ναό της Πρέσπας. Έδωσε το όνομα στο νησί και πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες βασιλικές της Ελλάδας. Ο τάφος του Αγίου Αχιλλείου, καλυμμένος με ανάγλυφη πλάκα, βρίσκεται σε κάτοψη στη νότια κεραία του σταυρόσχημου.

14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1968

Ευρισκόμενος σε κατ΄ οίκον περιορισμό, πεθαίνει ο πρόεδρος της ΕΔΑ Γιάννης Πασαλίδης, γιατρός και πολιτικός ποντιακής καταγωγής, που είχε γεννηθεί στον Καύκασο το 1880. Νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης ο Πασαλίδης, αναμιγνύεται στην πολιτική και εντάσσεται στην παράταξη των Μενσεβίκων, ακολουθώντας τη γραμμή του Πλεχάνωφ. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ο Πασαλίδης εκλέγεται βουλευτής της ανεξάρτητης Γεωργίας με το κόμμα των Μενσεβίκων, ήταν μάλιστα ο πρώτος σοσιαλδημοκράτης βουλευτής της Γεωργίας. Το 1921 όταν επικράτησαν οι Μπολσεβίκοι στη Γεωργία εγκαταλείπει την πατρίδα του και εγκαθίσταται οριστικά στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάζεται ως νοσοκομειακός γιατρός στο Ρωσικό νοσοκομείο, ενώ παράλληλα αρχίζει τα πρώτα του βήματα στην ελληνική πολιτική ζωή.

14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1954

Αρχίζει η κατασκευή των φραγμάτων Αξιού και Αλιάκμονα.

14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1916

14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1916: Νέος άγριος βομβαρδισμός της Θεσσαλονίκης από γερμανικά αεροπλάνα, με πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Χαρακτηριστικός ο τίτλος στη σχετική είδηση στη 2η σελίδα της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΑΓΡΙΑ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΗ ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΓΕΡΜΑΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΩΝ ΑΕΡΟΠΛΑΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ. - ΥΠΕΡΠΕΝΤΗΚΟΝΤΑ ΒΟΜΒΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ – ΘΛΙΒΕΡΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ ΥΠΕΡ ΤΟΥΣ 70. Πολύστηλα ρεπορτάζ, ενώ στην 1η σελίδα καταχωρεί κύριο άρθρο με τίτλο ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟΝ ΤΕΡΑΤΟΥΡΓΗΜΑ.

14 ΜΑΡΤΙΟΥ 1906

Επιβλητικός είναι ο κατάλογος των επιθέσεων ελληνικών σωμάτων μέσα στο 1906, και σε αμφισβητούμενα χωριά της Ανατολικής Μακεδονίας. Όπως αυτή στην Καλλιθέα Δράμας (14 Μαρτίου) αλλά και επιθέσεις σε χωρια Σερρών Νευροκοπίου κ.λπ. Και εδώ, βεβαίως, δρουν και σκοτώνουν βουλγαρικές συμμορίες κομιτατζήδων. Σε μια επίθεσή τους, το Δεκέμβριο στο χωριό Κλειπούσι της περιοχής Ζίχνης, οι κομιτατζήδες πυρπόλησαν σπίτια του χωριού, μέσα στα οποία κάηκαν 12 Έλληνες πρόκριτοι.

13 ΜΑΡΤΙΟΥ 1822

Οι οχυρωμένες στο μοναστήρι της Παναγίας του Δοβρά δυνάμεις του Γερο-Καρατάσου, ενισχυμένες από τους Γάτσο και Ζαφειράκη, κατατροπώνουν τους Τούρκους, που υποχωρούν άτακτα προς τη Βέροια, εγκαταλείποντας στο πεδίο της μάχης 1.500 νεκρούς και τραυματίες. Ο ηγέτης τους, όμως, πήρε εκδίκηση για την ήττα, με τον γνωστό τουρκικό τρόπο. Κρέμασε τον ηγούμενο του μοναστηριού Γεράσιμο, συνέλαβε γυναικόπαιδα, των οποίων οι άνδρες πολεμούσαν στην επανάσταση και δήμευσε τις περιουσίες τους. Σύλησε δε και τα μοναστήρια Καληπέτρας, Παναγίας του Δοβρά και Προδρόμου. Ο Καρατάσος – που είχε ασήμαντες απώλειες – επέστρεψε στη Νάουσα. Την ίδια μέρα έφθανε στο Ελευθεροχώρι Πιερίας ο Σάλας, με ξένους φιλέλληνες και νησιώτες Έλληνες.

12 ΜΑΡΤΙΟΥ 1906

Την άνοιξη του 1906 τα ελληνικά σώματα Μακεδονομάχων με σχέδια και επίβλεψη του Γενικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, αρχίζουν επιθέσεις σε χωριά της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου αμφισβητείται η ελληνικότητά τους. Πρώτη επίθεση – στις 12 Μαρτίου – στο χωριό Γκόλο-Σέλο (Γυμνά) Γιαννιτσών. Ακολούθησαν μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 1906 επιτυχίες σε χωριά της Βέροιας, Νάουσας, Έδεσσας, Γιαννιτσών, Αλμωπίας, Θεσσαλονίκης, Λαγκαδά. Παράλληλα δρούσαν και δολοφονούσαν και οι κομιτατζήδες. Από τις συμπλοκές Ελλήνων-Βουλγάρων ανταρτών, στην Κεντρική Μακεδονία, σημαντικότερη είναι εκείνη στα Κάτω Πορρόια, όπου σκοτώθηκαν οι δύο κομιτατζήδες, της συμμορίας του αρχικομιτατζή Πιέλεφ, στις 10 Φεβρουαρίου, ενώ ο κυριότερος αγώνας του 1906 διεξήχθη στη λίμνη Γιαννιτσών. Σχετικά με την λίμνη Γιαννιτσών διαβάζουμε στον Οδηγό Ελευθερουδάκη του 1930: “ Η λίμνη Γιαννιτσών (Λουδίας ή Πέλλης) είνε μεγάλη και καλύπτεται υπό πυκνών καλαμώνων. Δι΄ αυτής ρέει ο Λουδίας ποταμός χυνόμενος εις τον Θερμαϊκόν, νυν δε, δια των εκτελουμένων μεγάλων αποστραγγιστικών έργων, η έκτασις αυτή μέλλει να αποδοθή εις την γεωργικήν καλλιέργειαν, αποξηραινομένης της λίμνης.”

11 ΜΑΡΤΙΟΥ 1909

Διογκώνονται οι πιέσεις των Τούρκων κατά των Χριστιανών στη Μακεδονία. Στις Σέρρες όχλος χιλιάδων Οθωμανών επιτίθεται κατά του Έλληνα προξένου στην πόλη, Σαχτούρη, του γραμματέα του και του διευθυντή του Μονοπωλίου Πάνου.

10 ΜΑΡΤΙΟΥ 1935

Τέσσερα κυβερνητικά αντιτορπιλλικά, με τον πλοίαρχο Σακελλαρίου καταπλέουν και βομβαρδίζουν την Καβάλα, βάλλοντας ταυτόχρονα και κατά του ευδρόμου ‘ΕΛΛΗ‘, που ναυλοχούσε στο λιμάνι. Το επεισόδιο αποτελεί την πλήρη καταστολή του στασιαστικού, δημοκρατικού κινήματος βενιζελικών αξιωματικών, που εξερράγη στο Ναύσταθμο την 1η Μαρτίου, με επικεφαλής τους αξιωματικούς Δεμέστιχα και Κολιαλέξη. Την 3η Μαρτίου επαναστάτησαν το Δ΄ Σώμα Στρατού στη Μακεδονία και όλες οι μονάδες από το Στρυμόνα μέχρι τον Έβρο, ενώ το Γ΄ Σώμα Στρατού Θεσσαλονίκης παρέμενε υπό τον έλεγχο της κυβερνήσεως Παναγή Τσαλδάρη. Κύρια αίτια της κατάρρευσης του κινήματος ο δισταγμός των στασιαστών να βαδίσουν κατά της Θεσσαλονίκης. ( Εφημερίδες της εποχής δεν υπάρχουν στο ψηφιακό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης).

10 ΜΑΡΤΙΟΥ 1910

Με το πρόσχημα ότι η παρουσία του αποτελεί κίνδυνο διασάλευσης της τάξης, οι Τούρκοι εκδιώκουν τον μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο (Καλαφάτη) τον ηρωικό εκείνο εθνομάρτυρα, που ο τουρκικός όχλος κατακρεούργησε στους δρόμους της Σμύρνης, κατά την καταστροφή της 27ης Αυγούστου 1922. Ο Χρυσόστομος διετέλεσε μητροπολίτης Δράμας από τις 27-7-1902 έως 10-3-1910, είχε δε εκδιωχθεί πάλι από τη Δράμα το 1907 και επανήλθε από το Κίνημα των Νεοτούρκων το 1908. Στο φύλλο του ΕΜΠΡΟΣ της 12-3-1910 διαβάζουμε στην 4η σελίδα την είδηση ότι ‘Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως απεφάσισε την εκλογή του Μητροπολίτου Δράμας εις την χηρεύουσαν έδραν της Μητροπόλεως Σμύρνης.

9 ΜΑΡΤΙΟΥ 1905

Ογκώδης διαδήλωση Ελλήνων στην Καστοριά, για τα βουλγαρικά εγκλήματα στην πόλη, που έχουν αναστατώσει τους κατοίκους της. Την επομένη στο Θέρισο της Κρήτης οι επαναστάτες, υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ετοίμαζαν να κηρύξουν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, κάτι που έγινε στις 15 Μαρτίου.

9 ΜΑΡΤΙΟΥ 1904

Με 14μελή ομάδα, εξορμά για πρώτη φορά στη Μακεδονία ο Παύλος Μελάς. Με τη ρεαλιστικότερη αντιμετώπιση του Μακεδονικού ζητήματος από την ελληνική κυβέρνηση, συντίθεται ομάδα από δύο λοχαγούς του Πεζικού, 1 υπολοχαγό και τον Παύλο Μελά, Ανθυπολοχαγό του Πυροβολικού. Η ομάδα συμπληρώθηκε από άλλα 6 άτομα ( τους Μακεδόνες που είχαν έλθει στην Αθήνα, Κώττα, Ράμμο, Γαδούτση, Ιωαννίδη, Κύρου και Πύρζα ) και αφού συγκεντρώθηκε και εξοπλίστηκε στο χωριό Βελεμίστι (Αγιόφυλλο) διάβηκε τον ποταμό Αλιάκμονα λίγο βορειότερα από το σημείο της συμβολής του με τον Γρεβενίτικο. Στις 29 Μαρτίου ο Παύλος Μελάς ανακαλείται στην Αθήνα, για να διασκεδασθούν οι υποψίες των Τούρκων.

8 ΜΑΡΤΙΟΥ 1907

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής σε παιδική ηλικία. Απόσπασμα από οικογενειακή φωτογραφία.

Γεννιέται στην κωμόπολη των Σερρών, Πρώτη (τότε Κιούπκιοϊ ) ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πρωτότοκος γιος του δασκάλου Μακεδονομάχου Γεωργίου Καραμανλή και της Φωτεινής, το γένος Δαλόγλου. Τα άλλα πέντε αδέλφια γεννήθηκαν : Το 1911 η Όλγα, το 1914 ο Αλέκος, το 1917 η Αθηνά, το 1921 η Αντιγόνη, το 1925 ο Γραμμένος και το 1929 ο Αχιλλέας.

8 ΜΑΡΤΙΟΥ 1906

Αναρχικός πυροβολεί με περίστροφο και τραυματίζει τον Έλληνα μητροπολίτη Φλωρίνης. Στο μεταξύ πυκνώνουν οι αιματηρές συμπλοκές μεταξύ του τουρκικού στρατού και βουλγαρικών ενόπλων συμμοριών. Στη Μακεδονία φθάνουν μεγάλος αριθμός Κρητών, που έχουν καταταγεί στα ένοπλα ελληνικά σώματα.

1 ΜΑΡΤΙΟΥ 1959

Αρχίζει στη Θεσσαλονίκη ( Αθήνα και Πειραιά ) η έκδοση του πρώτου δελτίου ΠΡΟΠΟ. Κερδίζουν όσοι προβλέψουν 12 και 11 αποτελέσματα.

1 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943

Οι γερμανικές αρχές Θεσσαλονίκης υποχρεώνουν τους Εβραίους να δηλώσουν υπεύθυνα την κινητή και ακίνητη περιουσία τους, μετοχές, κοσμήματα κ. λπ. και στις 8 Μαρτίου άρπαξαν όλα τα εμπορεύματα από τα εβραϊκά καταστήματα.